علیرضا هاشمینژاد:

خوشنویسان با پژوهش فاصله گرفتهاند!

گروه فرهنگ‌وهنر- علیرضا هاشمی‌نژاد، در مراسم رونمایی از تازه‌ترین اثر خود، کتاب «از صفا تا شأن» که شامل ۲۵ مقاله در حوزه‌ی‌ هنر خوش‌نویسی است، گفت: «کاری که من طی سال‌ها انجام می‌دادم طرح پرسش‌هایی در حوزه‌ی خوشنویسی بود؛ آنچه که بود را نمی‌پذیرفتم و آن‌چه را هم که اصلا پاسخی برایش نبود را تلاش می‌کردم تا بیابم و معمولا هم سراغ کار دیگران نمی‌رفتم. اگر چند کار تازه در مجموعه‌ی من پیدا شد، به این دلیل بود که این منش را داشتم که اهل پذیرفتنِ آنچه‌که کسی گفته است درست است، نباشم و پاسخی را که خودم به آن اعتماد داشتم را پیدا کردم و مسیری را که خودم باید می‌رفتم را رفتم».

این مدرس دانشگاه افزود: «اما آن سختی‌ای را که من در حین کارم تحمل می‌کردم و شاید از بیرون برای دیگران ملموس نیست، روبه‌رو شدن با مجموعه خوشنویسان بود. آن‌ها موافق این کارها نیستند و در کشور یا غفلتی در این‌باره وجود دارد و یا تقابل. شاید هم این به این دلیل باشد که مجموعه‌ی خوشنویسان ما در حوزه‌ی عملی از ساختار پژوهشی فاصله گرفته‌اند و بنابراین دوست ندارند مسائلی که مربوط به آن‌هاست از زبان دیگری شنیده شود».

هاشمی‌نژاد افزود: «البته من جزو خود این مجموعه بودم و با آن گروهی که جزوشان نبودم تا حدی، برخوردهایی نیز دیدم. اولین‌بار که مقاله‌ی زیبایی‌شناسی را نوشتم توسط بعضی از خوشنویسان تهران تا حدودی مورد تمسخر واقع شد. بنابراین این بخشی از سختیِ کار من بود که می‌دانستم کاری که الان دارم انجام می‌دهم را ممکن است کسی تا ۱۰ سال دیگر هم به آن مراجعه نکند ولی خوشبختانه این از اقبال ما بود که در این سال‌ها رشته‌هایی در دانشگاه تأسیس شد، مثل رشته‌ی هنرهای اسلامی و هنرهای سنتی که به این مباحث به شکلی جدی پرداختند و من امروز پایان‌نامه‌هایی را می‌بینیم که ارجاعاتی به کتاب‌هایی چون «آسمانی زمینی» نیز دارد. به هرحال مایه‌ی خوشحالی است که این ماجرا در حوزه پژوهش‌های ایرانی مورد نظر قرار گرفته و به آن توجه می‌کنند چون واقعا حیف است اگر از آن غفلت شود».

این پژوهشگر و هنرمند خوش‌نویس ادامه داد: «کار سخت بود اما شیرین. در تمام مقاله‌هایی که نوشتم فقط برایم پرسش مهم بوده و پاسخی که احتمالا حدس می‌زدم باید برای این پرسش است و روشی که باید آن را دنبال کنم.

هیچ‌گاه به این فکر نکردم که مقاله‌های مرا چند نفر دوست دارند؟ بنابراین در این مجموعه هیچ ادعایی نسبت به هیچ‌یک از آثاری که چاپ شده ندارم. این کار فقط گزارش تلاشی است که بالاخره باید انجام می‌شد و اکنون هم در ایران کسانی هستند که کارهای خوبی دارند انجام می‌دهند».

وی همچنین تاکید کرد: «اما من طی انجام کارها متوجه شدم که چقدر ما نسبت به کارهای خودمان نادان هستیم. از نگارگری گرفته تا خوش‌نویسی و افسوس بخوریم از تحقیق‌ها و تحلیل‌های غربی‌ها.

تحلیل‌هایی که گاهی سو دارند و ناقص هستند و خب، این را هم اگر نگویم دور از انصاف است که ما هم این روش‌های تحقیقی را از همان‌ها یاد گرفتیم».