مهندس علی سلاجقه مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره شرکت معدنکاری اولنگ:
خودتحریمی کار را مشکل کرده است
ماشین‌آلات ما در گمرک مانده و کار ما را راه نمی‌اندازند!
آهسته و بدون سر و صدا اقتصاد مقاومتی را پیاده کردیم
گروه اقتصاد – اگر بگویم دانش و تجربه‌ی عظیم شرکت ملی صنایع مس ایران، در حوزه‌ی معدنکاری، یک‌جا در شرکت معدنکاری اولنگ ذخیره شده است، سخنی به‌گزاف نگفته‌ام. به‌طوری که امروز معادن مس کشورمان برای پیشبرد امور معدنکاری خود، هیچ نیازی به خارجی‌ها ندارند. به عکس این ما هستیم که می‌توانیم خدمات فنی و مهندسی را به بیرون از مرزهایمان هدایت بکنیم. شرکت«اولنگ» که از ابتدا با چنین اهداف و ایده‌هایی در کرمان متولد شده، اینک به چنین جایگاه رفیعی دست یافته است. حدود ربع قرن پیش، گروهی از زبدگان بازنشسته‌ی صنعت مس دست به این اقدام مهم می‌زنند تا یک تشکل بزرگ، با تمرکز بر معدنکاری شکل بگیرد، و ما امروز بخاطر همین قابلیت‌های اولنگ به خود می‌بالیم.
مهندس علی سلاجقه مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره شرکت معدنکاری اولنگ از جمله‌ی همین پیشکسوتان صنعت مس است. او که سال‌هاست در نقش مدیرعامل و رئیس هیات مدیره اولنگ سکان‌داری این شرکت را برعهده دارد، به روال گذشته در روزهای پایانی سال پاسخگوی سوالات ما بود.
مهندس یلاجقه در این گفت‌وگو اذعان کرد سال سختی را پشت سر گذاشته است، با این وجود با تلاش زیاد خود و همکارانش به تعهدات کاری‌اش در اولنگ عمل کرده است. گفت‌وگوی استقامت را با او که بیش از پنجاه سال در حوزه‌ی معدن و صنعت، تجربه اندوخته است بخوانید.
آقای مهندس سلاجقه امسال برای بسیاری از مشاغل سال سختی بود، برای مجموعه‌ی شما چطور بود؟
بله سال سختی بود؛ اما برای ما سال سخت‌تری بود. چرا که ما علاوه بر مشکلات داخلی با مسائل و مشکلات خارجی هم دست و پنجه نرم می‌کنیم. در حالی‌که من در تمام دوره‌ی خدمتم پای خود را از قوانین فراتر نگذاشته‌ام، متاسفانه الان اگر بخواهیم به هدف‌مان برسیم، اجرای قوانین جواب نمی‌دهد! اما باور من این است که در دنیا تنها یک راه وجود دارد، و خداوند همین یک راه را پیش پای آدم گذاشته و آن هم راه راست است؛ و این را هم خوب می‌دانم که بار کج به منزل نمی‌رسد. به همین دلیل ما امسال نتوانستیم آن‌طور که دلمان می‌خواست برنامه‌هایمان را محقق کنیم. ماشین‌آلات خریده‌ایم اما متاسفانه در گمرکات مانده است. در گمرکات هم هر روز یک دستورالعمل صادر میشود! از این نظر برای ما سال بسیار سختی بود.
در واقع، من بر این باورم که خودتحریمی بیشتر از تحریم‌های خارجی، ما را میخکوب می‌کند. برخی کارکنان دولتی دنبال انجام نشدنِ کارها هستند، و نگاه مثبتی به امور ندارند. البته ما تقریبا برنامه‌هایمان را اجرا کردیم اما به قیمت مستهلک شدن ماشین‌آلات، و خستگی بیش از حد خودمان و نیروی انسانی مجموعه این کار را انجام دادیم. واقعا سعی و آبرو و حیثیت‌مان را به کار بردیم تا برنامه‌هایمان را اجرا کنیم. ولی بسیار عقب هستیم. شما ببینید در طول سال چقدر مواد و مصالح گران شده است! از آب مصرفی بگیرید تا نان؛ قیمت‌ها افزایش زیادی داشته است و مشکلات آن‌قدر زیاد شده که حد ندارد. حقوق پرسنل را هم افزایش داده‌ایم، ولی واقعا جوابگو نیست. من مانده‌ام که واقعا سال آینده باید چه کار کنیم؟!
با این وصف فکر می‌کنید در سال آینده می‌توانید راهی برای انجام برنامه‌هایتان پیدا کنید؟
ببینید، انبارهای ما خالی شده است، ماشین‌آلات‌مان مستهلک شده است. کار سخت‌تر شده و سخت‌گیری‌ها هم زیادتر شده است. خودتحریمی هم بیشتر شده است!
منظور شما دقیقا از خودتحریمی چیست؟
همین گمرکات؛ یا مشکلاتی که کارفرما در بسیاری موارد برای ما به وجود می‌آورد، و به بسیاری از امور ما رسیدگی نمی‌شود، این خودتحریمی است. موانع موجود بر سر راه فعالیت ما، عین خودتحریمی است. از طرفی اصلا نمی‌توانیم ارز بگیریم! بیش از ۵۰ درصد ماشین‌آلات ما ارزی است، حال آن‌که تعدیلاتی که به ما می‌دهند، اصلا برابری نمی‌کند. هزینه‌هایمان بیشتر از درآمدمان شده است؛ با این وصف، چطور به سهامداران خود سود بدهیم؟ چطور میشود با این اوضاع به پرسنل رسیدگی کرد؟ با پرسنل ناراضی هم که نمی‌شود کار خوب کرد. پرسنل باید راضی باشد؛ من هم اگر توانستم برنامه‌هایم را پیش ببرم، چون به پرسنل خودم رسیدگی کردم.
اشاره کردید که بسیاری از قطعات شما خارجی است، چقدر از امکانات داخل کمک می‌گیرید؟
خوشبختانه ما آهسته و بدون سر و صدا، اقتصاد مقاومتی را پیاده کردیم؛ که همین برای ما راهگشا بود. بسیاری از قطعات‌مان را در داخل می‌سازیم؛ و واقعا خوب جواب گرفتیم. هم ایجاد اشتغال شده، هم صاحب تکنولوژی در داخل شدیم، و هم بسیاری از هزینه‌هایمان پایین آمده است. کفشک، بردها و بسیار دیگر از مایحتاج خودمان را در داخل تولید می‌کنیم.
با توجه به اینکه اکنون منابع مالی محدود شده و احتمالا طرحهای مس با آن گستردگی انجام نشود، شما به لحاظ کاری در مضیقه قرار نمی‌گیرید؟
وقت و ظرفیت ما خوشبختانه تکمیل است، و اگر از این بیشتر هم ظرفیت داشتیم برایمان کار بود. البته برای انجام تعهدات کاری باید بتوانیم نیازهای ماشین آلاتی خود را رفع کنیم. حدود بیست روز پیش نامه به وزیر نوشته‌ام، اما هنوز جوابی نداده است. من سیاسی نیستم، اما واقعا دادم درآمده است! ماشین‌آلات ما در گمرک مانده و هیچ‌کس هم کار ما را راه نمی‌اندازد! ما پول ماشین‌آلات را داده‌ایم؛ اگر هرکس کار خودش را می‌کرد، الان به دست ما رسیده بودند و کار ما می‌چرخید!
فکر می‌کنید این دشواری‌ها و محدودیت‌هایی که اشاره کردید، سال آینده بر حجم عملیات کاری شما تاثیر قابل ملاحظه‌ای بگذارد؟
بله. ببینید ما بر مبنای اینکه پول داده‌ایم، داریم قسط می‌دهیم. ارز خریدیم؛ بهره‌اش را داریم می‌دهیم. ماشین‌آلات ما در گمرک است، برای تمام این‌ها برنامه‌ریزی کرده‌ایم، اما نمی‌توانیم ترخیص کنیم! هر روز یک دستورالعملی صادر میشود! همین‌ها است که کار انجام نمی‌شود!
بخش معدن به دلیل درآمدزایی و سهمی که در اشتغال دارد، یکی از امیدهای اقتصاد ما است؛ شما چقدر امیدوار به این حوزه هستید؟
اگر کار را به دست کاردان بدهیم، و اگر در کارشان دخالت نکنیم، و آزاد باشند جایی که لازم است، فرآوری کنند، وآن‌جایی که لازم است، خام‌فروشی کنند، می‌توانیم خیلی موفق باشیم. اما اگر این کار هم سیاسی و دستوری شود، یا توجیه فنی و اقتصادی نداشته باشد، ما باز هم به جایی نمی‌رسیم. باید معدنکاران را آزاد بگذاریم، در عین‌حال مواظب باشیم، و نظارت هم بکنیم. آن‌وقت می‌توانیم به نتیجه برسیم و اشتغال را ایجاد کنیم. وقتی می‌گویند تولید فولاد چین یک میلیارد و چند صد میلیون تن است، همه‌اش را که دولت تولید نمی‌کند؛ این فولاد در جاهای کوچک تولید میشود و نهایتا تولید چین را رقم می‌زند. اکنون هم اگر بخش خصوصی واقعی را آزاد بگذارند، و به مهندسان واقعی، جواب بدهند، و اگر هرچیزی سر جای خودش باشد، قطعا نتیجه می‌گیریم.
پیشتر گفته‌اید اولنگ یک شرکت کرمانی است اما در سراسر ایران کار دارد؛ حتی به نقش فراملی آن هم اشاره کرده‌اید؛ با توجه به شرایط امروز، هنوز این توانایی را دارید؟
بله؛ اولنگ یک هلدینگ است. ما یک شرکت فنی-مهندسی به نام پارس-اولنگ داریم که با خارج سر و کار دارد. وقتی در جریان توسعه‌ی سونگون کارداریم، از کارشناسان خارجی استفاده می‌کنیم. همین‌طور هم کارشناسان ما در خارج دارند طرح می‌دهند. همین الان پروژه‌ی سد سونگون را داریم که البته بیش از ۹۵ درصد پرسنل اولنگ در آن‌جا بومی هستند. کار حفاری یا نظارتی اگر در میدوک شهربابک یا سرچشمه یا کرمان؛ یا سیستان و بلوچستان باشد، برای ما فرق نمی‌کند؛ به همین دلیل است که می‌گویم در پهندشت ایران کار می‌کنیم. از سیستان و بلوچستان تا آذربایجان کار می‌کنیم. در همین‌حال ما مراودات بین‌المللی هم داریم. از این رو تقریبا یک هلدینگ بین‌المللی شده‌ایم.
سال گذشته از لحاظ توسعه‌ی اشتغال‌زایی و رفاه کارکنان چطوربود؟
در سالی که اکنون روزهای پایانی آن در حال سپری شدن است، مثل سنوات قبل به میمنت ۲۲ بهمن یک ماه حقوق بهمن را دادیم، عیدی سال ۹۷ را هم دادیم. ظرف همین روزها، حقوق اسفند را هم پرداخت می‌کنیم و شب عیدی نیز به هرکدام که از نیروهایمان مواد پروتئینی و کارت هدیه در حدود یک میلیون تومان دادیم. اما سال ۹۸ خیلی برایم سنگینی می‌کند؛ چون ماشین‌آلات فعلی‌ام مستهلک شده، و ماشین‌آلاتی که خریده‌ام در گمرک مانده است. همین دیروز دست به دامان آقای دکتر پورابراهیمی نماینده محترم کرمان و راور شدم، بلکه او برای ما کاری بکند تا نامه‌ام به وزیر جواب داده شود. اگر ماشین‌آلاتم برسد شاید به نقطه خوبی دست پیدا کنیم؛ در آن‌صورت زمینه‌ی اشتغال و توسعه فراهم میشود؛ اما اگر همچنان در گمرک بمانند، نمی‌توانم شق‌القمر کنم!
در آستانه‌ی نوروز هستیم؛ مطلب دیگری هست که قصد دارید عنوان کنید؟
امیدوارم مشکلات حل شود و سال خوبی برای همه باشد. همه باید یاعلی بگوییم و دست‌مان را به دست هم بدهیم؛ بلکه بتوانیم بارهای افتاده را بلند کنیم. ما که دولتی نیستیم؛ بنابراین خودمان باید تولید کنیم و هزینه‌های خودمان را بدهیم. امیدوارم مسئولین دست به دست هم بدهند و با در نظر گرفتن منافع ملی، اوضاع را اداره کنند. وقتی مسئولین تشتت داشته باشند، مردم هم خوشحال نیستند. امیدوارم که همه شاد و خوشحال باشیم.
نگاهی به راه طی شده‌ی اولنگ
شرکت معدنکاری اولنگ در سال ۱۳۷۳ با مشارکت شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه و تجهیز سرمایه‌های اندک و همت بزرگ جمعی از معدنکاران نسل اول شرکت ملی صنایع مس ایران در مجتمع سرچشمه پا گرفت و تحت شماره ۲۵۴۰ به عنوان یک شرکت سهامی خاص در کرمان به ثبت رسید.
در سال ۱۳۸۳ صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران تمامی سهام شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه را خریداری و راسا به عنوان تنها سهامدار عمده‌ی حقوقی در کنار مجموعه‌ی سهامداران حقیقی اولنگ قرار گرفت.
کوشش‌های اولیه‌ی این شرکت معطوف به بازشناسی ظرفیت‌های موجود و پراکنده‌ای بود که می‌توانست تمامی تخصص‌های منحصر به فرد زمین‌شناسی، مهندسی، عملیاتی و تعمیراتی معادن مس را در یک تشکل سازماندهی نماید. فقدان این تشکل در ایران، در طول چند دهه قبل ازانقلاب اسلامی، بهره‌گیری از تکنولوژی جدید معدنکاری را تنها در ارتباط با حضور بیگانگان توجیه می‌نمود . تکنولوژی جدیدی که در سال‌های دهه‌ی چهل و پنجاه به همراه « سلکشن‌تر است » و « آناکاندا » به ایران وارد شده و بی‌حضور آن‌ها معنی پیدا نمی‌کرد. اولین نسل معدنکاری مس، این فناوری جدید را در راه‌اندازی مجتمع مس سرچشمه نهادینه کرده و آن را در یکی از بزرگترین معادن مس روباز جهان در سرچشمه به خوبی تجربه کردند.
و اولنگ با بهره‌گیری از تمامی این دانش و تجربه‌ی گرانقدر، سعی در سازماندهی قدرتمند این توانایی‌ها برای بکارگیری در عرصه‌هایی فراتر از سرچشمه نمود.
اولنگ تنها یک شرکت معدنکاری نیست، اولنگ مرکزیتی برای تجمیع همه‌ی دانش و تجربیاتی است که طی آن یک معدن، شناساسی، مطالعه، طراحی، بهره‌برداری و فرآوری می‌گردد. این همه، امروز در تمامی شاخه‌های متنوع تخصصی خود در بالاترین سطح علمی و تجربی در اولنگ ایجاد شده است. اجرای طراح‌های عظیم عملیات خاکی، طراحی و نظارت بر اجرای طرحهای عمده‌ی معدنی، ساخت سد، بهره‌برداری از معادن جنبی سنگ آهک و سیلیس، مشارکت در بهره‌برداری معدن مس چهار گنبد، تاسیس شرکت عظیم مهندسی پارس اولنگ و نیز احداث تعمیرگاه ماشین‌آلات سنگین معدنی و راهسازی به عنوان بزرگترین مجتمع تعمیراتی ماشین‌آلات منطقه، از مهمترین فعالیت‌هایی است که نام اولنگ را در تاریخ معدنکاری بخش خصوصی ایران به عنوان تجربه‌ای موفق از یک مشارکت جمعی، ماندگارنموده است. اولنگ با در اختیار داشتن مجموعه‌ی گسترده‌ای از انواع ماشین‌آلات سنگین معدنی و راهسازی و صدها نفر نیروی متخصص، تجربه‌ای قدرتمند از یک سازماندهی نوین معدنکاری است. تجربه‌ای که می‌تواند جهش اقتصاد معدنی ایران اسلامی را در منطقه‌ای که بهشت معدنکاران است، یاری نماید .
اقتدار امروز اولنگ، محصول بیش از ربع قرن کوشش بی‌وقفه و مشارکت موثر سهامدارانی است که با سرمایه‌ی اندک مالی و همت خود این تجربه موفق را رقم زدند.
