به مناسبت سیزدهمین سالروز درگذشت فاخره صبا
هنرمندی فاخره صبا و انتخابهایش
محمد لطیفکار: امروز دو پیام در واتساپ داشتم که هردو از روانشاد فاخره صبا یاد کرده بودند. اولی را دکتر علی مصطفوی رئیس اسبق دانشگاه شهید باهنر فرستاده، و دومی را مهندس مهدی ایرانی رئیس هیات مدیره انجمن دوستداران دانشگاه کرمان؛ این را خوب میدانم که هردو تا چه اندازه به زنده یاد مهندس افضلیپور و همسر او فاخره صبا ارادت و علاقهمندی داشته و دارند. امروز بیستدوم تیرماه برابر است با سیزدهمین سال درگذشت این بانوی هنرمند و فرهنگی.
اما چرا این یادکرد اهمیت دارد؟ باید در کرمان زندگی کرده باشی، عظمت دانشگاه باهنر را بشناسی، و در بارهی روح بزرگ مهندس علیرضا افضلیپور بنیانگذار این دانشگاه و همسرش فاخره صبا مطالبی را خوانده یا شنیده باشی تا بدانی این یادآوری چه معنایی دارد.
نمیخواهم حرفهایی که بارها در مورد فاخره صبا شنیدهام اینجا تکرار کنم، که مثلا، او یار و یاور مهندس افضلیپور در ساخت دانشگاه بود، یا او همهی سختیهای زندگی ناشی از این اتفاق بزرگ فرهنگی را تحمل کرد، و نیز او بود که هر وقت افضلیپور از پیگیری امور دانشگاه خسته میشد، به او انرژی مثبت و روحیهی ادامهی این کار سترگ را میداد.
به نظر من اهمیت فاخره صبا در این نبود که همسر مهندس افضلیپور بود، اهمیت او در هنرمند بودن او، در انتخاب افضلیپور، و در گزینش راهی بود که پس از ازدواج برای انجام آن، دست از همهی خوشیهای ظاهری شست، و تمام قد برای به ثمر رسیدن این کار بینظیر فرهنگی ایستاد.
دریغ است اگر ویژگیهای فردی فاخره صبا را قبل از آنکه با مهندس افضلیپور ازدواج کند، نادیده بگیریم. او خواننده اپرا (متزو سوپرانو)، نویسنده و فرهنگنویس ایرانی بود. در دوازده سالگی برای آموختن آواز به مدرسه کلنل وزیری رفت و نزد عبدالعلی وزیری تحصیل کرد و نواختن پیانو را نیز یاد گرفت. همزمان با یادگیری موسیقی ایرانی نزد عبدالله دوامی موسیقیدان و ردیفدان برجسته ایرانی، موسیقی کلاسیک را نیز نزد مادام ابارسکی و کنت مونت فورت شروع کرد.
او بعدها برا ی ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در کنسرواتوار پاریس موسیقی را ادامه داد، در سال ۱۳۲۶ فارغالتحصیل شد و به ایران بازگشت. در بازگشت به ایران، به استخدام هنرستان عالی موسیقی درآمد و همزمان با گروههای موسیقی کلاسیک در اداره کل هنرهای زیبای ایران، در امر آموزش و اجرا همکاری داشت.
فاخره صبا علاوه بر خوانندگی، مقالات متعددی در دائرةالمعارف مصاحب نوشتهاست.
اینهایی که اشاره کردم فقط گوشهای از فعالیتهای هنری بود. روحش شاد و یادش گرامی باد.