او با تاکید بر اینکه شیوع کم یا زیاد در هیچ منطقه‌ای اتفاقی و تصادفی نیست، خطاب به کسانی که می‌گویند: «اگر قرار باشد کرونا بگیریم، می‌گیریم» تصریح کرد که اصلا این‌طور نیست بلکه همه‌چیز به رفتارهای خودشان و البته شیوه‌ی مدیریت بیماری در هر منطقه بستگی دارد.

نخعی در بخش دیگری از سخنان خود، خطاب به مردم گفت: «خواهش می‌کنم در تعطیلات پیش‌رو مسافرت نروید» و همچنین توضیح داد که کسی فکر نمی‌کرد کرونا در تابستان اوج بگیرد ولی این اتفاق افتاد که یک دلیل مهم آن، بستن در و پنجره‌ها و روشن کردن وسایل سرمایشی بود که انتقال ویروس را افزایش داد و حالا در پاییز و زمستان، بستن در و پنجره‌ها و روشن کردن وسایل گرمایشی است که در صورت رعایت نکردن توصیه‌های بهداشتی، می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد. او یادآور شد که ویروس کرونا در هوای سرد جان‌دارتر می‌شود و از مردم خواست تا فعلا و به‌ویژه در ده روز آینده، که دمای هوا هنوز به کم‌تر از صفر نرسیده، لباس بیش‌تر بپوشند و تا جایی که امکان دارد سعی کنند هوای آزاد در محیط‌های بسته برقرار باشد.

نخعی همچنین در پاسخ به خبرنگار استقامت درباره‌ی اینکه آیا بازگشایی مدارس بر شیوع بیش‌تر کرونا تاثیر گذاشته یا نه؟ گفت که هنوز نمی‌توان تحلیل دقیقی در این‌باره ارائه کرد ولی همه‌ی مدیران دانشگاه‌ها در استان می‌گویند که افزایش تعداد معلمان و دانش‌آموزان مبتلا به کرونا «قابل توجه» است.

نخعی معتقد است که هرچه زودتر باید مدارس را تعطیل کرد چرا که افزایش هرچه بیش‌تر کودکانِ کرونایی، علاوه بر اینکه باعث انتقال بیش‌تر از طریق بچه‌ها به بزرگسالان به‌ویژه پدربزرگ و مادربزرگ‌ها می‌شود، احتمال افزایش مرگ در خود کودکان را نیز بالا می‌برد.

او درباره‌ی مزایای استفاده از ماسک، مصرف ویتامین دی، تزریق واکسن آنفلوآنزا و علایم گوناگون کرونا نیز توضیح داد که در ادامه می‌خوانید.

به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، نخعی، عصر دوشنبه ۲۱ مهرماه در نشست خبری مجازی، توضیح داد: «تا هفته‌ی سوم مهرماه، وضعیت کشور نشان می‌دهد که سه تا پیک رخ داده است. پیک اول، اسفندماه و فروردین‌ماه بود، بعدی از خرداد تا تیر و پیک سوم از اواسط شهریور شروع شده و همچنان هم ادامه دارد».

او با بیان اینکه موارد فوت، معمولا با ۱۰ روز تاخیر خود را نشان می‌دهد، افزود: «ما در استان کرمان، برخلاف کشور، یک پیک را بیش‌تر تجربه نکرده بودیم چون در اسفند و فروردین اقدامات کنترلی و پیشگیری خیلی قوی بود اما وقتی مباحث اقتصادی مطرح شد، در پیک بعدی محدودیت‌ها کمرنگ‌تر شد. اکنون در پیک سوم به نظر می‌رسد شیب تندتر شده است. دفعه‌ی قبل، پیک استان از جنوب شروع شده بود الان پیک از نیمه‌ی شمالی استان آغاز شده ضمن اینکه شیب نمودار ابتلا و بستری نیز اکنون تندتر شده است. با ادامه‌ی این وضعیت، به احتمال خیلی زیاد، بیمارستان‌ها شلوغ‌تر و تعداد بیماران سرپایی بیش‌تر و مرگ‌ها نیز افزایش می‌یابد مگر اینکه رفتارهای مردم تغییر کند».

او اضافه کرد: «در حال حاضر، شیب نمودار مرگ‌ومیرها هم نسبت به پیک‌های قبلی تندتر شده است».

نخعی در پاسخ به فردای‌کرمان درباره‌ی تحلیل وضعیت فعلی اپیدمی در استان و اینکه پیش‌بینی آینده چیست؟ گفت: «استان را در زمینه‌ی کرونا می‌توان به دو نیمه‌ی شمالی و جنوبی تقسیم کرد. از سیرجان و بافت و رابر به سمت بالا برویم. در نیمه‌ی شمالی استان، سیرجان بیش از همه درگیر است و وضعیت وخیمی پیدا کرده و شیب تندتری هم دارد. سه شهر رفسنجان و زرند و بافت در درجه‌ی دوم شیوع بیماری هستند. کرمان چون مرکز ارجاع بیماران است دوشادوش آن سه شهر است و شرایط دارد به نزدیک پیک قبلی می‌رسد. بردسیر و راور و کوهبنان و شهربابک به نسبت وضع بهتری دارند و در رده‌بندی شیوع، درجه‌ی سوم هستند. درجه‌ی چهارم هم هفت شهر جنوبی استان، و درجه‌ی پنجم شرق استان است».

او تاکید کرد: «مردم جنوب خیلی مراقب باشند، شهری مثل سیرجان به نوک قله رسیده است و اقدامات پیشگیری در این مرحله مثل ابتدای پیک موثر نیست. پس، نگذارند شرایط مناطق‌شان به این مرحله برسد و با رعایت توصیه‌های بهداشتی، جلوی شدت بیماری را بگیرند».

نخعی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که: با توجه به اینکه ستاد ملی و استانی مداخلات جدی انجام نمی‌دهد، با ادامه‌ی این وضعیت، پیش‌بینی می‌کنید چه میزان مرگ‌ومیر در استان داشته باشیم؟ توضیح داد: «زمستان قابل پیش‌بینی نیست فقط همین پیک قابل پیش‌بینی است. هیچ‌کس فکر نمی‌کرد کرونا در تیرماه هم باشد و هیچ‌کس فکر نمی‌کرد اول مهر بیاید و می‌گفتند آبان می‌آید ولی این اتفاقات نیفتاد. بنابراین، پیش‌بینی بازه‌ی زمانی بیش از یک ماه مشکل است. در استان، قبلا معدود روزهایی بود که بالای ۱۰ مرگ در استان داشتیم ولی با همین شیب فعلی اگر پیش برویم، تعداد مرگ بالای ۱۵، ۲۰ در روزهای بیش‌تری تجربه خواهد شد».

ابتلا در پرستاران و پزشکان زیاد شده است

او سپس توضیح داد: «پیک قبلی سیرجان خیلی پندآموز است. در سی‌ام تیرماه حداکثر موارد بستری را در سیرجان داشتیم. حالا، یکی دو روز پیش که مقایسه کردیم دیدیم آمار دو و نیم برابر شده است. اگر این اتفاق در کرمان و جیرفت و شهربابک و بم و دیگر مناطق استان تکرار شود بیمارستان‌ها اشباع شده و مراقبت بیماران با کیفیت قبلی نخواهد بود».

نخعی با بیان اینکه تعداد بستری‌شدگان و میزان مراقبت‌ها در میزان مرگ‌ها موثر است، اظهار کرد: «آنچه کیفیت مراقبت را دچار افت می‌کند این است که تعداد بیماران از حدی بیش‌تر شود. فضا برای بستری ممکن است وجود داشته باشد اما آیا پرستار هم هست؟ در پیک جدید، تعداد پرستاران و پزشکان ما که درگیر هستند بیش‌تر شده است. این‌ها مواردی است که می‌تواند هشدارهای جدی تلقی شود».

مشاور ارشد رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان در عین‌حال یادآور شد که تاکنون، شاخص تعداد مرگ نسبت به کل جمعیت در استان نسبت به میانگین کشوری پایین‌تر بوده و این، امیدبخش است.

از تجربۀ استان‌های همسایه درس بگیریم

نخعی سپس گفت: «اینکه شرایط چه‌طور خواهد شد؟ را دو مولفه که مهم‌ترین آن رفتار مردم است و همچنین، تا حدی شرایط اقلیمی مشخص می‌کند».

او با اشاره به وضعیت استان‌های یزد و سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان در همسایگی استان کرمان افزود: «ما باید از وضعیت استان‌های همسایه درس بگیریم. کرونا در استان یزد با شیبی تند از سه، چهار هفته پیش دارد بالا می‌رود ولی هنوز به قله‌ی اول نرسیده است این یعنی شهرستان‌های انار و کوهبنان ما باید خیلی مراقبت کنند. هرمزگان هنوز قرمز نیست و در وضعیت هشدار قرار دارد و در سیستان‌وبلوچستان افزایش بیماری مشاهده می‌شود و این یعنی، مناطق شرقی و جنوبی استان اگر رعایت نکنند، طی دو هفته‌ی آینده، افزایش بیماری را تجربه خواهند کرد».  وی تاکید کرد: «مردم جنوب و شرق استان می‌توانند هوشمندانه، جلوی تند شدن پیک را بگیرند و بدانند با رعایت کردن می‌توان قله‌ی موج بیماری را خواباند و آمار مرگ‌ومیرها و بستری‌شدگان را کم کرد».

او با بیان اینکه رفتارها اگر درست باشد که بخشی از آن آموزشی و بخشی ایجابی است تا ۹۵ درصد پیک را می‌توان پایین آورد، اظهار کرد: «نباید بگوییم رعایت کنیم و نکنیم قرار باشد بگیریم، می‌گیریم. اصلا این‌طور نیست. الان کاملا مشخص است هر شهرستان و استانی وضعیت متفاوتی دارد و این، به رفتارهای مردم و نوع مدیریت بستگی دارد».

کرونا مسری‌تر شده است

نخعی در بخش دیگری از سخنان خود درباره‌ی اینکه چرا چین که جمعیت بیش‌تری نسبت به ما دارد، در مهار کرونا موفق‌تر عمل کرده است؟ گفت که مقاله‌ای خوانده که در آن کاهش تعداد تماس‌ها در چین را رمز موفقیت اعلام کرده است که با اقداماتی از جمله خرید الکترونیک و ردگیری مردم و اعمال قانون و … محقق شده است.

او توضیح داد: «در چین، اعلام شده که یک دانش‌آموز قبل از اعمال مقررات ویژه‌ی کرونا، در روز، به‌طور میانگین ۳۰ تماس با دیگران داشته که الان به دو، سه تماس رسیده است. چینی‌ها در مورد گروه‌های مختلف تعداد تماس در روز را کاهش داده‌اند».

او تصریح کرد: «بنابراین، شعار در خانه بمانیم، اگر مقدور است دوباره باید احیا شود» و اضافه کرد: «اینکه می‌گوییم در ازدحام شرکت نکنید باید جدی گرفته شود و تماس خود را با کسانی خارج از منزل کم کنید و فکر نکنید چون فلانی دوست و همکار من است، پس کرونا ندارد. هیچ چیز مشخص نیست و نباید بگوییم ان‌شاا… من و طرف مقابل مشکلی نداریم». نخعی افزود: «قبلا می‌گفتند ۴۰ درصد از مبتلایان بدون علامت هستند اما الان ۲۰ تا ۳۰ درصد شده است چون رفتارهای ویروس تغییر کرده، مسری‌تر شده و بچه‌ها هم  بیش‌تر دارند می‌گیرند».

وی با بیان اینکه مقاله‌ی دیگری که کشورهای اروپایی را با آسیای جنوب‌شرقی مقایسه کرده اعلام کرده که در اروپا شیب بیماری تندتر است، اظهار کرد: «دلیل آن بوده که در کشورهای آسیای جنوب‌شرقی، ماسک بیش‌تر استفاده می‌شود و در فرهنگ برخی از این کشورها بوده که قبل از کرونا هم در فصل سرما، ماسک می‌زدند».

واکسن آنفلوآنزا اثربخشی خیلی زیادی ندارد

در ادامه، مشاور ارشد رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان، درباره‌ی شیوع آنفلوآنزا در پاییز و زمستان گفت: «در سال‌های گذشته، وقتی این ایام سال می‌شد از من می‌خواستند تا به فلان بیمارستان بروم و برای پزشکان و پرستاران به‌ویژه پرستاران سخنرانی و توجیه‌شان کنم که واکسن بزنید. الان برعکس شده و درخواست زیادی برای واکسن وجود دارد. اینکه واکسن نیست درست است ولی نکته‌ی مهم این است که هرچه مردم آگاه‌تر باشند رفتارها قطعا درست‌تر خواهد بود، خیلی اوقات فرد چون آگاهی دقیقی ندارد اقدامات پیشگیری انجام نمی‌دهد. خوب است بدانید که در سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۸ اثربخشی این واکسن را بررسی کرده‌اند و مشخص شده که جزو واکسن‌های با اثربخشی بالا حساب نمی‌شود پس، واکسن آنفلوآنزا معجزه نمی‌کند».

او افزود: «می‌توانیم از تجربه‌ی کشورهای نیمکره جنوبی درس بگیریم. در پنج سال اخیر، منحنی‌ها را بررسی کرده‌اند و معلوم شده که امسال، به‌طور ناگهانی آمارهای آنفلوآنزا کم شده چون مردم به خاطر کرونا خوب رعایت کرده‌اند. مسیر انتقال کرونا و آنفلوآنزا تقریبا مشابه است ولی کرونا مسری‌تر است و طول دوره‌ی سرایتش هم بیش‌تر است و وقتی وارد بدن می‌شود احتمال کشندگی آن ۱۰ برابر بیش از آنفلوآنزا است. بنابراین، اگر کسی از آنفلوآنزا می‌ترسد ده برابر بیش‌تر باید از کرونا بترسد و با رعایت توصیه‌های بهداشتی، سلامت خود را حفظ کند».

نخعی درباره‌ی تاثیر ویتامین دی بر پیشگیری از کرونا نیز گفت: «اطلاعات علمی درباره‌ی کرونا نسبت به اوایل، بیش‌تر شده و باید نسبت به کرونا امیدوارتر باشیم نه نومید. خسته و نومید شدن اشتباه بسیار بسیار بزرگی است».

او افزود: «اوایل مطرح می‌شد که ویتامین دی موثر است، الان قوی‌تر درباره‌ی آن صحبت می‌شود که در مردمان هر کشوری که ویتامین دی کمتری داشته باشند، مرگ‌ومیر بیش‌تر است. بالای ۵۰ درصد مردم ما هم کمبود ویتامین دی دارند. بنابراین، اگر دسترسی دارید و می‌توانید ویتامین دی مصرف کنید خوب است. روزی دو هزار واحد قرص نیاز است که البته، این میزان مصرف، گران می‌شود بنابراین، یک قرص ۵۰ هزار واحدی ماهانه می‌توانید استفاده کنید».

وی تاکید کرد: «همچنان رعایت فاصله‌گذاری و در محل‌های شلوغ حضور نیافتن و با کسانی که زیر یک سقف نیستند در تماس نبودن و ماسک زدن، بهترین راهکارها برای پیشگیری از ابتلاست. دست شستن نیز همچنان مهم است. البته، درباره‌ی انتقال از طریق سطوح نسبت به قبل مقالات می‌گویند حساسیت کم‌تر است. اوایل در شرایط آزمایشگاهی ویروس را بررسی می‌کردند، ولی الان می‌گویند در شرایط واقعی کم‌تر زنده می‌مانند. حساسیت کمتر شده ولی همچنان در ازدحام نبودن و فاصله‌گذاری و ماسک زدن بسیار مهم است».

مدارس حضوری تعطیل شود

مشاور ارشد رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان در پاسخ به این پرسش که شیوع بیماری در کودکان اکنون چگونه است و اینکه آیا بازگشایی مدارس تاثیری بر شدت گرفتن بیماری داشته است؟ توضیح داد: «اینکه مدارس تاثیر گذاشته، هیچ تحلیلی الان در کشور نیست چون کار سختی است که سرنخ را پیدا و ردگیری کنیم ویروس از کجا آمده است ولی به‌صورت تجربی بخواهم بگویم واضحا همه‌ی مدیران دانشگاه‌های ما می‌گویند تعداد قابل توجهی از معلمان و دانش‌آموزان به بیماری مبتلا شده‌اند».  

وی در عین‌حال گفت: «مدارس حضوری حداقل دو هفته باید تعطیل شوند. چون سطح آلودگی در نیمه‌ی شمالی استان بالاست و به احتمال زیاد، این وضعیت، به جنوب هم می‌رسد و احتمال اینکه دانش‌آموزان هم مبتلا باشند و به محیط مدرسه بروند، بالاست و هرچه هم بگوییم مواد ضدعفونی توزیع می‌کنیم و فاصله رعایت می‌شود در این شرایط کفایت نمی‌کند. بنابراین خیلی مهم است بر این مورد تاکید و پافشاری شود».

او افزود: «کم‌ترین احتمال مرگ در کرونا بین پنج تا ۱۷ سالگی یعنی رده‌ی سنی دانش‌آموزان است. ولی با همکاران متخصص کودکان که صحبت می‌کنیم می‌گویند به طور واضح تعداد بچه مدرسه‌ای‌ها که با علائم کرونا مراجعه می‌کنند بیش‌تر شده است و این، نکته‌ی مهمی است و باید توجه شود که وقتی تعداد از حدی بالاتر برود، احتمال مرگ بالاتر می‌رود و ممکن است در خانواده، پدربزرگ و مادربزرگ را هم مبتلا کنند».

او ادامه داد: «در کشور، بستری‌های خانوادگی افزایش یافته و شاید یکی از علل، دانش‌آموزان باشند که کم‌علامت هستند و به خانه می‌روند. داریم می‌بینیم در مراکز درمان سرپایی شهر کرمان، دم غروب مردم جمع شده‌اند در حالی که قبلا این مراکز خلوت بودند. پس، موضوع بسیار جدی است. اگر جلوی کرونا کوتاه بیاییم، جدی جلو می‌آید. گاهی مباحث اقتصادی مطرح است و سازمان جهانی بهداشت هم می‌گوید که نباید قرنطینه‌ی سختگیرانه داشته باشیم ولی رعایت باید بشود. امیدوارم پیگیری‌ها جواب بدهد و مدارس حضوری تعطیل شود».

مسافرت‌ها تهدیدی جدی است

نخعی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «در حال حاضر، چند تهدید جدی داریم که یکی این است که مردم خسته شده‌اند، مسافرت‌ها هم تهدید بسیار جدی است و خواهش می‌کنم آخر هفته‌ای سفر نروید چون قطعا مشکل‌آفرین خواهد بود. در نوروز خانه نشستیم، پیک در استان نداشتیم. خواهش می‌کنم این تجربه را دوباره تکرار کنید».

او اظهار کرد: «الان هم هوا رو به سردی رفته، در و پنجره‌ها بسته و وسایل گرمایشی روشن می‌شود، با این وضع، اگر مهمانی و تجمع هم اتفاق بیفتد، بسیار خطرناک خواهد بود».

استاد پزشکی اجتماعی با یادآوری اینکه فعالیت ویروس در پاییز و زمستان بیش‌تر است، ادامه داد: «اینکه ما در تابستان پیک داشتیم یک دلیل این بود که درها بسته و کولر روشن شد. الان، این موضوع باید مدنظر قرار گیرد». او گفت: «ویروس در هوای سرد جان‌دارتر می‌شود. لباس بیش‌تر بپوشید و تا جایی که امکان دارد در ده روز آینده، سعی کنید هوای آزاد در فضاهای بسته برقرار باشد. در ادارات جلسات غیرضرور تشکیل نشود، معلمان در دفتر مدرسه کنار هم نباشند، اینکه ماسک را برمی‌دارند، چای می‌نوشند مشکل ایجاد می‌کند. ایزوله کردن بیماران در منزل هم خیلی مهم است. اگر اتاق مجزا ندارند، بیمار در  گوشه‌ی هال و دور از دیگران بخوابد».

وی بیان کرد: «هوا رو به سردی می‌رود، مدرسه‌ها که همچنان فعال هستند، اصناف را هم نمی‌توان تعطیل کرد، مجموع این شرایط نشان می‌دهد کم‌ترین بی‌احتیاطی، فاجعه ایجاد می‌کند».

تاثیرات فاصله‌گذاری بیش‌تر‌ از ماسک است

نخعی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که قبل از اجباری شدن ماسک، شما گفتید براساس مقالات علمی بین‌المللی، فاصله‌گذاری از ماسک زدن مفیدتر است. با تجربه‌ی این چند ماه ماسک زدن، آیا همچنان فاصله‌گذاری مفیدتر است؟ توضیح داد: «اینکه الان می‌گویند انتقال از طریق سطوح کم‌تر شده یا می‌گویند ویروس از طریق غذا منتقل نمی‌شود به این دلیل است که قبلا ویروس را در شرایط ایده‌آل آزمایشگاه بررسی می‌کردند. الان واقعیت این است که می‌بینیم حدود نصف مردم از ماسک استفاده می‌کنند. تا می‌توانیم، ماسک بزنیم ولی خیلی به آن دل نبندیم. وقتی صحبت می‌کنیم، ماسک مرطوب می‌شود و ویروس انتقال می‌یابد. به فاصله‌گذاری بیش‌تر ایمان داشته باشیم و فکر نکنیم چون ماسک داریم به کسی می‌توانیم نزدیک بشویم. هر دو با هم مفید است ولی فاصله‌گذاری تاثیر بیش‌تری دارد و دست‌یافتنی‌تر هم هست. اینکه فاصله چه‌قدر باشد؟ از یک متر تا دو و نیم متر می‌گویند. هرچه فاصله بیش‌تر باشد، بهتر است».

هر علامت جدیدی از بیماری، می‌تواند از کرونا باشد

وی در بخش دیگری از سخنان خود، با بیان اینکه ویروس مسری‌تر شده و سن مبتلایان هم رو به کاهش گذاشته است، اظهار کرد: «نکته‌ی بعدی علائم بیماری است. هرکس هرعلامتی پیدا می‌کند بنا را بر کرونا بگذارد و هر کس با طرف دیگری ارتباط دارد بنا را بر این بگذارد طرف مقابل، کرونا دارد».

او توضیح داد: «علامت قرمزی چشم در سه درصد افراد مبتلا به کرونا و چشم‌درد هم در سه درصد افراد مبتلا وجود داشته است. برخی افراد با سکته آمدند. برخی با کمردرد آمدند و شروع آن با کمردرد بوده است. ویروس بسیار موذی است و همه را سرکار گذاشته است. چون آلودگی سطح شهر بالاست هر علامتی بود در منزل از همه فاصله بگیرید. ۷۰ درصد تب می‌کنند ولی برخی هم لرز بدون تب دارند. برحی، زانودرد دارند و برخی می‌گویند بند دستان درد گرفته است. اسهال و شکم‌درد و تهوع و گلودرد و سردرد می‌تواند علائم کرونا باشد؛ البته اگر قبلا این علائم را نداشتیم. اگر کرونا باشد، یکی، دو روز که بگذرد بقیه‌ی علایم اضافه می‌شود».

او افزود: «موضوع دیگر، تست کرونا است. در طبابت یک قاعده داریم؛ پزشک حاذق باید بدون حتی دیدن بیمار، ۸۵ درصد تشخیص را انجام دهد. تشخیص کرونا بسیار راحت است و پزشک حاذق، با تلفن می‌تواند انجامش دهد. مردم اما علاقه‌ی خاصی به آزمایش دارند ولی این علائم که آمد بنا باید بر کرونا گذاشته شود».

وی همچنین یادآور شد: «چندین نفر را می‌شناسم که با فاصله‌ی سه ماه، برای دفعه‌ی دوم کرونا گرفته‌اند. پس، اگر هم مبتلا شده‌ایم در برابر چنین بیماری‌ ناجوانمردی، نباید خیال‌مان راحت باشد. اینکه چند درصد احتمال کرونای مجدد دارند معلوم نیست ولی احتمال آن وجود دارد و شدت آن هم معلوم نیست».