پس از تلاش‌های زیاد ودیعتی، با حضور وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به بار نشست؛
حمام موزۀ سیم و زر کرمان تماشایی شد
گروه جامعه ـ سرانجام هزینه‌ها و تلاش‌های زیاد حسین ودیعتی سرمایه‌گذار فرهنگ‌دوست کرمانی به بار نشست، و چهارشنبه‌ی گذشته حمام موزه‌ی سیم و زر کرمان با حضور مونسان وزیر میراث فرهنگی و گردشگری افتتاح شد و این مکان تاریخی و فرهنگی فعالیت خود را رسما آغاز کرد.
به گزارش خبرنگار استقامت، چهارشنبه‌ی گذشته، نخستین موزه‌ی سیم و زر استان کرمان که در محل حمام تاریخی ابراهیم‌خان دایر شده، با حضور وزرای ایران و ونزوئلا و جمعی از مقامات محلی رسما گشایش یافت.
در این موزه، علاوه بر نمایش آثاری چشم‌نواز از هنرمندان طلاساز و نقره‌ساز قدیمی کرمان، برای آشنایی بیشتر با صنعت سیم و زر استان، مجسمه‌هایی نیز در فضای داخلی آن نصب شده که مراحل ساخت طلا و نقره از ۲۰۰ سال قبل را نشان می‌دهد.
مونسان وزیر میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، زینی‌‌وند استاندار کرمان، علی پادرون وزیر گردشگری ونزوئلا، پورابراهیمی، نماینده کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی، فریدون فعالی مدیرکل میراث‌فرهنگی استان کرمان و جمعی دیگر از مقامات در مراسم افتتاحیه‌ی این موزه حضور داشتند.
برای آشنایی بیشتر با این رویداد و اهمیت آن، در ادامه به پیشینه‌ی تاسیس این حمام در گذشته و بعد تاسیس موزه‌ی سیم و زر و احیای این بنای تاریخی نگاهی انداخته‌ایم که مطالعه‌ی آن، حتما خالی از لطف نیست.
سال ۹۵ مرمت حمام شروع شد
آن‌ها که وضعیت پنج، شش سال پیشِ حمام ابراهیم‌خان ظهیرالدوله در مجموعه‌ی بازار تاریخی کرمان را به یاد دارند، این روزها بیش از همیشه شگفت‌زده و البته خوشحالند. شگفت‌زده از این‌که حسین ودیعتی، بازاری خوش‌نام و فرهنگ‌دوستی کرمانی که نه تحصیلات و نه حرفه‌اش مرتبط با این موضوع است بالاخره توانست با اراده‌ای وصف‌ناپذیر بر همه‌ی مشکلات غلبه و این حمام را آباد کند. این حمام، چنان وضعیت بغرنجی داشت که چند سال پیش، کودکی از روی سقف آن سقوط کرد و جان باخت. اکنون اما، این بنای تاریخی از دل خاکسترش برخاسته و تبدیل به موزه‌ای برای نمایش تاریخ فراموش‌شده‌ی صنعت زر و سیم کرمان شده است. کرمان، حفظ این سرمایه را تا همیشه، مدیون ودیعتی خواهد بود.
روان‌شاد باستانی‌پاریزی، حمام ابراهیم‌خان ظهیرالدوله را یکی از رویاانگیزترین حمام‌های نه فقط کرمان بلکه ایران خوانده و درباره‌اش نوشته است: «حمام ابراهیم‌خان ظهیرالدوله یکی از پنج، شش حمام معروف ایران است که در زمان فتحعلی‌شاه ساخته شده و با صحن‌‌ها و خزینه‌های وسیع و زیبا و کاشی‌های کم‌نظیر پوشیده شده و ظاهرا همین حمام بوده که مایه‌ی تحریک و تشجیع حاج محمد کریم‌خان؛ پسر همان ابراهیم‌خان ظهیرالدوله شده تا یکی از رسالات دلکش خود را تحت عنوان رساله در متعلقات صنعت دلاکی، بنویسد».
ابراهیم‌خان؛ داماد فتحعلی‌شاه، پدر زن فتحعلی‌شاه و پسر عموی فتحعلی‌شاه و پدرِ دو داماد فتحعلی‌شاه قاجار بوده است و باستانی‌پاریزی درباره‌اش می‌نویسد: «او در مدت طولانی حکومت خود، علاوه بر آباد کردن قنوات و کاریزها یک مجموعه‌ی عالی در کنار مجموعه‌ی گنجعلیخان ساخت که شامل مدرسه بزرگ، بازاری بزرگ و حمامی بسیار زیبا و فرحناک می‌شود. این مجموعه را مسجد چهل‌ستون و حوض و کاروانسرای حاج‌آقاعلی که از مریدان حاج‌محمد کریم‌خان پسر ظهیرالدوله و پیرو مکتب شیخیه بود، تکمیل می‌کند». این مجموعه به روایت باستانی‌پاریزی با ۱۰۰ هزار تومان هزینه در آن زمان ساخته شده است.
با تغییر سبک زندگی و خانگی شدنِ حمام‌ها، آتشِ تنور حمام ابراهیم‌خان نیز سرد شد و این بنا با معماری چشم‌نوازش متروکه و نیمه‌مخروبه بود که ودیعتی از راه رسید.
حسین ودیعتی در قیصریه‌ی ابراهیم‌خان طلافروشی دارد. او اولین تجربه‌اش در حوزه‌ی مرمت و احیای بناهای تاریخی را در جریان پروژه‌ای کسب کرد که با دیگر بازاریان دست به دست هم دادند و حجره‌های قیصریه‌ی ابراهیم‌خان یعنی مغازه‌هایشان را مرمت کردند.
پس از آن، او تصمیم گرفت به این حمام هم رسیدگی کند. حمامی که در این مجموعه‌ی تاریخی و در همسایگی طلافروشی‌ها قرار دارد.
او پیش از این، در گفت‌وگویی با استقامت در این‌باره توضیح داده است: «در فکر این بودم که برای حمام کاری بکنم که آقای رزم‌حسینی، استاندار وقت کرمان بازدیدی از این مجموعه داشتند. در جریان آن بازدید، ایشان از مرمت بازار تقدیر کردند و گفتند که حمایتم می‌کنند تا من این حمام را مرمت و احیا کنم و تغییر کاربری بدهم. آن زمان طرحی که برای حمام داشتم مثل امروز پخته نبود ولی قصدم ایجاد چنین کاربری‌ای بود. با حمایت آقای رزم‌حسینی و همراهی حجت‌الاسلام قاسمی‌زاده مدیر وقت اوقاف استان، این بنا به من داده شد و سال ۹۵ مرمت حمام را شروع کردیم».
مرمت یک بنای تاریخی در موقعیتی که این حمام داشت، اصلا کار ساده‌ای نبود. علاوه بر هزینه‌های فراوان و حساسیت و ظرافت بالایی که این کار داشت، جابه‌جایی مصالح و اجبار به کار در نیمه‌شب که رفت‌وآمدی در بازار نباشد هم بر سختی کار می‌افزود.
ودیعتی در وصف آن روزها گفته است: «در طول روز، تردد در بازار وجود داشت، تمام مدت پروژه مجبور بودیم در ساعات شب کار کنیم. ۵۰۰ تن خاک را مثل مورچه، شب‌ها از حمام خارج کردیم. امکان استفاده از بیل مکانیکی و تراکتور نبود. کارگران باید با گونی خاک را به بیرون بازار منتقل می‌کردند و از آنجا بار خاور می‌کردند. شبی شش، هفت خاور به این شکل پُر می‌شد. کارگران تا ساعت دو، سه شب کار می‌کردند و من ساعت پنج صبح دوباره کارگر می‌گرفتم تا بازار را تمیز کنند که مزاحمتی برای همکارانم ایجاد نشود».
با وجود همه‌ی این دشواری‌ها، او سخت‌ترین بخش کار را اما مربوط به پشت‌بام حمام دانسته است: «خاک‌برداری پشت بام خیلی خیلی کار سختی بود. ۵۰۰ تن خاک را از داخل این بنا خارج کردن بدون استفاده از ماشین‌آلات، بسیار دشوار و وقت‌گیر بود. شب‌ها کار می‌کردیم و چون بازار طلافروشی بود، باید مراقب ایمنی بازار هم می‌بودیم. واقعا کار پشت‌بام خیلی سخت بود و حدود پنج ماهی هم طول کشید. گاهی در حین کار، بارندگی هم می‌شد و این، کار را دشوارتر می‌کرد. برای مرمت پشت‌بام، مجبور شدیم بخشی از سقف را برداریم و مجدد اجرا کنیم. کار دشوار دیگر، مربوط به استحکام‌‌بخشی ستون‌ها بود چون مدام در حین این کار ترس داشتیم که خدای‌ناکرده فروبریزد. اما آن‌قدر با وسواس کار را انجام دادیم که نه‌تنها مشکلی پیش نیامد بلکه بعد از اتمام پروژه، با تایید میراث‌فرهنگی اجازه پیدا کردیم روی سقف حمام، بار زنده قرار دهیم و آنجا را به رستوران تبدیل کردیم».
یک اتفاق به یادماندنی از مشارکت مردم
همه‌ی دشواری اما مربوط به مرمت حمام نبود. ودیعتی اگرچه می‌توانست با تبدیل کل حمام به مکانی غیرفرهنگی، به درآمدزایی از این بنا بپردازد اما او، با دلبستگی فراوانش به تاریخ و به فرهنگ این سرزمین، تصمیم گرفت که در این حمام، موزه‌ای راه‌اندازی کند تا صنعت فراموش‌شده‌ی طلا و نقره‌سازی قدیمی کرمان را هم همزمان با این حمام در یادها زنده کند.
همه‌ی آن‌ها که در این چند سال در جریان پروژه‌ی مرمت احیای حمام ابراهیم‌خان بودند اذعان دارند که نجات این حمام و گشایش این موزه، یک اتفاق ارزشمند و نمونه‌ای به یادماندنی از مشارکت مردم در آبادانی شهر و توجه به حفظ بناهای تاریخی و فرهنگی است.
