دکتر نخعی، مشاور ارشد رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان:
خیز کرونا احتمالا تا نیمۀ مرداد ادامه دارد
اگر واکسن زودتر تزریق شده بود، بستری و مرگ کم‌تر می‌شد
اکثر بستری‌شدگان یا واکسن نزده‌اند یا فقط نوبت اول را دریافت کرده‌اند
اسما پورزنگی‌آبادی: روند افزایشی کرونا در استان کرمان که با شدتی بی‌سابقه اوج گرفته، در حالی که پیش از این گفته می‌شد احتمالا تا پایان تیرماه ادامه داشته باشد، بنا به گفته‌ی دکتر نخعی، ممکن است تا نیمه‌ی مردادماه هم ادامه یابد.
دکتر نوذر نخعی، مشاور ارشد رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان در این‌باره، به تجربه‌ی هرمزگان اشاره می‌کند. او می‌گوید که روند افزایشی کرونا در کشور ما قبلا این‌طور بوده که چهار تا شش هفته که گذشت، به ثبات می‌رسید اما در پیک جدید در هرمزگان این‌طور نشده و او همین را یک زنگ خطر می‌داند که شیوع شدید کرونای هندی به این زودی، فروکش نکند.
او در یک نشست خبری مجازی که ۱۶ تیرماه برگزار شد، درباره‌ی مواردی دیگر از جمله تاثیر واکسیناسیون و اینکه آیا قربانیان بالای ۷۰ ساله‌ی این روزها در استان، واکسن زده بوده‌اند یا خیر؟ و روند مرگ در کودکان چگونه است؟ در پاسخ به استقامت توضیحاتی داد که در ادامه می‌خوانید.
آقای دکتر، لطفا در ابتدا به‌طور مشروح، بفرمایید چه شد که استان، بعد از ۱۷ ماه تجربه‌ی مواجهه با اپیدمی، وارد پیک پنجم کرونا شد؟ آیا قرار نیست از تجربیات استفاده شود و همچنان مدیریت اپیدمی باید از طریق سعی و خطا دنبال شود؟ و بفرمایید با توجه به اینکه گفته می‌شود کرونای دلتا که در حال انتشار است، سرایت‌‌پذیری بیش‌تری دارد، دوره‌ی نهفتگی بیماری چه‌قدر است؟ پیش‌تر گفته می‌شد افرادی که به ویروس آلوده شده‌اند، تا یک هفته ممکن است علامتی نداشته باشند اما می‌توانند ناقل باشند. درباره‌ی این ویروس وضعیت چگونه است؟
استان کرمان عملا پیک چهارم کرونا را تجربه می‌کند و ویروس دلتا اکنون دارد تبدیل به گونه‌ی غالب خیلی از کشورها از جمله ایران می‌شود. ویروسی که قدرت انتقال آن نسبت به دیگر گونه‌ها بیش‌تر بوده؛ به این دلیل که راحت‌تر به سلول‌های بدن نفوذ کرده و به‌سرعت گسترش پیدا می‌کند. مقالاتی که در انگلستان، هندوستان و استرالیا چاپ شده، تاکید دارد قدرت سرایت این ویروس بیش‌تر است و احتمال بستری بیماران نیز تقریبا دو برابر است یعنی در واقع، شدت بیماری در کرونای دلتا دو برابر کووید۱۹ و بیماری نیز خطرناک‌تر است. در جوانان و نوجوانان هم احتمال ابتلا به گونه‌ی دلتا بیش‌تر شده ضمن اینکه علائم آن نیز، مقداری نسبت به قبل متفاوت شده است؛ به‌طور مثال، سال قبل از دست دادن حس بویایی و چشایی شایع‌ترین علامت در مبتلایان به کرونا بود و اکنون این علائم، رتبه‌ی نُهم را در بین علائم دارد و از سوی دیگر گلودرد، آبریزش بینی، تب و سردرد علائم شایع‌تر ویروس دلتاست. بنابراین، نه همه‌ی علائم بلکه، رتبه‌ی شایع بودن علائم نسبت به قبل متفاوت شده است. درباره‌ی دوره‌ی کمون نیز تاکنون مطالعاتی در انگلستان و استرالیا و هندوستان انجام شده و تاکید بر این بوده که چند تفاوت دارد که همان قدرت سرایت بیش‌تر، دو برابر شدن میزان بستری و احتمال شدیدتر بودن آن است.
از آنجایی که ویروس دلتا سنین پایین‌تر را هم مبتلا می‌کند، لطفا بفرمایید در استان تاکنون الگوی ابتلای کودکان و نوجوانان چگونه بوده است؟ اگر آماری از ابتلا و حتی مواردی از مرگ‌ومیر وجود دارد را اعلام کنید.
در زمینه‌ی ابتلا، درگیری‌ها در کودکان بیش‌تر شده اما تا حالا الگوی مرگ در کودکان تغییری نکرده است. همین جا این نکته را بگویم که از همکاران در بیمارستان افضلی‌پور که سوال کردم می‌گویند شدت علائم بیماران هم در این پیک، نسبت به موارد قبلی بیش‌تر است. از همکاران که سوال می‌کنیم، می‌گویند خیلی کم مشاهده شده سالمندی واکسن زده باشند، بستری شده باشد. اکثر بستری‌شدگان یا واکسن نزدند یا اگر زدند نوبت اول را فقط دریافت کرده‌اند. برای همین است که همیشه خواهش می‌کنیم سنین ۷۰ سال به بالا واکسن دریافت کنند اگرچه وقتی نوبت دوم تزریق می‌شود، از دو هفته بعد ایمنی ایجاد می‌شود.
با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان هم دیگر از کرونا در امان نیستند و از آنجایی که کم‌کم به شهریورماه و تصمیم برای بازگشایی مدارس نزدیک می‌شویم، نظر شما در این‌باره چیست؟ تجربه‌ی سال گذشته در بازگشایی مدارس و وقوع پیک سوم قرار است امسال هم تکرار شود؟ یا ستاد کرونا به این تجربه و پختگی رسیده که چنین ریسک‌های پرخطری را تکرار نکند؟
در حال حاضر، تجربه در زمینه‌ی مدیریت کرونا خیلی بیش‌تر شده ولی درباره‌ی وضعیت وقوع در آینده، هنوز هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند. مثلا در انگلستان که تعداد قابل توجهی از مردم، نوبت اول و دوم واکسن را دریافت کرده‌اند، وقتی کرونای هندی منتشر شد، همه فکر می‌کردند مشکل ایجاد می‌کند اما نه در این حد؛ حدود هفت، هشت روز قبل انگلستان اعلام کرد که تعداد موارد مثبت روزانه به ۱۰ هزار نفر رسیده و الان به ۴۰ هزار رسیده است در حالی که کسی فکر نمی‌کرد با وجود واکسیناسیون همگانی، باز هم بیماری در این حد شیوع پیدا کند البته اغلب کسانی که مبتلا می‌شوند، واکسینه نبوده‌اند ولی همان درصد کم هم، می‌تواند برای خودشان و جامعه مشکل‌آفرین است. تاکنون کرونا خلاف پیش‌بینی بسیاری از محافل علمی و محققین رفتار کرده است، معمولا پیک‌های کرونا در کشور ما وقتی شروع به افزایش می‌کند، چهار تا شش هفته روند افزایشی دیده می‌شود ولی درمورد نوع هندی، به تجربه‌ی هرمزگان که نگاه می‌کنیم، انتظار می‌رود الان پیک ثابت شده و رو به نزول بگذارد اما همچنان ثابت نشده است و و این زنگ خطر است. یعنی در حالی که انتظار داشتیم دوره‌ی افزایش، چهار تا شش هفته بالا برود، به نظر می‌رسد بیش از این طول بکشد. با این اوصاف، در تیرماه که قطعا در استان روند افزایشی داریم، حداقل در دو، سه هفته‌ی مردادماه هم وضعیت ادامه یابد که امیدوارم این پیش‌بینی اشتباه از آب دربیاید و در مرداد به ثبات برسیم و بعد روند کاهشی پیدا کند. درباره‌ی بازگشایی مدارس که اشاره کردید، برای خود من هم سوال است که چرا سال گذشته بازگشایی مدارس از ۱۵ شهریورماه بود؟ و از آنجایی که آینده‌ی بیماری قابل پیش‌بینی نیست، نمی‌دانم در زمینه‌ی کرونا و مدارس وضعیت امسال چه‌طور باشد.
وجود گونه‌هایی از ویروس آفریقایی نیز در جنوب کشور تایید شده است. آیا در استان هم مواردی از ابتلا به این ویروس تایید شده است؟
در ویروس‌های جهش‌یافته ابتدا گونه‌ی انگلیسی، بعد آفریقایی و برزیلی و بعد هندی شناسایی شد. ویروس‌های قبلی نسبت به نوع دلتا این‌قدر درگیری و سرایت و شدت نداشتند. بنابراین، چه ویروس آفریقایی باشد و چه نباشد، فرقی ندارد چون الان نوع شدیدتر ویروس یعنی هندی یا همان دلتا در جامعه وجود دارد.
در حالی که برخی کشورهای دنیا بالای ۵۰ درصد جمعیت‌شان را واکسینه کرده‌اند، واکسیناسیون در کشور ما بسیار کند و در استان ما تازه به سه درصد رسیده است. وزارت بهداشت اما مدام جامعه را به آینده و «شاید وقتی دیگر» ارجاع می‌دهد. همین تیرماه قرار بود واکسیناسیون خبرنگاران هم انجام شود اما خبری نیست. لطفا به‌طور دقیق بفرمایید که از چه زمانی واکسیناسیون در استان شتاب می‌گیرد؟ و آیا واکسن‌هایی که ما استفاده می‌کنیم در برابر، ویروس هندی و آفریقایی ایمنی ایجاد می‌کنند؟
اطمینان و امید زیادی باید داشته باشیم که واکسن‌ها ایمنی ایجاد کنند ولی کشورهایی که پوشش واکسیناسیون بالایی داشتند، همه تاکید دارند که حداقل در فضاهای بسته افراد ماسک بزنند با وجود اینکه واکسن زده‌اند. درباره‌ی واکسن‌های سینوفارم و اسپوتنیک که در کشور تزریق شده، تحقیقات منتشر شده نداریم ولی درباره‌ی آسترازنکا گفته شده اگر کسی یک نوبت دریافت کرده باشد ۳۳ درصد و اگر دو نوبت باشد، ۶۰ درصد جلوی ابتلا گرفته می‌شود. چند عدد داده می‌شود و ۹۲ درصد هم برای دو نوبت پیش‌بینی شده است. اینکه گفته می‌شود اگر کسی دو نوبت آسترازنکا زده باشد، ۶۰ درصد پیشگیری می‌کند منظور از هرنوع ابتلا اعم از سرپایی و بستری است ولی ۹۲ درصد منظور بستری در بیمارستان است و این یعنی اثربخشی بالایی دارد. درباره‌ی وعده‌ها و قول‌های داده شده برای واکسیناسیون، من هم پاسخ سوال را نمی‌دانم و منتظرم فرجی شود و واکسن با شتاب بیش‌تری در دسترس قرار گیرد.
در بین قربانیان روزانه‌ی کرونا در استان، رده‌های سنی بالای ۷۰ سال زیاد مشاهده می‌شود که از گروه‌هایی هستند پیش از این برای تزریق واکسن فراخوان شده‌اند. آیا مشخص است که این جان‌باختگان، واکسینه شده‌اند یا خیر؟ فکر نمی‌کنید اگر واکسن به‌موقع تزریق شده بود، می‌شد جلوی بسیاری از این مرگ‌ومیرها را گرفت؟
چند روز پیش از همکاران افضلی‌پور پرسیدم، گفتند بیمارانی که سالمند هستند و حال‌شان خوب نیست؛ قریب به اتفاق واکسن نزدند یا نوبت اول را فقط دریافت کرده‌اند. اگر واکسن زودتر تزریق شده بود، احتمال بستری و مرگ را کم‌تر می‌کرد. خوشبختانه هنوز در کودکان موجی از مرگ ندیدیم و در سالمندان بالای ۷۰ سال که فوت می‌کنند، کسانی هستند که حفاظت کامل از واکسن را تجربه نکردند یعنی یا واکسن نزده‌اند یا نوبت دوم را هنوز دریافت نکردند. اما خواهش می‌کنم کسانی که دو نوبت هم دریافت کردند، اصول پیگشیری را درباره‌ی کرونای دلتا با دقت رعایت کنند.
