رییس اتحادیه صنف بافندگان فرش دستباف استان هشدار داد
فرش کرمان ۲ سال دیگر فراموش می‌شود!
ستاره آیین روشن – من را ببخشید که مجبورم حرف‌های تکراریِ همیشگی را بازگو کنم؛ فرش کرمان اصلا اوضاع خوبی ندارد. یعنی سال‌هاست که اصلا اوضاع خوبی نداشته؛ نه فروغی و نه امیدی. هیاهویی که ابتدای دولت یازدهم برای نجات این هنر، صنعت دیرینه‌ی کرمان برپاشد نیز دیری نپایید که فرونشست و اکنون یکی از فعالان این حوزه خبر می‌دهد همه‌ی مشکلات سابق همچنان پابرجاست. مشتریان در بازار کشورهایی همچون ایتالیا و آمریکا و کانادا چشم به راه فرش کرمان مانده‌اند اما فرشی به آنها نمی‌رسد. تولید کم شده و رییس اتحادیه صنف بافندگان فرش دستباف استان کرمان می‌گوید که آنچه تولید می‌شود هم باب میل بازار نیست.
«عطاا… شفیعی‌پور» به قیمت تمام شده‌ی فرش کرمان اشاره می‌کند که آن‌چنان بالا رفته تا نه بازار خارج و نه بازار داخل نتوانند برایش از جیب‌شان مایه‌ای بگذارند.
او می‌گوید: «خیلی از مشتریان فرش در بازارهای جهانی یا توان پرداخت هزینه برای خرید فرش‌های ریزبافت را ندارند و یا تمایلی به این کار ندارند؛ بافندگان ما اما در کرمان چون می‌دانند مثلا یک فرش شش متری صد جفت تا هشت میلیون تومان قیمت دارد، وقت و انرژی خود را برای بافت این نوع فرش‌ها می‌گذارند. در بازار اما کسی تولیدات‌شان را نمی‌خرد».
سال‌هاست بارها تولیدکنندگان فرش در کرمان این خواسته‌ی خود را فریاد زده‌اند که کسی بیاید و سلیقه‌ی روز بازار را به آنها بگوید؛ فریاد آنها اما چون پژواکی در کوه، به حنجره‌شان باز می‌گردد. انگار هرگز کسی چیزی نگفته است.
شفیعی‌پور می‌گوید: «مشتری در آمریکا دوست دارد طرح‌های روز را در فرش ببیند ما اما داریم با همان سلیقه‌ی مادربزرگ‌هایمان برایشان می‌بافیم. آنها هم نمی‌خرند. فرش کرمان تنوع زیادی ندارد؛ نه در طرح و نه در ابعاد و نه حتی در قیمت. کسی نیست بافندگان ما را راهنمایی کند و آنها هم انگیزه‌ای ندارند. اگر می‌بافند فقط برای بیمه‌ی تامین اجتماعی است. می‌بافند تا بیمه‌شان قطع نشود». این پیشکسوت صنعت فرش خبر می‌دهد که در حال حاضر، چندین میلیارد تومان فرش در انبار تولیدکنندگان کرمان مانده و نمی‌دانند با آن چه باید بکنند.
مشتری هست، تولید نداریم!
او با این‌حال تصریح می‌کند که مانع خاصی برای صادرات فرش کرمان وجود ندارد؛ معضل اصلی تولیدی است که هدف‌دار نیست.
رییس اتحادیه صنف بافندگان فرش دستباف استان کرمان در پاسخ به این‌که صادرات فرش استان در یک سال اخیر چه وضعیتی داشته؛ به یکی دیگر از آشفتگی‌های بازار فرش اشاره و اظهار می‌کند: «متاسفانه فرش کرمان از گمرک‌های خود استان صادر نمی‌شود که آمار دقیق آن را داشته باشیم؛ در گذشته ۶۰ درصد فرش‌های صادراتی به بازار ایتالیا می‌رفت اما امروز ۱۰ درصد هم نمی‌رود. اصلا فرشی که ایتالیا می‌خواهد دیگر در کرمان بافته نمی‌شود. مشتری داریم، کسانی هم هستند که فرش را صادر کنند؛ اما تولید نداریم».
مشکل همیشگی مواد اولیه
درست است که فرش‌بافان کرمانی با سلیقه‌ی بازار غریبه مانده‌اند، این اما تنها معضل تولید نیست. تهیه‌ی مواد اولیه‌ی مرغوب نیز سال‌هاست گره‌ای بر کار فرش‌بافان کرمانی انداخته
است.
شفیعی‌پور با تایید این مطلب، ادامه می‌دهد: «مشکل تامین مواد اولیه‌ی مرغوب هنوز که هنوز است حل نشده، کارخانه‌های ریسندگی ما تعطیل شده؛ نه کسی توانایی سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی واحدهای جدید را دارد و نه شاید چندان هم مقرون به‌صرفه باشد».
او می‌گوید: «اگر دست‌فروشی یا سیگار فروشی در خیابان‌ها آزاد بود و سخت‌گیری نمی‌شد؛ قطعا تعداد قالی‌بافان ما خیلی کمتر از این می‌شدند. از ناچاری دارند می‌بافند».
فراموشی فرش با اصالت کرمان
با وجود این شرایط، به فعالان صنعت فرش دیگر حتی وعده‌ای هم داده نمی‌شود. چند ماه پس از تغییر تیم استانداری کرمان بود که ستاد فرش استان تشکیل شد و در جلساتی پرتعداد و وقت‌گیر به مسائل این حوزه پرداختند مدتی بعد اما ستاد جمع شد و کسی ندانست چرا؟
همه‌ی آنچه که برای فرش استان انجام شد اما محدود به سفارشی است که برای بافت فرش مورد نظر عتبات عالیات، آن هم با پیگیری استاندار، وارد کرمان شد. شفیعی‌پور می‌گوید: «آقای رزم‌حسینی گمان می‌کنند مسائل فرش استان با سفارش عتبات عالیات حل شده است. در صورتی که هرگز این‌گونه نیست. متاسفانه بعد از شروع بافت فرش‌های عتبات، دیگر نه آقای استاندار و نه معاون و نه مشاور و نه نماینده‌ای از ایشان نیامدند جلسه‌ای بگیرند و بررسی کنند که عواقب این سفارش برای فرش استان چه بوده؟ آیا همان‌طور که پیش‌بینی می‌کردند مفید بود یا دارد ضربه می‌زند؟».
او ادامه می‌دهد: «مسوولان دولتی دنبال حل مقعطی مشکل بیکاری هستند؛ می‌خواهند هزار نفر پشت دار قالی بنشینند و بیکار نباشند. اما کسی بررسی کارشناسی نمی‌کند که دستاورد این اقدام چه بوده است».
رییس اتحادیه صنف فرش دستباف استان کرمان معتقد است که سفارش عتبات عالیات موقت است. او پیش‌بینی می‌کند در مدت پنج سال یا هشت سالی که این فرش‌ها بافته می‌شود، جایگاه فرش کرمان از دست می‌رود چون بافنده‌های خوب ما در استان پشت دارهای این کارگاه‌ها نشسته‌اند.
او می‌گوید: «فرش با اصالت کرمان دارد در بازارهای داخلی و خارجی گمنام می‌شود».
این پیشکسوت صنعت فرش استان یادآور می‌شود که زمانی می‌توان از تولید فرش حرف بزنیم که بتوانیم آن را صادر کنیم.
تهیه سند فرش منتفی شد
در سه سال گذشته آنچه که در مورد فرش کرمان از سوی دولت انجام شده، محدود به تشکیل ستاد فرش استان بود که آن هم منحل شد، در ادامه، سفارش عتبات عالیات بود که بدون توجه به تبعاتی که داشت، به کرمان آمد. همچنین قرار بود سندی هم برای فرش استان تهیه بشود که شفیعی‌پور براساس آنچه تاکنون اتفاق افتاده، می‌گوید که ظاهرا تهیه‌ی سند فرش استان منتفی شده است.
او اظهار می‌کند: «قرار بود نقشه‌ی راه آینده‌ی فرش استان تهیه شود؛ اما نه اتاق بازرگانی دیگر آن را پیگیری کرد و نه آقای استاندار جویای سرنوشت آن شد. ما پیشنهادات خود را به اتاق دادیم اما نتیجه‌ای ندیدم و تقریبا این بحث را باید منتفی بدانیم».
دلخوشی جدید در بازار عمان
به دلیل همین شرایط نابسامان و بی‌اعتنایی به سامان‌بخشی به آن است که شفیعی‌پور در مورد آینده‌ی فرش کرمان هشدار می‌دهد و می‌گوید: «چنانچه روند فعلی ادامه یابد، یک یا دو سال دیگر کسی دیگر به دنبال تولید و فروش فرش نمی‌رود و فرش کرمان فراموش خواهد شد».
او البته از تلاش‌هایی که برای ورود به بازارهای جدید در حال انجام است نیز خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: «بخش زیادی از بازارهای خوبی که فرش کرمان داشت را از دست دادیم و استان‌ها و کشورهای دیگر جای ما را گرفته‌اند.
به همین دلیل ما اکنون در بازاری مثل عمان فعال شده‌ایم و با هزار سختی و بدبختی، ضمن تاسیس یک فروشگاه، تا پایان امسال یا فروردین‌ماه سال آینده نمایشگاهی هم برگزار خواهیم کرد. کشور عمان اگرچه جمعیت کمی دارد اما برای فروش صنایع‌دستی و از جمله فرش فرصت مناسبی برایمان است که تاجران ما تاکنون چندان به آن توجه
نکرده‌اند».
رییس اتحادیه صنف فرش دستباف استان کرمان برگزاری نمایشگاه انحصاری برای فرش کرمان را یک ضرورت و راهکار مفید برای احیای جایگاه آن در بازارهای جهانی می‌داند و اظهار می‌کند: «نمایشگاهی که بتوان در آن بدون حضور دیگر رقبا، فرش کرمان را نه فقط نمایش دهیم بلکه به فروش هم برسانیم، مساله‌ای است باید در مورد آن در استان تصمیم جدی گرفته بشود».
او می‌گوید: «صنعت فرش با صنایع دیگر مثل خودرو بسیار متفاوت است اما سازمان توسعه تجارت همه‌ی ما را با یک چشم می‌بیند و برای حل مشکلات عدیده‌ای که داریم، نیازمند همکاری و پیگیری نمایندگان مجلس هستیم».
انحلال ۲ اتحادیه فرش دستباف
آنچه که در این گزارش مرور شد، دست‌چینی از مشکلات بی‌شمار حوزه‌ی فرش استان است که در یک گفت‌وگوی تلفنی با رییس اتحادیه صنف فرش دستباف کرمان مطرح شد.
حالا به همه‌ی این‌ها، اضافه کنید که اتحادیه صنف بافندگان فرش دستباف استان کرمان نیز به‌زودی منحل و در اتحادیه دیگری ادغام می‌شود.
طبق قانون، یک اتحادیه صنفی وقتی رسمیت می‌یابد که حداقل ۱۰۰ جواز کسب صادر کرده باشد؛ بافندگان فرش اما نیازی به جواز کسب ندارند و اتحادیه تاکنون به صدور کارت به آنها اکتفا کرده است. صنف فروشندگان فرش استان نیز همین مشکل را دارد. هر دو این اتحادیه به‌زودی منحل می‌شود.
شفیعی‌پور البته می‌گوید که پورابراهیمی، نماینده کرمان و راور پیگیر این مساله است تا انحلال اتحادیه اتفاق نیفتد و تاکید می‌کند که مسوولین در استان به دنبال حفظ اتحادیه هستند، اما قانون چیز دیگری می‌گوید.
