از ظرفیت‌های شهداد در ایام نوروز بهره‌برداری کنیم
جشنواره غذاهای محلی در شهداد
عباس تقی زاده – امروزه شهداد، با ثبت جهانی کویر و دیگر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی که دارد به مقصد سفر گردشگران بی‌شماری تبدیل شده و نوروز، اوج سفر به شهداد است.
مرور آمار سفر سال‌های گذشته و روزهای آخرهفته در ماه‌های اخیر، همراه با رونق بوم‌گردی‌ها، برگزاری ماراتن کویر، جشنواره ورزش‌های هوایی، اردوهای مختلف و عملیات احداث فرودگاه گردشگری شهداد، همه شواهدی است که نشان می‌دهد درخت نوپای گردشگری در بخش شهداد در حال ثمر دادن است؛ هر چند که با همین کم سن و سالی، آفت‌ها و آسیب‌هایی نیز متوجه آن است.
یکی از انتظارات اهالی شهداد، اندوهجرد، چهارفرسخ و… حضور گردشگران در این مناطق و نه صرفا سفر به کویر و کلوت‌هاست. آمارها همچنین نشان می‌دهد بسیاری از گردشگران، مستقیم به کویر می‌روند و از همانجا به کرمان برمی‌گردند و ی حضورشان در بخش؛ شهداد و روستاها را دربرنمی‌گیرد.
از دلایل این رویه، وجود دوراهی کلوت‌ها در ۲ کیلومتری شهر شهداد است؛ به گونه‌ای که مسافران را از ورود به شهر بی‌نیاز می‌کند. همچنین نبود تابلوهای دقیق و کافی که نشان دهد اگر مسافری با خودرو وارد شهر شد از چند مسیر و از داخل شهداد می‌تواند مجددا وارد جاده کلوت‌ها شود.
از دیگر سو، هنگام نوروز، پایگاه نوروزی شامل چادر هلال احمر، نیروی انتظامی و میراث فرهنگی (در برخی سال‌ها) در ابتدای شهداد و نزدیک حوزه انتظامی استقرار می‌یابد؛ در حالی‌که شمار قابل توجهی از مسافران، قبل از شهداد با گردش به چپ و رفتن به سمت کلوت‌ها، به این پایگاه نمی‌رسند و از خدمات آن بهره مند نمی‌گردند. اگر همین پایگاه به همراه اورژانس و… در دو راهی نهبندان یا همان کلوت‌ها و به جای چادر، به دلیل باد و طوفان خیز بودن منطقه، در چند کانکس مستقر شود، هم موجب توقف مسافران و ارایه‌ی خدمات به آن‌ها می‌شود و هم اینکه عده‌ای از آن‌ها، متوجه شهر شده و علاقه‌مند می‌شوند مسیرشان را از داخل شهر شهداد و حتی روستاهای تکاب ادامه دهند و به کلوت‌ها برسند. همچنین این نقطه به تدریج به محل ارایه‌ی سایر خدمات به صاحبان خودروهای عبوری تبدیل می‌شود.
در حال حاضر، هیچ خدمات رفاهی (پمپ بنزین، تعمیرگاه، آپاراتی، استراحتگاه، رستوران و…) در مجاورت جاده از سیرچ تا ده سلم نهبندان به جز در کیلومتر ۷۵ (پایگاه امدادجاده‌ای) به مسافران ارایه نمی‌شود. حدود ده سال از گشایش رسمی جاده شهداد به نهبندان در خراسان جنوبی می‌گذرد که راه کرمان به زابل و مسیر بندرعباس به افغانستان را کوتاه کرده است؛ اما نبود امکانات در جوار آن، پذیرفتنی نیست.(تلاش‌های اندکی در حال انجام است).
از دیگر سو، ورود همه‌ی خودروها به شهداد نیز خالی از مشکل نیست. تک خیابان کم عرض شهداد، با نداشتن پیاده‌راه مناسب، باغ‌های بدون حصار، کشش تردد دستکم خودروهای سنگین را ندارد و باید برای این وضعیت هم چاره اندیشی کرد. هر بار هم که مشکلی پیش می‌آید مثلا در زمان وقوع طوفان در لوت و اسکان موقت و اضطرای گردشگران در شهداد، معلوم نیست اگر مدارس آموزش و پرورش نباشند چگونه باید مسافران را ساماندهی کرد. اینها نشان می‌دهد درخت جوان گردشگری شهداد، کم بنیه و ضعیف است و نباید صرفا با شمردن خوردوهای گردشگران و نازیدن به رد لاستیک‌ها بر پهنه‌ی بکر و خدادادی لوت، و هیاهوی مسافران از زیرساخت‌ها غفلت کرد. از موارد دیگری که در شهداد مغفول مانده است می‌توان به بازارچه‌های محلی اشاره کرد که نیست و می‌تواند فرصت و امکانی برای عرضه صنایع دستی، غذاها و شیرینی‌جات محلی در روستاها و مرکز بخش با هدف رونق کسب و کارهای خانگی ایجاد می‌کند.
منظور ساماندهی، نظم بخشی و هدفمند کردن فعالیت هاست. از اواسط بهار و تابستان‌ها، سیرچ و بهار و زمستان‌ها و پاییز ، شهداد مملو از گردشگر و مسافر می‌شود اما هنوز یک «تعطیل بازار» محلی که فضایی برای عرضه‌ی محصولات محلی باشد، در بخش شهداد وجود ندارد.
در اینجا تاکید بر رونق اقتصادی و خوداتکایی اقشار مختلف است. درصد قابل توجهی از جمعیت شهداد تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند و راه اندازی بازارچه‌های این‌چنینی با رعایت مسایل و حقوق صنفی و بهداشتی، می‌تواند وضعیت موجود را سامان بخشد و زحمت نهادهای حمایتی را کمتر کند.
چند روز قبل به مناسبت دهه‌ی فجر نمایشگاهی با عنوان نخل در دبستان شهید حمید رحمانی شهداد برپا شد. در این نمایشگاه هر چه در معرض دید قرار گرفته بود از نخل به دست آمده بود. وقتی این نمایشگاه را دیدم حیفم آمد عظمت کار دانش‌آموزان این مدرسه، خانم گنجوزاده مدیر و معلم و والدین دانش آموزان این مدرسه و سایر مدارس و تدبیر مدیران آموزش و پرورش بخش دیده نشود. در نگاه اول شاید برگزاری نمایشگاه بدیهی و معمولی به نطر آید؛ اما اگر به همین موضوع به عنوان ظرفیتی بزرگ برای رونق اقتصادِ خوداتکا و درونزا که مطابق با اهداف اقتصاد مقاومتی نیز هست بنیگریم متوجه می‌شویم می‌توان با گسترش و رونق بخشیدن و همراه کردن این امور با آموزش، همین نمایشگاه کوچک را در ابعاد بزرگ‌تر در شهداد و حتی در سطوح استانی و ملی و بین المللی برگزار کرد.
پیشنهاد می‌شود آموزش و پرروش شهداد با هماهنگی شورای شهر و شهرداری، بخشداری، مرکز بهداشت و همچین میراث فرهنگی و دستگاه‌های مرتبط، بازارچه‌ای از تولیدات خانگی دانش آموزان در ایام نوروز در یکی از مدارس مرکز شهر در نقطه ای قابل دسترس برای مسافران برپا کند. از هم اکنون برای آن اطلاع رسانی و برنامه‌ریزی کرد تا هم مسافران بیش‌تری به شهداد بیایند و هم دانش آموزان بخش شهداد با صنعت گردشگری و فرهنگ ارتباط با گردشگران آشنا شوند.
در این نمایشگاه می‌توان انواع دست آفریده‌های حصیری، انواع ترشیجات و شیرینی‌جات و عرقیات را عرضه کرد. هم چنین می توان چنین بازارچه ها و نمایشگاه هایی را نیز با تدوین جدول زمانی با مشارکت اهالی بخش در شهداد و روستاها برپا کرد.
