گفت و گوی استقامت با ۲ عضو شورای عالی خانه هنرمندان کرمان، درباره انتخابات ریاست جمهوری
هنرمندان اهل تدبیر و امید هستند
رضا شمسی – پیگیری مساله انتخابات در جامعه‌ی فرهنگی و هنری کار بسیار سختی است. از این رو که اعضای این جامعه عموما اهل اندیشه و نظرند و خیلی بیشتر از عامه‌ی مردم اهل شک و شبهه و قال و مقال‌اند و به زبان مدرن‌تر، یعنی که اهل تفکر انتقادی‌اند و به همین دلیل خیلی کم پیش میآید که بتوانند فرد یا گروه یا جناح خاصی را به صورت صد در صدی حمایت کنند.
بنابراین طرح پرسش‌هایی از این دست که: شما به چه کسی رای می‌دهید؟ در بین هنرمندان اگر هم پاسخ سر راست و مشخصی داشته باشد، اما خالی از نظرگاه توضیحی و انتقادی ایشان نیست. مخصوصا که ایشان به سلاح زیبا‌شناسانه نیز مجهزند و می‌توانند زشتی‌های پنهان را سریعتر دریابند و از همین رو بین عامه‌ی مردم نیز مخاطبان زیادی دارند؛ یعنی همان مردمی که فطرت زیباپسند دارند و خریدار کالی هنری‌اند.
هنرمندان کرمان دغدغه‌ی اجتماعی و سیاسی دارند
با این مقدمه‌ی کلی، آرزو داشتم به سراغ تک تک شاعران و نویسندگان و هنرمندان کرمان بروم و با ایشان صحبت کنم و دغدغه‌های ایشان را در فرصت انتخابات بشنوم و نظرات آنها را برای مخاطبان خود نیز گزارش کنم، مخصوصا که جامعه‌ی ادبی و هنری شهر و استان ما یک جامعه‌ی مسوول است و تا آنجا که می‌دانم، اغلب هنرمندان کرمان، دغدغه‌ی اجتماعی و سیاسی دارند و در شرایط موجود عموما اهل تدبیر و امید هستند، اما برای منِ گزارشگر، انتخاب سخت‌تر وقتی پیش میآید که باید از بین این افراد یک یا دو نفر را انتخاب کنم و نظرات همان‌ها را بازتاب بدهم. می‌دانم که پژوهشگران و هنرمندان صاحب اندیشه و خردورزی در همین شهر هستند که سه‌کنج انزوا را برگزیده‌اند؛ طبیعی است که نه می‌توانم و نه می‌خواهم از آنها خواهش کنم تا عروسِ سخنِ خود را که در اندرونی ملک خویش پنهان کرده‌اند، به معرض دید همگانی درآورند! بنابراین مجبورم تا در عرصه‌ی مقدورات قدم بردارم و قلم بزنم. باز هم باید از خود بپرسم: سراغ کدام عزیز هنرمند بروم و سخنش را بشنوم؛ تا گزینشم معیاری داشته باشد؟ اعضای شورای راهبردی خانه‌ی نوبنیاد هنرمندان کرمان را انتخاب می‌کنم که به نوعی منتخب جامعه‌ی هنری‌اند و از آنها می‌خواهم که پرسش‌های مرا پاسخ بگویند. اما نمی‌خواهم پرسش‌هایم از جنس سیاست و گفتمان سیاست‌ورزانه باشد. تنها می‌خواهم موضع صریح دوستان درباره‌ی کاندیدای ریاست جمهوری آینده را بدانم و از آن مهمتر، اگر بتوانم مطالباتی از جنس فرهنگ و هنر را در این مجال مطرح کنم.
اعضای کمیته‌ی راهبردی خانه هنرمندان کرمان را محمد علی کریمی، مهدی محبی کرمانی، محمد‌رضا هاشمی نژاد، مهدی صمدانی، آریا انوشه ماهری و عبدالرضا قراری تشکیل می‌دهند که گویا قریب به اتفاق خود و همفکران‌شان، دوستدار تثبیت و تداوم دولت تدبیر و امید در این برهه‌ی زمانی هستند، حال چه مستقیما به نویسنده‌ی این گزارش گفته باشند و چه فرصت گفت و گو با کسی مثل مهندس محمد علی کریمی پیش نیامده باشد. مگر نه اینکه او خود رییس ستاد انتخابات روحانی در استان کرمان است و با اعتقاد به اینکه جریان اصلاح‌طلبی هرگز مورد تهدید قرار نمی‌گیرد و ماندنی است، در نخستین گردهمایی ستادهای دکتر روحانی در کرمان که چند روز پیش از این تشکیل شد، تصریح کرده است: «همه‌ی همت و تلاش‌مان این است که در عرصه انتخابات همه‌ی کسانی که دل در گرو اعتلای کشور و استان دارند و دل در ادامه‌ی مسیر آقای روحانی دارند، به میدان بیایند. آمده‌ایم تا فضایی رقم بزنیم که جزو افتخارات میهن اسلامی ایران باشد.»
رییس شورای عالی خانه‌ی هنرمندان همانجا بیان داشته: «هر دانه رای بیشتر به اقای روحانی، پشتوانه‌ی بیش‌تری برای ایشان خواهد بود تا به وعده‌های خود با قوت بیش‌تری ادامه دهند.»
از مهندس کریمی که بگذریم؛ مهدی صمدانی راحت‌تر است با متن حرف بزند که نظراتش را در همین صفحه می‌خوانید. مهدی محبی کرمانی نیز اهل نوشتن است، که نوشته است و در صفحه‌ی ۳ همین شماره چاپ شده است, او همانجا با صراحت اعلام کرده که: « به روحانی رای می‌دهم چون گفته بود هنر را به دست هنرمندان بسپارید. و حالا می‌بینم کم و بیش این اتفاق افتاده است. صدای هنر و هنرمندان سرزمینم را بلندتر از همیشه می‌شنوم.»
آریا انوشه ماهری هم که مجال صحبت با او دست نداد. پس آنچه در ادامه می‌خوانید، بازتاب نظرات محمد رضا هاشمی نژاد و عبدالرضا قراری است که با ما همراه شدند.
نقش هنرمندان در نتیجه انتخابات پررنگ است
تاثیرهاشمی نژاد در پاسخ به این سوال که در فصل کنونی انتخابات، یک هنرمند چگونه می‌تواند نقش موثری در جامعه‌ی خود داشته باشد؟ می‌گوید: انتخابات فارغ از همه‌ی آن دغدغه‌هایی که در مورد صحت برگزاری و همچنین اعلام نتایج آن هست فرصتی است که نباید به سادگی آن را به تهدید تبدیل کرد.
او معتقد است: «تجربه نشان داده هرگاه مردم حمایتی قاطع، چشمگیر و تثبیت شده در انتخابات داشته اند، نتیجه همان شده که می‌خواستند و جریان سیاسی مورد نظر آنها در انتخابات پیروز شده. لذا جامعه‌ی هنری نیز، بایسته است که از تمام امکانات بالفعل و بالقوه خود در این مسیر بصورت قانونی استفاده کند تا بتواند با حضور فعال بر نتیجه انتخابات تاثیر لازم را بگذارد.
عضو شورای عالی خانه هنرمندان با تاکید بر اینکه، حضور فعال نه فقط به معنی رای دادن بلکه به عنوان کمک به آگاه سازی جامعه در انتخاب کاندیدای مورد نظر و اصلح است، بیان می‌دارد: «حضور صنفی و گروهی ومشارکت در برنامه ریزی و اجرای تبلیغات، انتخابات و حمایت از کاندیداهایی است که با اهداف وخواسته‌های فرهنگی جامعه همراه هستند.
می‌خواهم بدانم جدای از تک تک هنرمندان به صورت فردی، آیا جامعه‌ی هنری کرمان می‌تواند به عنوان عضو تپنده از جامعه‌ی زنده‌ی شهری بر فضای انتخابات در کلان‌شهری مثل کرمان تاثیر بگذارد؟ هاشمی نژاد پاسخ می‌دهد: «جامعه فرهنگی وهنر ی کرمان، یک جامعه‌یی آگاه، ولی فاقد تشکیلات منسجم به معنای واقعی است و البته در تلاش برای شکل گیری این انسجام مشق‌هایی داشته که بعضی از آنها می‌توانند پشتوانه‌ا‌ی خوب برای عزم جمعی این جامعه باشد.»
این هنرمند ادامه می‌دهد: «فعالیت در قالب تشکیلات صنفی یکی از نیازهای اصلی جامعه هنری است که برای شکل گیری آن نیاز به تمرین و تجربه است، لذا نیاز هست که جامعه‌ی هنری در هر دو عرصه انتخابات، یعنی ریاست جمهوری و شوراها، یک نظام فکری و استراتژیک (اصطلاحا مانیفست) برای انتخاب کاندیدای‌های مورد نظر تعریف نموده، آنها را به جامعه معرفی و از ایشان حمایت کند.»
محمد رضا هاشمی نژاد در خصوص بیان مطالبات در فضای انتخاباتی می‌گوید: «مطالبات جامعه هنری، هم در چارچوب مطالبات عام و هم به شکل مطالبات منطقی خاص، باید به شکل مبسوط بیان شود که عموما نیز واضح و مشخص است. آنچه مهم است این است که تحقق این مطالبات برای توسعه اجتماعی، فرهنگی و هنر ی کشور ضروری است.»
او سابقه‌ی کاندیداهای ریاست جمهوری در حوزه فرهنگ و هنر را به عنوان یک پرونده عینی، حایز اهمیت می‌داند و می‌گوید: «کاندیداها باید به مطالبات مطرح و عموما مشخص جامعه‌ی هنری به شکل نظری و عملی، واکنش مثبت نشان بدهند و افکار جامعه فرهنگی و هنری را در این خصوص اقناع نمایند.»
این هنرمند با سابقه حمایت از دولت کنونی وهمچنین رییس منتخب آن در انتخابات پیش رو را از برنامه‌های بدنه‌ی اصلی جامعه هنری می‌داند.
اصلی ترین مطالبه هنرمندان ایجاد تشکل‌های صنفی است
بیان نقطه نظرات عبدالرضا قراری اما مثل همیشه مبتنی بر یک مقدمه تئوریک است، او می‌گوید: همواره در کشور ما در هنگامه‌ی انتخابات ریاست جمهوری یک مساله وجود دارد که همانا عدم تطبیق خواست فردی مردم و مطالبات کامل صنفی با جنبه‌ی عملی انتخابات است.
قراری می‌گوید: «ما تنها می‌توانیم با تایید یک جریان اعلام نظر کنیم و در مدیریت شرایط بعد از انتخابات، نقش چندان موثری نداریم.»
مدیر عامل خانه نوبنیاد هنرمندان به مشارکت بیشتر هنرمندان در دولت گذشته به نسبت دولت قبل تاکید می‌کند و می‌گوید: «مشارکت بیشتر هنرمندان در مناسبات دولتی راه را برای تثبیت شرایط آنان فراهم می‌کند و از این جهت حایز اهمیت است و از همین زاویه ما با این دولت همدل‌تر حرکت می‌کنیم.»
از قراری می‌پرسم: در صورتی که دولت کنونی در سال‌های آینده تثبیت بشود و خواست شما محقق شود، به عنوان یک هنرمند، چه مطالباتی دارید؟ این کارگردان باسابقه تئاتر پاسخ می‌دهد: «بزرگترین مطالبه، فراهم آوردن موازین قانونی برای تاسیس تشکل‌های صنفی و تثبیت آنها و اصالت یافتن موازین قانونی در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و هنری است.» او ادامه می‌دهد: «این مطالبه به عنوان یک مطالبه بنیادین، باعث مشارکت بیشتر هنرمندان در مناسبات اجتماعی و حاکمیتی است.» قراری برای رسیدن به این وضعیت، گفتمان‌سازی را ضروری می‌داند و بر این عقیده است که ۳ سر فصل اساسی، به ترویج و اشاعه‌ی این گفتمان‌سازی کمک
می‌کند.
او می‌گوید: «اولا باید سعی کنیم تا زیرساخت‌های اشتغال حرفه‌ای در جامعه‌ی هنری به وجود بیاید و تقویت بشود و ثانیا، باید در پی ایجاد و تقویت ابزارهای قانونی باشیم تا در نهایت تغیر و تحولات سیاسی کمترین تاثیر را در زندگی فردی و صنفی و معیشتی هنرمندان بگذارد.»
قراری، سومین مطالبه‌ی خود را تحقق تولیدات متکثر و متنوع جامعه‌ی هنری می‌داند و معتقد است: «تنها در این صورت است که ما می‌توانیم به یک هویت هنری واقعی و برتابیده از از گفتمان‌های متکثر هنری و به هویت جمعی خود در هنر دست پیدا کنیم.»
به هر شکل این گزارش اکنون به پایان می‌رسد و این در حالی است که تا ۲۹ اردیبهشت، فرصت چندانی برای طرح مطالبات هنرمندان باقی نمانده است. اگرچه به نظر می‌رسد چنانچه فرصتی برای طرح مطالبه فراهم شده، تداوم این گفتمان اما تنها در بستر تدبیر ممکن
است.
