در حاشیه برگشت اسناد تاریخی به کرمان
عدو شود سبب خیر!
مرجان افشاری راد – ۱۵۰۰۰ برگه از اسناد مربوط به فعالیت کنسولگری انگلیس در کرمان، برای ترجمه و انتشار در اختیار مرکز کرمان شناسی قرار گرفته‌است که به گفته‌ی محمدعلی گلاب زاده تاکنون چهار هزار برگ از اسناد برای ترجمه در اختیار دانشگاه شهید باهنر کرمان قرار گرفته و مرکز کرمان شناسی بعد از ترجمه، تصحیح، نگارش و پردازش آنها را آغاز کرده‌است.
روز چهارشنبه نیز با حضور رییس مرکز کرمانشناسی و مجید نیک پور، یک نشست خبری برگزار شد. در آن جلسه گلاب زاده در بخشی از صحبت‌هایش عنوان کرد که بر اساس اسناد مذکور نفوذ دولت بریتانیا در همه قسمت‌های کرمان از جمله عدلیه و دادگستری قابل ردیابی است. اگر این حرف درست باشد، این اسناد، مدارک دوره‌ای از حضور انگلیس در ایران و در کرمان است که این کشور به عنوان استعمارگر پیر و برای مقاصدی که دولت متبوعه‌ی خودش از آنها ذینفع بوده در ایران و در کرمان حضور داشته‌است.
بدیهی است که این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد اما نمی‌توان از حق هم گذشت که بازخوانی این بخش از تاریخ کرمان که قطعا فصل قابل توجه و اما در بسیاری موارد مجهول نیز بوده، یادگاری از همین دوره است.
مقصودم از گفتن این بدیهیات این است که اعضای کنسولگری همان کشوری که در دروه‌ی تاریخی مورد نظر در کرمان روی عدلیه نفوذ داشته، اماعادت حسنه‌ی نگارش و مستندسازی را نیز داشته‌اند و از همین رو، آگاهی از بخشی از تاریخ این شهر را هم برای ما ممکن ساخته‌اند، دوره‌ای که می‌توانست فراموش شود.
و حالا اتفاق فرخنده و نیکویی که در این شهر صورت گرفته، بر خورد فاعلانه با آن دوره‌ی تاریخی است که دولت انگلستان در کرمان کنسولگری داشته است.
اکنون ما از آن میراث برای بازخوانی تاریخ خود به مصداق«عدو شود سبب خیر» سود می‌بریم. اما ای کاش گذشتگان ما هم در کنار پرداختن به امور دیگر، کمی به آیندگان خود می‌اندیشیدند و ما را از دانستن جزییات و دغدغه‌های روزمره‌ی زندگی خویش محروم نمی‌ساختند. محققین و پژوهشگرانی که در مورد مسائل مختلف تاریخی بررسی می‌کنند بهتر از هر کسی معنای حرف من را می‌فهمند؛ آنجا که برای تحقیق و تفحص در بسیاری از مسائل، منابعی موجود نیست و یا منابعی که موجود هستند به دلیل راویان‌شان که عموما مزدورِ حاکمان مستبد زمان خود بوده‌اند، قابل استناد
نیستند.
دیگر، آن دوران تاریخی به سر آمده و حسرت فایده‌ای ندارد اما می‌توان از همین امروز شروع کرد؛ امروز ما تاریخ آیندگان ما خواهد بود و اگر ما به نگارش اتفاقات بدون دخل و تصرف در واقعیت آنها بپردازیم، بدون شک فرزندان ما تاریخ محله، شهر و کشور خود را در اسناد بیگانگان جست و جو نمی‌کنند!
و چه کسی است که نداند پی بردن به تاریخ و پرده از از رازهای آن برداشتن، امروزه نه یک کار فانتزی و لوکس، که نیاز جوامع بشری است تا با بررسی روان‌شناختی و جامعه شناختی آنچه برما گذشته، سطح آگاهی و شعور مرمان بالا رود؛ شاید که از تکرار اشتباهات خود دست برداریم.
