معاون میراث فرهنگی استان کرمان:

به حفظ کل بنای خانهشهر خوشبینم

اسما پورزنگی‌آبادی ـ چرا خانه‌شهر کرمان تاکنون ثبت ملی نشده است؟ چه پیش از عزم جدی‌ای که برای تخریب آن به وجود آمد و چه پس از بهمن‌ماه سال گذشته که از سوی سازمان میراث کشور بر ثبت اضطراری آن تاکید شد؛ چرا این بنا ثبت ملی نشد؟

حمید روحی؛ معاون میراث فرهنگی استان کرمان در این‌باره در گفت‌وگو با «استقامت» توضیح می‌دهد.

او به پیشینه‌ی طرحی اشاره می‌کند که تخریب خانه‌شهر را برای ساخت سردر ساختمان جدید استانداری قانونی کرده است؛ «در زمان تصویب این طرح، میراث فرهنگی نیز در کمیسیون ماده پنج، نماینده‌ای داشته است». او این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «با این وجود، پیش از این‌که بنده مسوولیت معاونت را به عهده بگیرم، همکاران من اقدام کرده و خواستند مستندسازی بنای خانه‌شهر را برای ثبت ملی آن انجام بدهند، اما اجازه‌ی ورود به آن‌ها داده نشد».

روحی درباره‌ی چرایی آن بیان می‌کند: «براساس نامه‌ای که دیدم، شورای شهر وقت هم با تخریب خانه‌شهر موافقت کرده و یکی از عواملی که مانع از ورود همکاران ما برای مستندنگاری می‌شده، شورا بوده است».

وی با این‌حال، از تشکیل پرونده‌ی خانه‌شهر طی هفته‌ی آینده و ارسال آن برای ثبت ملی این بنا خبر می‌دهد.

از او دلیل تاخیر پنج ماهه در تهیه‌ی این پرونده را می‌پرسم و اشاره‌ام به نامه‌ای است که خطاب به فرهاد نظری برای ثبت اضطراری این بنا در تاریخ ۲۶ بهمن‌ماه ۱۳۹۵ نوشته شده است.

روحی می‌گوید: «پروسه‌ی ثبت ملی نیاز به زمان دارد؛ باید مشاور بگیریم تا پرونده‌ای برای آن تشکیل بدهد. ما در اعتبارات سال ۹۶ اعتباری برای مستندسازی خانه‌شهر تعریف کرده‌ایم؛ پیشنهاد اولیه‌ی ما ثبت ملی ۱۵۰ اثر با حدود ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار بود بعد که دیدیم بودجه کفاف نمی‌دهد، لیست خود را کوتاه کرده و ۱۰ اثر را در اولویت قرار دادیم که خانه‌شهر یکی از آن‌هاست».

وی می‌افزاید: «با التهابی که در فضای اجتماعی نسبت به تخریب خانه‌شهر پیش آمد، سازمان میراث کشور اعلام کرد که پرونده‌ی کامل خانه‌شهر نیاز نیست و در حد پلان و عکس‌هایی از آن کفایت می‌کند تا ثبت اضطراری شود و پس از آن پرونده را در فرصت مناسب تکمیل کنیم».

از معاون میراث فرهنگی استان کرمان می‌پرسم که؛ آیا کل بنای خانه‌شهر ثبت می‌شود؟ منظور از «تخریب بخشی از آن و ثبت باقیمانده‌ی این بنا» چیست؟

او به این توضیح بسنده می‌کند: «انشاا… مشکل حل می‌شود».

وی به پیگیری و تاکیدات استاندار کرمان در خصوص خانه‌شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: «در جلسه‌ای که دو هفته قبل با حضور آقای رزم‌حسینی داشتیم، ایشان تاکید داشت که راهکاری بیابیم تا هم ساختمان خانه‌شهر باقی بماند و حفاظت بشود و هم دسترسی مناسب برای ساختمان جدید استانداری ایجاد شود».

روحی اظهار می‌کند: «این عزم، هم در استاندار کرمان و هم در دیگر مسوولین استان وجود دارد که خانه‌شهر حفظ شود. یادمان باشد تخریب خانه‌شهر مصوبه‌ی قانونی دارد و اگر بخواهند، می‌توانند آن را تخریب کنند؛ اما این اتفاق به‌خصوص با تاکیداتی که آقای استاندار دارند تاکنون رخ نداده و همه دنبال یافتن بهترین راه‌حل هستند».

معاون میراث فرهنگی استان کرمان با قدردانی از استاندار کرمان می‌گوید: «مردم نیز پیگیری‌های دلسوزانه‌ای داشته‌اند که جای قدردانی دارد؛ اگرچه به‌ندرت و برخی از آن‌ها مغرضانه هم عمل کرده و حتی گاهی کسانی را در قامت دلسوز خانه‌شهر می‌بینیم که در پرونده‌ی اجرایی آن‌ها در شهرسازی و معماری کرمان اتفاقاتی افتاده که قابل دفاع نیست و جای نقد دارد».

روحی با اذعان به این‌که بخشی از هویت اجتماعی مردم کرمان در این بنا نهفته است، اظهار می‌کند: «واقعیت این است که هر زمان میراث فرهنگی در تقابل با دیگر دستگاه‌ها قرار گرفته، نتیجه‌ی خوبی حاصل نشده. هرجا نابخردانه ورود کردیم حاصل آن، خیانت به میراث بوده است. طی سال‌های اخیر، ۱۰ اثر ثبت ملی در کرمان تخریب شد و از دست رفت. نباید جنگ و تقابل به‌راه بیندازیم. در جنگ ممکن است کسی قربانی بشود که حقش نبوده. باید رفتاری به‌جا که به نفع میراث‌مان است از خود نشان بدهیم».

وی که ۲۰ سال سابقه‌ی حضور در حوزه‌ی میراث فرهنگی استان را دارد، آرزو می‌کند که ای کاش کرمان در گذشته هم مدیرانی با تفکر رزم‌حسینی؛ نه الزاما در استانداری که حتی در شورا و شهرداری بر خود دیده بود.

او می‌گوید: «اگر کرمان چنین شانسی آورده بود، شاید سردر کتابخانه ملی، خانه‌ تاریخی خیراندیش، کلیسای تاریخی کرمان و بسیاری از دیگر بناهای ارزشمندمان را هنوز داشتیم».

در پایان گفت‌وگو از روحی می‌خواهم تا به‌صراحت بگوید؛ آیا کل مجموعه‌ی خانه‌شهر را برای کرمان حفظ می‌کنند؟ او بیان می‌کند: «بسیار امیدوارم و دلم روشن است که کل خانه‌شهر حفظ شود. باید معماران، مهندسان و کارشناسان در این چالش و گرفتاری بزرگ به کمک بیایند تا مشکل را حل کنیم».