«رستم در قرن بیست و دوم» بعد از ۸۳ سال تجدید چاپ شد
صدای متفاوت صنعتی زاده فیگور ادبی او را زنده می‌کند
گروه فرهنگ و هنر – جمالزاده در سال ۱۳۱۶پیش‌بینی کرده بوده که یک روز عبدالحسین صنعتی‌زاده دوباره زنده خواهد شد. این جمله را مهدی گنجوی، که به همراه همسرش مهرناز منصوری کار ویراستاری چند کتاب از عبدالحسین صنعتی زاده را انجام داده، چند روز قبل به مناسبت چاپ «رستم در قرن بیست و دوم» به خبرنگار ایبنا گفته است و توضیحات بیشتری هم ارائه داده است.
تعارف پدر قصه نویسی ایران با صنعتی زاده در واقعیت شکل دیگری یافت
بنا به اطلاعاتی که گنجوی در اختیار ما می‌گذارد، محمد علی جمالزاده که عموما از او با عنوان پدر قصه نویسی معاصر ایران یاد می کنند، در دیباچه‌ای که در سال ۱۳۱۳بر کتاب «رستم در قرن بیست و دوم» نوشت، با اشاره به شخصیت «جانکاس» و ماشین تجسم ارواح در این اثر به صنعتی‌زاده گوشزد کرد: «اگر از این پس کمافی‌السابق تشنگان علم و ادب را از زلال گوارای قلم شیرین خود سیراب ننمایند به وسیله همین دستگاه جانکاس در روزگاران آینده دوباره زنده شده و طرف مواخذه سخت دوستان و ارادتمندان واقع خواهند گردید».
این پژوهشگر کرمانی ساکن کانادا معتقد است: «آنچه که جمالزاده به لطف و تعارف نوشت، اما در واقعیت به شکل دیگری رخ داد.»
او می گوید: «حال این ما آیندگان هستیم که بعد از ۸۳ سال با خواندن کتاب او که بیش از شش دهه نایاب بوده صنعتی‌زاده را احیا می‌کنیم.»
احیای نویسنده با روش خودش ممکن شد
تعبیر طنازانه مهدی گنجوی از تعارف جمالزاده با صنعتی زاده نیز خالی از لطف نیست، او می‌گوید: «جالب است که احیای صنعتی‌زاده درست به همان روشی ممکن شده که در کتاب رستم در قرن بیست و دوم، دستگاه از طریق یافتن «صدای» مردگان به یافتن آن‌ها در کیهان می‌پردازد.»
به اعتقاد این پژوهشگر ادبی، همین «صدای» متمایز صنعتی‌زاده در تاریخ ادبیات فارسی است که او را در قامت یک فیگور ادبی متمایز و متنوع زنده می‌کند.
بنا به اطلاعی که ویراستار «رستم در قرن بیست و دوم» به ما می دهد، نیما یوشیج نیز در سال ۱۳۱۳ در نقد خود بر کتاب «رستم در قرن بیست و دوم» می‌نویسد: «علما معتقدند که نطفه تشکیلات کنونی در ضمن حرکت تناقضی دوره‌ی حالی ست، بنا به این یک راه قرابت و آشنایی بین مولود اجتماعی امروزه و مولود که بعدها جای او را در نتیجه فعالیت او و خودش خواهد گرفت باز می‌شود».
ادبیات علمی تخیلی از دل ادبیات مشروطه
به ظهور رسید
مهدی گنجوی در پایان سخنان خود با بیان این نکته که خواندن «رستم در قرن بیست و دوم» هشت دهه بعد از اولین انتشارش، هنوز سرگرم‌کننده و غافلگیرکننده است، می‌گوید: «این کتاب ظهور ادبیات علمی‌تخیلی فارسی را از دل ادبیات مشروطه و توسط یکی از میراث‌بران مستقیم تفکر مشروطه، یعنی عبدالحسین صنعتی‌زاده نشان می‌دهد. صنعتی‌زاده میراثی که از ادبیات مشروطه و به خصوص آثار و تفکرات میرزا آقا خان کرمانی برده است با تخیل سینمایی ، علم‌خوانده و جهان‌نگر خود تلفیق کرده است. این کتاب در ضمن کوشش صنعتی‌زاده در طرح‌ریزی روایتی در ترویج نظم علم‌گرا و فراملی است. این ایده کمی بعد در اثر دیگر او به نام “فتانه اصفهانی یا فرشته صلح،۱۳۲۱″ به ترویج گفتگو برای خلق نظمی خارج از چارچوب پدرسالاری و با رهبری یک زن ایرانی انجامید. من یقین دارم رستم در قرن بیست و دوم و عبدالحسین صنعتی‌زاده علاقه‌مندان به ادبیات ناشناخته مدرن فارسی را هیجان‌زده خواهند کرد.»
گفتنی است علاوه بر رستم در قرن بیست و دوم که اکنون با ویرایش مهدی گنجوی و مهرناز منصوری و توسط انتشارات نفیر راهی بازار نشر شده است، تا کنون چندین رمان دیگر نیز ازآثار عبدالحسین صنعتی زاده با ویرایش فنی و پاکیزه‌ی همین زوج و به همراه توضیح و مقدمه‌های روشنگرانه به جامعه‌ی ادبی عرضه گردیده که عبارتند از: «روزگاری که گذشت، انتشارات آسمانا، تورنتو، ۱۳۹۳»، «مجمع دیوانگان» و «فرشته صلح یا فتانه اصفهانی» هر دو انتشارات مانیا هنر، تهران، ۱۳۹۶٫
یادآور می‌گردد عبدالحسین صنعتی زاده فرزند حاج علی اکبر صنعتی زاده، موسس پرورشگاه صنعتی و از خیرین کرمان و پدر همایون صنعتی زاده می‌باشد.
