دومین سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه در دانشگاه باهنر برگزار شد
درک بهتر پیشینه ادبی از راه زبان‌های میانه
از مهندس شاهرخ وفاداری بانی پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران تجلیل شد
مرجان افشاری راد – دومین سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه روزهای یکشنبه و دوشنبه ۲۳ و ۲۴ مهر ماه در پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران در دانشگاه باهنر کرمان برگزار شد.
در افتتاحیه‌ی این رویداد فرهنگی، رییس سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه، با بیان اینکه برگزاری این همایش در راستای برنامه‌های راهبردی دانشگاه بوده و تفاهم‌نامه با دانشگاه‌های “بردو”ی فرانسه و “برلین” آلمان از مهمترین آنها است، گفت: «البته ما با دانشگاه‌های فرانکفورت و کینگ‌یونیورسیتی کره‌جنوبی تفاهم‌نامه داشته و همکاری خوبی با این دانشگاه‌ها داریم.»
محمدرضا صرفی همچنین از انتشار مجله مطالعات ایرانی خبر داد و اضافه کرد: «با برگزاری این همایش در تلاش هستیم بتوانیم این مجله را منتشر نموده و در اختیار گروه‌های پژوهشی قرار دهیم.»
پس از مراسم افتتاحیه، محققین ایرانی و خارجی، در چهار نوبت و ظرف دو روز به ارائه‌ی مقالات خود در خصوص مسائل مختلف با محوریت زبان‌های ایرانی میانه پرداختند.
تقدیر از شاهرخ وفاداری؛ بانی ساخت پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران، نیز یکی از ویژه برنامه‌های این سمینار بود.
در بخشی از مراسم تقدیر، معاونت فرهنگی دانشگاه باهنر کرمان، پس از گرامی داشت یاد و نام شادروان علیرضا افضلی پور، آماری از تعداد رشته‌ها و دانشجویان این دانشگاه و جایگاه علمی آن ارائه داد و از بانی پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران تقدیر نمود.
در بخش دیگری از مراسم شاهرخ وفاداری در سخنانی بسیار کوتاه با بیان اینکه کار اصلی بنای دانشگاه باهنر بر دوش مهندس افضلی پور و همراهان او بوده است، گفت : «من کاری‌نکرده‌ام تنها سه شانس آورده‌ام اول اینکه با مهندس افضلی پور در لندن دیدار و مصاحبت داشتم، دوم اینکه شانس آشنایی با دکتر میرزایی را داشتم و سوم اینکه کرمانی بودم و این شانس سه‌گانه مرا در راهی قرار دادکه علاقه‌مند به تاسیس چنین مرکزی شوم.»
در پایان مراسم آئین نکوداشت، از سنگ یادبود بنای پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران که نام شاهرخ وفاداری بر آن حک شده‌بود، پرده برداری شد.
لازم به یادآوری است پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران توسط شاهرخ وفاداری در سال ۱۳۷۹ بنیان گذاشته شد و در ۱۳۸۴ به بهره برداری رسید. وفاداری یک عضو فرهیخته از جامعه‌ی زرتشتیان کرمانی است که دهه‌ها از زادگاه خود دور بوده و خود را وام‌دار جاماسب ولایتی از آموزگاران زبان‌های ایرانی می‌داند و از همین روست که تصمیم گرفته‌است مکانی بنا کند که بتواند بر مطالعه و پژوهش روی مقوله‌ی مورد نظرش متمرکز باشد.
دوره‌های آموزشی زبان اوستایی و زبان فارسی به غیر فارسی زبانان برگزار شد
از حواشی این سمینار، برگزاری دوره‌های فشرده‌ی زبان اوستایی با تدریس پرفسور آلبرتو کانترا؛ مدیر بخش ایران شناسی و استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه برلین، و آموزش زبان فارسی به شرکت کنندگان خارجی در سمینار، توسط دکتر مهیندخت فرخ نیا از استادان گروه ادبیات فارسی دانشگاه بوده‌است.
همچنین شایان ذکر است ریاست سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه را دکتر محمد رضا صرفی بر عهده داشت و دکتر علی اصغر مقصودی دکتر عباس آذر انداز دکتر معصومه باقری نیز به ترتیب دبیر امور بین الملل، دبیر علمی و دبیر اجرایی آن بودند.
آنچه در ادامه می‌خوانید گزارش از گفت و گوهای کوتاهی است که به منظور بازتاب بیشتر و بهتر این همایش با دبیران امور بین الملل، علمی و اجرایی آن، صورت گرفته است.
دانشگاه‌های گوته و برلین
د ر کمیته علمی و چاپ خلاصه مقالات مشارکت علمی داشتند
دومین سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه با همکاری دانشگاه گوته و فرانکفورت آلمان برگزار شد. دبیر امور بین الملل سمینار زبان‌های ایرانی میانه در خصوص نوع این همکاری، به تفاهم نامه‌ی همکاری مشترکی که پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران، با دانشگاه گوته فرانکفورت و مرکز ایران شناسی دانشگاه برلین امضا کرده‌است، اشاره کرد.
دکتر علی اصغر مقصودی ادامه داد: «در این سمینار دانشگاه‌های گوته و برلین در تشکیل کمیته علمی با ما مشارکت داشتند و همچنین چاپ خلاصه مقالات ارائه شده در سمینار با همکاری آنها صورت گرفت.»
معاون پژوهشی پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران، همچنین انجام طرح‌های تحقیقاتی مشترک تبادل استاد و دانشجو، و برگزاری فعالیت‌های پژوهشی مشترک و سمینارها و نشست‌های مشترک را از جمله همکاری‌هایی عنوان کرد که در راستای تفاهم نامه همکاری با دو دانشگاه مذکور صورت خواهد گرفت.
تلاش کردیم غالب زبان‌های دوره میانه را
پوشش بدهیم
تقریبا تمام محققینی که در روزهای برگزاری سمینار به ارائه‌ی مقالات خود پرداختند، اعضای کمیته‌ی علمی سمینار مذکور بودند. به همین جهت در خصوص فرآیند انتخاب مقالات از دبیر علمی سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه توضیح خواستم.
دکتر آذر انداز می‌گوید: « در سمینار بین المللی زبان‌های ایرانی میانه، از صاحب نظران برای شرکت دعوت شد تا مقالات خود را ارائه کنند؛ در واقع برای شرکت در این سمینار فراخوان عمومی داده نشد، بلکه تنها افرادی حضور پیدا کردند که آنها را دعوت کردیم.»
او ادامه می‌دهد: «کوشش شد افرادی با رویکردهای گوناگون پژوهشی انتخاب شوند که از این طریق غالب زبان‌های دوره‌ی میانه پوشش داده شود، این افراد، چکیده‌ی مقاله‌ی خود را فرستادند که علی رغم اعتبار علمی صاحبان آنها، مقالات برای داوری در اختیار دو تن از اعضای کمیته‌ی علمی سمینار با توجه به فعالیت علمی شان قرار گرفت.»
رییس گروه پژوهشی فرهنگ و زبان های باستانی پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران، با بیان اینکه در نهایت همه‌ی چکیده‌ها مورد پذیرش داوران قرار گرفت، اضافه می‌کند: «البته چکیده‌ی مقالات غالبا بنا به نظر داوران برای اصلاح به نویسندگان آنها برگشت داده شد تا با صورتی کم اشکال و بدون ابهام در کتابچه‌ی چکیده مقالات در اختیار شرکت کنندگان در سمینار قرار گیرد.»
مقاله‌های فارسی برای شرکت کنندگان خارجی
سمینار قابل فهم بوده‌است
از آنجا که این سمینار با همکاری دو دانشگاه در کشور آلمان برگزار شده‌بود و کلمه‌ی بین المللی نیز در عنوان آن به چشم می‌خورد، حضور محققینی از کشورهای غیر ایرانی در میان ارائه دهندگان سمینار، دور از انتظار نبود، اما آنچه باعث تعجب بود، ارائه‌ی مقالات به زبان فارسی بود.
دبیر امور اجرایی سمینار زبان‌های ایرانی میانه، علی‌رغم اینکه با توجه به بین المللی بودن سمینار انتخاب زبان انگلیسی برای ارائه‌ی مقالات را منطقی دانست، اما به موضوع سمینار یعنی زبان‌های ایرانی و محل برگزاری سمینار که کشور ایران با زبان فارسی رسمی است، به عنوان دو فاکتور مهم اشاره کرد و گفت بر همین اساس تصمیم گرفته شده‌است که این سمینار دو زبانه برگزار شود.
به اعتقاد او از آنجا که شرکت کنندگان خارجی در سمینار همگی متخصصین زبان شناس در زبان‌های ایرانی و آشنا با زبان و فرهنگ ایرانی بوده‌اند، بنابراین مقاله‌های فارسی برایشان قابل فهم بوده
است.
دکتر باقری در همین خصوص گفت: «البته ۵ دانشجوی زبان شناس خارجی هم برای شرکت در سمینار و در کلاس‌های فشرده آموزش زبان فارسی به کرمان آمده‌اند که با توجه به حضور ایشان سعی شد تا حدی چکیده مقاله‌های زبان فارسی ارایه گردد.»
او همچنین اضافه کرد: «مقاله های زبان فارسی می‌توانست برای شرکت کنندگان خارجی که یکی از دلایل سفرشان به کرمان، فراگیری بهتر زبان فارسی است تمرینی هم
باشد.»
تامین بودجه
از مشکلات اساسی است
اما مساله‌ی تامین بودجه، یکی از مشکلاتی است که در کشور عموما پیش روی برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی، هنری و علمی پژوهشی قرار دارد؛ از آنجا که عموما بازگشت سرمایه در چنین اتفاقاتی مطرح نیست، سرمایه گذاران خصوصی و دولتی به ندرت به ورود به چنین مسائلی ابراز تمایل می‌کنند.
با این همه سمینار زبان‌های ایرانی میانه از پشتیبانی مالی شرکت ملی صنایع مس ایران برخوردار بوده و دکتر باقری معتقد است که این نشانه‌ی درک بالا، ایران دوستی و دانش دوستی مدیران فرهنگی این شرکت بوده‌است. گفتنی است زبان‌های ایرانی میانه که از قرن چهارم پیش از میلاد تا قرن نهم پس از میلاد در ایران به آنها تکلم می‌شده‌است، موضوع اصلی این سمینار بود و دلیل انتخاب این دوره‌ی زبانی برای سمینار مذکور، اهمیتی است که برگزار کنندگان سمینار برای این زبان‌ها قائل هستند؛ چرا که از نظر ایشان این زبان‌ها همچون حلقه‌ای رابط زبان‌های ایرانی باستان را به زبان‌های کنونی ایرانی پیوند می‌دهد و از این رو شناخت این مرحله، به فهم بهتری از تاریخ، ادیان، هنر، زبان و ادبیات این مرز و بوم و همچنین به درک بهتر پیشینه‌ای از سنت‌های ادبی شعر و ادب فارسی کمک می‌کند.
