معرفی کتاب “فرهنگ واژگان براهویی” نوشتهی سارا کردستانی
آشنایی با واژگان پیش آریایی
گروه فرهنگ و هنر – “فرهنگ واژگان براهویی” به همت سارا کردستانی به تازگی توسط انتشارات فرهنگ عامه چاپ و روانهی بازار کتاب شد. این کتاب که در نمایشگاه کتاب جیرفت در نشستی با عنوان “نشست تخصصی زبانشناسی و واکاوی گویشهای سردسیری و گرمسیری جنوب کرمان” رونمایی شد، مجموعهای است از لغات زبان براهویی که در بخشهایی از جنوب کرمان به آن تکلم میشود.
در پیشگفتار این کتاب کردستانی ابتدا به بیان دلایل اهمیت پژوهشهای گویشی و سپس دلایل ضرورت پژوهش بر روی زبان براهویی از دیدگاه خودش میپردازد.
او سپس در مقدمهای نسبتا طولانی مخاطب خود را با زبان براهویی آشنا میکند؛ و برای این کار پیشینهی تاریخی قوم براهویی، نژاد ایشان و پراکندگی قوم براهویی و سپس تعریفی مختصر از زبان براهویی را با استناد به منابع و پژوهشهای مختلف موجود در این زمینهها بیان میکند.
در بخشی از مقدمه آمدهاست:
«بدون شک نه تنها در بین طوایف موجود در بین سایر طوایف ساکن در ایران، هیچ طایفه را نمیتوان یافت که پیچیدگی و سرنوشت مبهمی چون براهوییها داشته باشد. عدم اطمینان محققی و مورخین در تعیین سرزمین نخستین آنها و نیز اظهار نظرها و تعابیری که از سوی خود مردم براهویی ارائه میشود این ابهام و سردرگمی را قوت میبخشد. جی پی تیت معترف است که …… و براهوییها در ازمنهی بعیدی از مکان دیگری به جایگاه کنونی زیست خود کوچ کردهاند.» همچنین در بخش دیگری از مقدمه نوشتهشده: «طبق اظهار نظر دکتر گریتسن زبان براهوییها یا گویش آنها ریشه در زبان دراویدی دارد…. نور احمد پیرکانی، در مقالهای دلایلی را دال بر ریشه دراویدی زبان براهویی بررسی میکند.» این دلایل که در مقدمهی کتاب نقل شدهاند، دال بر شباهتهای زبانی دراویدی و براهویی هستند. کردستانی که با این مقدمه مخاطب خود را نسبت به آشنایی با واژگان این زبان کنجکاو کردهاست، سپس بخش اصلی کتاب یعنی فرهنگ الفبایی واژگانی را آغاز میکند؛ از ویژگیهای خاص این بخش این است که در مقابل هر واژه اشکال تلفظی دیگر آن واژه – در صورت وجود – در زبان فارسی، بلوچی و دیگر گونههای زبان براهویی آوانویسی شدهاست.
پس از پایان این قسمت، مخاطبان میتوانند با استفاده از فرهنگ موضوعی، واژههای براهویی مورد نظر خود را بیابند. در پایان کتاب نیز فهرست منابع مورد استفادهی پژوهشگر آمده تا مخاطب علاقهمند مباحث مورد علاقهی خود را در آنها پی بگیرد.