بی‌مهری از ماست نه از طبیعت!
محمد لطیف کار : عالم‌زاده شهردار کرمان که اخیرا به یاری سیلزدگان خوزستان شتافته‌اند، پس از سفر به اهواز، حمیدیه و سوسنگرد، در یادداشتی همدلانه با مردم این خطه‌ی بلا دیده نوشته‌اند: «خوزستان سرافراز، این روزها، یک بار دیگر در معرض آزمونی سخت و دشوار قرار گرفته است… این بار این «بی مهری طبیعت» است که می‌خواهد با اراده پولادین مردمان «کرخه و کارون» زورآزمایی کند … بی‌خبر از آنکه این مردمان نجیب سال‌هاست که کج خلقی‌ها و بی‌مهری‌های طبیعت را تاب آورده‌اند … سال‌هاست که ریزگردها و گرمای طاقت فرسای جنوب نتوانسته‌اند خم به ابروی این دیار سرافراز بیاورند … این بار نیز خوزستان سرافراز خواهد ایستاد … ».
در مورد محبت کریمانه‌ی شهردار محترم تردیدی ندارم؛ اما چون در ماجرای سیل به نکاتی اشاره کرده‌اند که از منظر حرفه‌ای ایشان اهمیت دارد، مایلم به یکی دو نکته‌ی پوشیده در این متن نگاهی بیاندازم. اگر هر فرد دیگری تقصیر فاجعه‌ای مثل سیل یا ریزگردها را به گردن بی‌مهری طبیعت می‌انداخت، شاید ایرادی نمی‌گرفتم، اما از آن‌جا که ایشان شهردار شهر بزرگی چون کرمان هستند، شخصیت علمی دارند و در زمینه‌ی معماری و عمران شهری هم از تجربیات ارزنده‌ای برخوردارند، انتظار نداشتم با ساده سازی مسئله، ولو به قصد مرهم گذاری بر زخم‌های مردم خوزستان، چنین تحلیلی از وضعیت موجود ارائه دهند.
از دید کارشناسی در مورد سیل‌ها و ریزگردها دلایلی زیادی عنوان می‌شود؛ اما بعید است بتوان بی‌مهری طبیعت را در شمار این دلایل ذکر کرد. با یک بررسی بسیار ساده به‌قول محمد درویش کارشناس خبره محیط زیست، باید: « قبول کنیم که راه مواجهه با سیل، مقابله با آن نیست، بلکه کنارآمدن با اوست. برای کنارآمدن با سیل باید به حریم سیلابی رودخانه‌ها تجاوز نکرد؛ آن‌ها را پیوسته لایروبی کرد؛ سیل‌های بالادست را پیش از رسیدن به کرخه و دز و گتوند، با بهبود پوشش گیاهی، ممانعت از کشاورزی در زیراشکوب جنگل، ممانعت از فشار بیش از حد دام، ممانعت از معدن‌کاوی غیراستاندارد، هدایت سیلاب‌ها به سوی تالاب‌ها، دریاچه‌ها، چالاب‌ها، آبرفت‌های درشت‌دانه، اعمال شگردهای آبخیزداری غیرسازه‌ای، آبخوانداری، الگوگرفتن از باغستان‌های قزوین و سرانجام تکمیل نقشه‌ی پهنه‌بندی سیل در ایران مدیریت کرد».
قصد ندارم آقای عالم‌زاده را به مطالبی که این روزها در کانال‌های متعدد فضای مجازی در مورد سیل منتشر شده ارجاع بدهم، چون می‌دانم ایشان به همه‌ی این موارد اشراف دارند و پیش از وقایع اخیر نیز از این مباحث، اطلاع دقیق دارند. این را هم باور دارم، اگر در شهر کرمان خدای ناکرده اتفاق مشابهی رخ دهد، ایشان تقصیر را به گردن بی‌مهری طبیعت نمی‌اندازد، به‌خصوص که وقوف کامل دارند، مدیریت شهری باید علاج واقعه را قبل از وقوع آن مد نظر قرار دهد.
بنابراین از شهردار توقع ندارم در مورد علت سیل یا ریزگرد به مخاطب خود نشانی نادرست بدهند. اما چنانچه واقعا چنین عقایدی دارند، ما را برای مواجهه با این بلایا راهنمایی کنند تا از این پس، به این واقعیت‌های نامریی بیشتر توجه کنیم.
به گمان من، طبیعت بی‌مهر نیست؛ طبیعت خشمگین است؛ بی‌مهر ماییم، و بی‌مهری از آن مدیریتی است که در طول سالیان گذشته بر طبیعت جفا کرده و او را به چنین خشمی رسانده است.
