نقش مغفول جشن سده در گردشگری!
محمد لطیف‌کار – نمی‌دانم تا به‌حال چند بار مراسم جشن سده را در کرمان از نزدیک تماشا کرده‌ام، اما می‌دانم هرسال پس از پایان مراسم، یک حس گنگ و ناشناخته، تمام وجودم را فرا گرفته است. انگار گم‌شده‌ای دارم که در زوایای پنهان این آیین قدیمی مخفی شده، و برای لحظاتی آن را پیدا می‌کنم. شاید برای همین است که از تماشای این مناسک تکراری و یکنواخت خسته نمی‌شوم، و باز هم هر سال، از دو، سه روز مانده به دهم بهمن‌ماه، به انتهای خیابان مهدیه در کرمان سر می‌زنم تا خرمن هیزم‌ها را که هر سال متولیان مراسم در مقابل باغچه‌ی بداق‌آباد آماده می‌کنند ببینم. هموطنان ارجمند زرتشتی که در تعداد اندکی از شهرهای ایران نظیر کرمان، یزد، تفت، تهران و شیراز متولی برگزاری این جشن هستند، در این ایام تلی عظیم از هیزم فراهم می‌کنند تا موبدان پس از انجام یک نیایش مخصوص؛ این توده‌ی هیزم را طی آیین ویژه‌ای آتش بزنند. آتشی که به قول نیاکان ما، سرما را از محیط طبیعی زندگی ما می‌تاراند؛ و فضا را مهیای آمدن بهار می‌کند.
این مراسم اما آن‌طورکه عنوان می‌شود، و شاهد برگزاری آن هستیم با یک جشن در معنای درست کلمه، تفاوت دارد، و بیشتر به برگزاری یک آیین و مناسک ویژه شباهت دارد. از نظر شکل ظاهری برگزاری این مراسم، از اطلاع‌رسانی تا تامین جایی برای مهمانان و تماشاگران، در کرمان همه ساله همه‌چیز در نهایت امساک و حداقل‌ها است. حال آن‌که در سال‌های اخیر که موضوع گردشگری فرهنگی اهمیت زیادی یافته است، انتظار می‌رفت این‌گونه آیین‌ها بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرند. مراسم سده‌سوزی در کرمان از جنبه‌ی دیگری هم اهمیت ویژه دارد؛ تا آن‌جا که می‌دانم این مراسم بجز در شهرهایی که اشاره کردم، هنوز هم به طور محدود در مناطق روستایی و عشایری که قصه‌ی جداگانه‌ای دارد، برگزار می‌شود. با این توضیح که این آیین در کرمان ابعاد گسترده‌تر و با اهمیت‌تری دارد، که واضح است این رسم کهن، می‌تواند امروز به عنوان یک سرمایه‌ی اجتماعی در جهت توسعه‌ی گردشگری استان کرمان به کار گرفته شود، کاری که تا کنون از آن غفلت کرده‌ایم.
