گفت‌وگوی فردای کرمان با رضا ناصری معمار؛

با انحصار در حوزة زیباسازی شهر موافقم

شورای شهر جلوی نماهای رومی و یونانی را بگیرد

گروه جامعه ـ شهروندان کرمانی از اول این هفته به میدان آزادی که می‌رسند، می‌بینند جای مکعب نورانی در حاشیه‌ی میدان خالی شده است. شهرداری این المان که با انتقاداتی همراه شده بود را جمع کرد، اما تکرار چنین اقداماتی در شهر دور از ذهن نیست.

رضا ناصری، دانشجوی دکترای معماری دانشگاه شهید بهشتی تهران در گفت‌وگوی مفصلی که اخیرا با پایگاه خبری «فردای‌کرمان» داشته، برای این‌که چنین اتفاقاتی در شهر رخ ندهد پیشنهاد کرده که موضوع سیما و منظر شهری، در شهرداری کرمان سازمانی مجزا دارد و باید همه‌ی امورات ذیل این عنوان در حوزه‌ی انحصار این سازمان قرار گیرد و البته این سازمان هم باید محل رفت‌وآمد هنرمندان و کارشناسان باشد.

او در این گفت‌وگو اهمیت میدان آزادی را هم بار دیگر یادآور می‌شود و از مدیریت شهری می‌خواهد تا برای نماد شدن آزادی برای کرمان معاصر، دست به دست هم بدهند و کارهای اساسی که متخصصان هم آن را تاکید کرده‌اند به اجرا برسانند.

ناصری که در این گفت‌وگو می‌کوشد تا از منظر یک معمار، برخی از اتفاقات در شهر را تحلیل کند، بر پرداختن عمیق و تخصصی در همه‌ی وجوه شهر تاکید دارد و البته این را هم یادآور می‌شود که در شهر کرمان، کارهای اساسی زیادی هست که بر زمین مانده، اما همه از انجام آن طفره می‌روند! به اعتقاد ناصری، اساسا هرکار مهمی در شهر کرمان بخواهد انجام شود و اتفاقا نگاه نسبتا کارشناسی‌ای که اکنون در شهر وجود دارد، می‌خواهد آن را انجام بدهد؛ «از جنس تحول است و اینکه راه‌هایی که تاکنون می‌رفتیم را نرویم». و این تحول، مقاومت‌هایی ایجاد می‌کند و انجام آن، به همت مدیریتی و اجتماعی نیاز دارد.

چکیده‌ای از اظهارات ناصری به‌طور مفصل‌تر در ادامه می‌آید.

او در نقد اتفاقاتی از جمله این المان مکعب نورانی که به دلیل شکل ظاهری آن، به جعبه‌ی کادو شهرت یافت، می‌گوید: «مسئله‌ای مثل سیما و منظر شهری بسیار تخصصی و پیچیده است ولی ما آن را با توان کارشناسی پایین یا بدون توان کارشناسی می‌خواهیم مدیریت کنیم. در برخی مسائل مهم شهر، سازمان‌های تخصصی در شهرداری تشکیل شده که محل تجمع نخبگان است و از طریق مراودات با بدنه‌ی کارشناسی موضوعات را مدیریت می‌کند مثل سازمان ترافیک که شورای ترافیک هم دارد و متخصصان و افراد دانشگاهی نیز در آن حضور دارند. در کرمان، حوزه‌ی اقتدار و انحصار سازمان ترافیک خیلی خوب محقق شده است؛ منظورم این نیست که این سازمان خوب عمل کرده بلکه طوری است که مثلا شهردار منطقه، حتی یک کوچه‌ی بن‌بست را بدون تاییدیه سازمان نمی‌تواند باز کند. از آن‌طرف، سازمان سیما و منظر شهری تشکیل شده و با وجود اینکه یک حوزه‌ی پیچیده و تخصصی است ولی حوزه‌ی انحصار آن را به‌ویژه در حوزه‌ی هنرهای شهری و طراحی پارک‌ها و حتی کف‌سازی و پیاده‌روسازی و خریدن تیر چراغ برق و دیگر عناصر سیما و منظر شهری رعایت نمی‌کنیم و شهرداران مناطق به‌صورت سلیقه‌ای عمل می‌کنند».

او با بیان اینکه البته پیمانکاری عملیات می‌تواند توسط  شهرداری‌های مناطق صورت گیرد، می‌افزاید: «ولی جواز این کارها را سازمان سیما و منظر باید صادر کند».

ناصری معتقد است اتفاق دیگری که در شهر رخ داده و نتیجه‌ی آن، چنین اقداماتی است رقابت کاذب بین شهرداری‌های مناطق در حوزه‌ی هنرهای شهری است. او می‌گوید که این رقابت در حالی است که شهرداری‌های مناطق وظایف خیلی مهم‌تری دارند که بر زمین مانده اما از طریق پرداختن به این مسائل سعی می‌کنند نمایشی از خدمت و تلاش خود را ارائه کنند.

وی تصریح می‌کند: «این زمینه‌ی رقابت باید برچیده شود به‌ویژه وقتی یک ناحیه از شهر مثل آزادی یا طهماسب‌آباد که مدیریت دوگانه و سه‌گانه دارد، می‌بینیم که این وضعیت تشدید می‌شود. این‌ها اشکالات مدیریتی در سیستم شهرداری است که به این صورت نمود پیدا می‌کند». به گفته‌ی ناصری، در کرمان، طرح تقسیم‌بندی مناطق باید تغییر داده شود و مدیریت جای مهمی مثل آزادی یا طهماسب‌آباد یا باغ‌ملی، باید در اختیار شهرداریِ یک منطقه باشد و کار هنرهای شهری و زیباسازی هم در حوزه‌ی انحصار سازمان سیما و منظر قرار گیرد که یک روال شفاف و مشخص را هم در این سال‌ها در پیش گرفته است.

وی با اشاره به اینکه آقای عالم‌زاده در بسیاری از امور شهر مدیریتی کارشناسانه در پیش گرفته است، می‌افزاید: «اما نقدی که به آقای عالم‌زاده دارم این است که یکی به میخ می‌زنند و یکی به نعل. نصف راه را براساس نظرات کارشناسی پیش می‌بریم و بهترین‌ها را می‌آوریم تا درباره‌ی موضوعی تصمیم بگیریم، اما ناگهان خارج از آن روال هم اتفاقاتی رخ می‌دهد».

ناصری در بخش دیگری از این گفت‌وگو، در پاسخ به نقد برخی اعضای شورا به مکعب نورانی مبنی بر اینکه تقلیدی و غربی است و مطابق با فرهنگ کرمان نیست، می‌گوید: «به نظر من، این چیزی که گفته‌اند خیلی دلیل نیست و کسانی آن را مطرح می‌کنند اساسا باید توضیح دهند فرهنگ کرمان چیست که جعبه‌ی کادو به آن نمی‌خورد یا می‌گویند تقلید است. کدام کار ما در این شهر، تقلیدی نبوده؟ همین زیرگذر آزادی را از معماری دوران قاجار برداشتیم؟! مگر روگذر سه‌راهی راه‌آهن را از روی کارت پستال‌های شهرهای دنیا تعریف نکردیم؟ دریاچه‌ی آب و پل‌ها و میدان زیر پل فرهنگیان و پاساژ زیر میدان مشتاق را از کجا آوردند؟».

وی ادامه می‌دهد: «تقلید می‌خواهید، بیایید نشان‌تان بدهم؛ یک نماد فرهنگی مخرب که اتفاقا حوزه‌ی مسئولیت شورای شهر است و به آن هیچ توجهی نمی‌کند؛ نماهای کلاسیک و نئوکلاسیک و معماری باروک است که تمام شهر را دارد می‌گیرد و در دوره‌ی همین شورا هم رخ داده است. در ابتدای این دوره از شورا، موج این اتفاق در حال عبور از شهر بود، اما الان از روی معابد یونانی و رومی در کرمان دارند معماری می‌سازند. از شورای شهر می‌پرسم: این‌ها آیا برای فرهنگ کرمان مخرب نیستند؟».

وی می‌گوید: « اگر می‌خواهیم فرهنگ را حفظ کنیم جلوی این کارها را باید بگیریم».

این کارشناس در ادامه، اظهار می‌کند: «شورای شهر کرمان انتقاد کرده که چرا در آزادی یک المان نصب نمی‌شود که به نماد شهر تبدیل شود؛ شهر کرمان نماد دارد ولی اینکه کرمان معاصر هم نیاز به نمادی دارد بله، قبول دارم که در هر دوره‌ای مردم نیاز دارند با نمادهای کالبدی خود را در شهر معرفی کنند ولی حالا یک سوال: چرا این همه که ساختیم، هیچ‌کدام تبدیل به نماد شهر نشده‌اند؟ برج صادرات که هم بلند و هم افراشته است چرا تبدیل به نماد کرمان نشد؟ پل شهید بادپا چرا نماد کرمان نشد؟ چرا میدان مشتاق نماد نشد؟ در آزادی هم اگر المان می‌ساختیم نماد کرمان نمی‌شد. اساسا نصب المان وسط میدان یک حرکت غربی است. شما یک میدان ایرانی نشان دهید که المان داشته باشد. وسط میدان گنجعلیخان یا حسن‌آباد یا نقش‌جهان المان هست؟».

دبیر سابق کارگروه مشورتی معماری و شهرسازی شهرداری کرمان با بیان اینکه نباید همه‌ی مفاهیم را سطحی کنیم، می‌گوید: «به همان اندازه که خال‌کوبی غربی است، به همان اندازه هم گذاشتن المان وسط میدان غربی است و فرهنگ و مختصات معماری و شهرسازی شهر را به هم می‌زند».

وی خطاب به شورای شهر می‌گوید: «می‌خواهید جلوی غربی شدن کرمان را بگیرید بسم‌ا… بیایید به شما نشان بدهم. جعبه کادو را که همه‌ی ما در زندگی روزمره استفاده می‌کنیم ولی چرا شورا الان که تمام کوچه‌های خیابان شفا را نمای معابد رومی و یونانی دارد فرا می‌گیرد جلوی این کار را نمی‌گیرد؟».

متن کامل گفت‌وگوی ناصری با فردای‌کرمان را می‌توانید با مراجعه به سایت این پایگاه خبری به نشانی:

fardayekerman.ir مطالعه بفرمایید.