سال سخت پسته را دریابیم
محمد لطیف کار: دشتی که کرمان را به رفسنجان وصل میکند، مسیر صاف و خستهکنندهای دارد. برای اینکه از این خستگیام کم بکنم، عموما خودم را به تماشای باغهای پستهی این مسیر مشغول میکنم. چند روز پیش وقتی از کنار باغهای شاداب نزدیک کبوترخان میگذشتم، در حاشیهی جاده ایستادم و از این باغهای زیبا و پرثمر امسال چند عکس به یادگار گرفتم.
وقتی به مسیر ادامه دادم چالشهای اخیر پسته اما ذهنم را رها نکرده بود. باغهایی که در دهههای اخیر در شمار امیدهای اقتصاد کشورمان هستند، حالا باید نگران آنها باشیم. هرچه خوبی پسته این است که بر اقتصاد دولتی تکیه ندارد، اما تولید و صادرات این محصول، تقریبا هر سال با چالشهای متفاوتی مواجه میشود، که ناگزیر از دخالت دولت است.
امسال از آن سالهایی است که گویا مشکلات پسته از هر سال دیگر بیشتر است. قیمت پایین آمده، رشد چندانی ندارد، و در همینحال، هزینهی تولید به شدت بالا رفته است. از سوی دیگر، صادرات این محصول که به طلای سبز شهره است هم با کندی و دشواری زیادی مواجه شده است.
سالها پیش وقتی صحبت از پسته میشد، بیاختیار همه یاد کرمان، دامغان و خراسان میافتادند، اما حالا دامنهی کشت این محصول به بیستوهفت استان رسیده است و میلیونها انسان بهطور مستقیم و غیرمستقیم اموراتشان به این محصول بسته است. از این رو دولت که در قبال تامین رفاه و اشتغال مردم مسئولیت دارد، باید بیش از گذشته به این مهم توجه کند.
از سوی دیگر، در گذشته مناطق معدودی در دنیا پسته تولید میکردند، که ایران در صدر تولیدکنندهها بود. حالا اما کشت و برداشت پسته در بسیاری از کشورهای دنیا که روزگاری حتی اسم این محصول را هم نشنیده بودند، رواج فراوانی یافته و بعضا هم وارد رقابت سنگینی با ایران شدهاند.
خشکسالی طولانی مدت و سیاستهای نادرست و متغیر صادراتی کشورمان، موجب شده است تا این روزها تولید و صادرات این محصول با چالشهای جدیتری مواجه شود و پیشبینی آیندهی این محصول را در هالهای از ابهام فرو برد.
تردیدی ندارم که این ابهام قطعا روی اقتصاد ایران و به ویژه استان کرمان که به پایتخت پستهی کشورمان شهرت دارد، تاثیر بیشتری دارد. با این وصف، باید دید امسال که باغها شادابتر به نظر میرسند، و انبارهای ما از قبل نیز پسته دارد، صادرات این محصول با وجود تحریمها، سیاستهای ارزی و همهی مشکلات مالی و فضای کرونایی موجود که اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار داده است، به کجا خواهد انجامید؟
جان کلام اینکه، امسال را باید سال سخت پسته بدانیم، و برای عبور از آن، دولت باید این محصول استراتژیک را دریابد.