دکتر میثم یوسفی، متخصص بیماری‌های عفونی:
کاش شجاعت تعطیل کردن استان را پیدا کنند!
بیمارستان‌ها مملو از بیمار کرونایی است
ماندگاری بیماران در بیمارستان‌ها بیش‌تر شده است
بهتر بود در زمان پیک، واکسیناسیون انجام نمی‌شد
علت فوت اغلب جوانان؛ مراجعۀ دیرهنگام است
اسما پورزنگی‌آبادی: از اوایل تیرماه بود که شیوع بیماری در استان کرمان گسترده‌تر شد و مدت زمان زیادی است که آمار بستری‌شدگان روزانه سه رقمی و نزدیک به ۲۰۰ نفر و در برخی از روزها بیش از ۲۰۰ نفر بوده است و آن‌طورکه پیشبینی می‌کنند، این وضعیت تا نیمه‌ی مردادماه همچنان برقرار است. در خیز فعلی بیماری، جوانان زیادی دارند قربانی کرونا می‌شوند و به گفته‌ی دکتر میثم یوسفی، متخصص بیماری‌های عفونی و معاون درمان بیمارستان افضلی‌پور، جوانانِ جان‌باخته در این پیک، بیماری زمینه‌ای نداشته‌اند بلکه یکی از دلایل فوت آن‌ها، علاوه بر رفتار ویروس جدید، ویروس دلتا، مراجعه‌ی دیرهنگام این بیماران بوده است و این یعنی هنوز بعد از گذشت ۱۷ ماه از همه‌گیری، افرادی هستند که آبریزش بینی و گلودرد و تب را پای سرماخوردگی می‌گذارند که به تعبیر دکتر یوسفی «اشتباه بسیار بزرگی است».
جان و سلامتی همه‌ی مردم کرمان در تهدید ویروس کُشنده‌ی دلتاست اما با وجود پُر شدن بیمارستان‌ها و قرمزی بیش‌تر مناطق استان، از قرنطینه و تعطیلی‌های موثر خبری نیست.
دکتر یوسفی، در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، ضمن ارائه‌ی گزارشی از وضعیت بیماری و بیماران، تصریح می‌کند: امیدواریم کسی شجاعت این را داشته باشد که استان را تعطیل کند تا سلامت و جان مردم محافظت شود. گفت‌وگو با او را در ادامه می‌خوانید.
آقای دکتر، در پیک فعلی کرونا، براساس آمارهای رسمی، شاهد افزایش چشمگیر بستری‌شدگان هستیم. در پیک‌های قبلی وقتی دلیل را می‌پرسیدیم، یکی از آن را مراجعه‌ی دیرهنگام بیماران و افزایش شدت بیماری در آن‌ها ذکر می‌کردند. بعد از حدود ۱٫۵ سال از همه‌گیری، بعید است همچنان دلیل، همین باشد. ممکن است شما بفرمایید چرا بستری این همه بالا رفته است؟
انتشار ویروس و بیماری خیلی گسترده بوده است و مناطقی را در استان درگیر کرده که در پیک‌های قبلی، کم‌ترین درگیری را داشتند. مشاهده می‌کنید که در این پیک، مناطقی از استان وضعیت قرمز پیدا کرده که در پیک‌های قبلی هرگز قرمز نشده بودند که بم یک مورد آن است. ضمن اینکه ورود ویروس دلتا باعث درگیری بیش‌تر نوجوانان شده و سنین پایین‌تر به میزان بیش‌تر و شدت بیش‌تری آلوده شده‌اند. هجوم بیماران از استان‌های همسایه به کرمان هم به این شرایط افزوده و باعث شد بیمارستان‌های ما تقریبا قفل و مملو از بیمار بشود. همچنین، شدت بیماری باعث شده که ماندگاری بیماران در بیمارستان‌ها نسبت به دفعات قبل بیش‌تر شود و دیرتر مرخص می‌شوند در نتیجه، تخت‌های بیمارستان خیلی به سختی خالی می‌شوند. همه‌ی این عوامل دست به دست هم داده که آمار بستری هم در شهر کرمان و هم در شهرستان‌ها و استان‌های همسایه بسیار افزایش داشته باشد.
یکی از تفاوت‌های پیک فعلی بیماری با قبلی‌ها، انجام واکسیناسیون است. آیا بررسی شده که چه میزان از بستری‌شدگان و فوت‌شدگان در پیک فعلی، واکسن دریافت کرده‌اند؟
تعداد کسانی که حتی نوبت دوم واکسن را دریافت کرده‌اند و بعد از تزریق، مدت زمان کافی برای ایمنی‌زایی را هم گذرانده‌اند کم نیست؛ به‌ویژه در بین کادر درمان که اولین گروهی بودند واکسینه شدند. در دیگر گروه‌های هدف هم که درصد واکسیناسیون خیلی پایین بوده و تازه از هفته‌ی گذشته مقداری روند افزایشی پیدا کرده است. اصولا وقتی در زمان پیک، واکسیناسیون انجام می‌شود، احتمال اینکه منجر به بیماری شود، بیش‌تر است چون خیلی از افراد مبتلا هستند و از ابتلای خود خبر ندارند و بعد از تزریق واکسن، تازه متوجه علائم بیماری می‌شوند و این، خیلی اتفاق عجیبی نیست. اغلب کسانی که واکسن زده‌اند و ابتلا هم داشته‌اند؛ یا بعد از نوبت اول علائم در آن‌ها شروع شده یا اگر نوبت دوم واکسن را دریافت کرده‌اند، در فاصله‌ی زمانی کوتاه‌تری از آنکه ایمنی‌زایی ایجاد شود؛ علائم نشان داده شده است. ضمن اینکه هنوز مشخص نیست واکسن‌هایی که در حال حاضر در کشور استفاده می‌شود، تا چه حد بر ویروس دلتا موثر باشند و همان‌طور که گفته شد، در استان ما ویروس دلتا شیوع دارد. به هر حال، در زمان پیک و همه‌گیری شاید بهتر بود واکسیناسیون به تعویق افتد تا بار بیماری کمتر میشد؛ اما به هر حال مقتضیات، باعث شد زودتر واکسیناسیون افراد صورت گیرد.
اما آقای دکتر، مقامات انتقاد دارند که به خصوص در شهرستان‌ها استقبال از واکسن کرونا کم بوده و تاکید دارند اطلاع‌رسانی شود تا مشمولین مراجعه‌کنند. الان بالاخره تکلیف چیست؟ اگر شما قرار باشد توصیه‌ای علمی به کسانی که در حال حاضر فراخوان شده‌اند داشته باشید؛ این توصیه چیست؟
ببینید؛ اقدام صحیح این است که قبل از واکسیناسیون از همگان تست گرفته شود و اگر تست منفی بود، واکسن تزریق شود ولی چون این، اقدامی هزینه‌بر و زمان‌بر است در هیچ جای دنیا انجام نمی‌شود بنابراین، تزریق‌کنندگان، تنها از علائم می‌پرسند و اگر کسی نشانه‌ای از بیماری داشته باشد، واکسن او به تاخیر می‌افتد. خیلی از افراد اما هستند که علائم آن‌ها هنوز بروز داده نشده و یا به دلیل اینکه بتوانند واکسن دریافت کنند، آن را پنهان می‌کنند بنابراین، بعد از دریافت واکسن ممکن است علائم، شدیدتر در آن‌ها بروز کند. اما مردم باید بدانند تنها راه خلاصی از ویروس کرونا، واکسن است و بهترین واکسن، همانی است که در دسترس است و نمی‌توان منتظر ماند تا واکسن خاصی بیاید. بهتر است از همین واکسن‌های موجود استفاده کنیم و امیدوار باشیم به خوبی جواب دهند که این موضوع، در آینده مشخص خواهد شد و الان نمی‌توان قضاوت دقیقی درباره‌ی آن داشت.
خود شما که دو دوز واکسن دریافت کرده‌اید، بعد از آن ابتلا داشته‌اید؟
بله. من بعد از واکسیناسیون ابتلا داشتم و خیلی از همکاران بنده هم داشتند ولی نکته‌ی مثبت این است که، معمولا کسانی که واکسن دریافت کرده و دوره‌ی ایمنی‌زایی را گذرانده‌اند، علائم آن‌ها به‌شدت کسانی که واکسن نزده‌اند نیست و این‌بار بیماری، با علائم خفیف‌تری بروز می‌دهد.
اشاره کردید به ابتلای افراد در سنین پایین‌تر؛ ما در این پیک، در گزارش‌های روزانه‌ی کرونا می‌بینیم افرادی در سنین جوانی حتی جان خود را از دست داده‌اند. دلیل چیست؟ آیا این متوفیان، مثل پیک‌های قبلی بیماری زمینه‌ای داشته‌اند یا به خاطر ویروس دلتاست؟
متاسفانه ویروس کرونا بسیار هوشمند است و بارها و بارها توانسته ساختار خود را تغییر دهد و راحت با محیط جدید انطباق پیدا کند و هربار، گروه سنی مخاطب خودش را عوض می‌کند. این بار، به خصوص درباره‌ی ویروس دلتا، اطلاع دقیق داریم که سنین پایین‌تر را مبتلا می‌کند و در این افراد، با شدت بیش‌تری نسبت به ویروس قبلی می‌تواند علامت‌زایی داشته باشد و خیلی هم ربطی به بیماری زمینه‌ای ندارد. خیلی از افرادی که به‌ویژه در هفته‌ی گذشته در استان با ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دادند و در سنین ۱۶، ۱۸، ۲۰ و ۳۰ و به‌طور کلی کمتر از ۳۵ سال بودند، بیماری زمینه‌ای نداشتند ولی نقطه‌ی مشترک آن‌ها این بود که متاسفانه دیر مراجعه می‌کنند و همین باعث می‌شود درمان‌های مراقبتی آن‌طور که باید، مفید نباشد. متاسفانه بعد از ۱٫۵ سال از این همه‌گیری وسیع جهانی، همچنان خیلی از افراد، علائم بیماری خود را به نام سرماخوردگی نادیده می‌گیرند و این اشتباه بسیار بزرگی است که مرتکب می‌شوند. تقریبا می‌توان گفت جز رفتار ویروس، خود افرادی که جان باختند هم، در مراجعه‌ی به‌هنگام تعلل داشته‌اند.
آقای دکتر به نظر می‌رسد در مهار این پیک تاکنون چندان موفق نبودیم. تایید می‌کنید؟
به هر حال اقداماتی باید صورت می‌گرفت و مسئولین باید خیلی سریع‌تر نسبت به اتفاقاتی که در سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان و کرمان و قبل از آن در هند و کشورهای همسایه‌ی شرقی رخ می‌داد، حساسیت نشان می‌دادند و متاسفانه این‌طور نشد. در تهران تا که آمار بستری بالا می‌رود، شهر را تعطیل می‌کنند اما در کرمان و دو همسایه‌ی دیگر این‌طور نشد. مسافرت‌های بین استانی ادامه داشت و انتشار ویروس بیش‌تر شد. همچنان هم زندگی در شهر عادی و انگار بدون کرونا، در جریان است. تصمیماتی باید اتخاذ میشد که نشد؛ با هر سیاستی که من از آن اطلاع ندارم. این‌ها مربوط به تصمیم‌گیری در سطح کلان بود. اما در زمینه‌ی درمانی خوشحالم که این خبر را بدهم با وجود گسترش و شدت بیش‌ترِ بیماری و اینکه شمار بستری‌شدگان هم نسبت به پیک‌های قبلی بسیار بیش‌تر بوده است؛ به دلیل تجربه‌ای که همکاران بنده تاکنون کسب کرده‌اند، مرگ‌و‌میر کمتر شده است و اگر آمار بستری‌شدگان کمتر بود، ای بسا مرگ‌ومیرها از آنچه اکنون داریم هم، کمتر میشد که دلیل آن تجربه‌ی کادر درمان است و در این زمینه، کارنامه‌ی بهتری نسبت به گذشته داریم اما همچنان اشتباهات محرز و کشنده که در پیک‌های قبلی مرتکب شدیم؛ از جمله دیر تعطیل کردن مراکز اداری و عمومی و اعمال محدودیت‌ها برای کاهش تجمعات و ترددها، تکرار شد.
پیشبینی می‌شود تا چه زمانی بیماری ادامه داشته باشد؟
براساس آمار اپیدمیولوژیکی که در اختیار داریم و از آنجا که مرکز بیماری این بار، در مجاورت استان کرمان قرار دارد همچنین، شدت و گسترش بیماری در حال حاضر، نشان می‌دهد که حداقل تا اواسط مردادماه در پیک باشیم و تعداد موارد بستری نیز افزایشی خواهد بود. در مجموع، دوره‌ی پیک فعلی، نسبت به گذشته، حدود دو هفته طولانی‌تر خواهد بود. اما امیدواریم این پیشبینی اشتباه از آب دربیاید. شاید با تصمیماتِ هرچند دیرهنگام اما درست، جلوی این وضعیت گرفته شود.
تصمیمی مثل تعطیلی تهران و البرز که به‌تازگی گرفته شد، الان می‌تواند برای کرمان هم موثر باشد؟
قطعا می‌تواند مفید باشد. سوال ما هم از مسئولان این است که چرا فقط برای تهران چنین تصمیمی گرفتند؟ در حالی که باید زودتر از این، استان‌های کرمان و سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان، با تصمیمی قاطع و درست، قرنطینه می‌شدند اما همچنان هم می‌بینیم زندگی عادی در این استان‌ها جریان دارد در حالی که هرچه ارتباط افراد کمتر شود، طبیعی است بیماری کاهش می‌یابد و نمی‌دانم چرا بعد از ۱٫۵ سال، هنوز برخی درباره‌ی تاثیر این اقدام، تردید دارند! یا مسائل دیگری را در اولویت قرار می‌دهند. الان اولویت با سلامتی و جان افراد است؛ ضمن اینکه امکانات درمانی ما نامحدود نیست. بنابراین نیاز است با تصمیمی قاطع، از انتشار بیش‌تر ویروس جلوگیری کنیم که این هم، تنها با محدود کردن تماس افراد اتفاق می‌افتد. امیدواریم بالاخره یک نفر شجاعت این را داشته باشد که دست به این اقدام بزند.
قبلا گفته میشد وقتی وارد پیک می‌شویم، تعطیلی چندان تاثیری که مدنظر است نمی‌گذارد. الان که حدود یک ماه در پیک هستیم، همچنان تعطیلی موثراست؟
وقتی قرار است دوره‌ی پیک طولانی باشد طبیعی است این تصمیم همچنان می‌تواند موثر باشد کما اینکه تهران را هم وقتی وارد پیک شد، تعطیل کردند. این که اشاره کردید، صحبت درستی نیست. هر زمان چنین تصمیمی را بگیریم، عاقلانه است مگر اینکه ملاحظات دیگری مدنظر باشد که بنده، در جریان آن نیستم ولی از لحاظ علمی، این تصمیم اشتباه نخواهد بود.
