مدیرکل فرهنگ‌وارشاد استان:
ساختمانی مدرن برای موزه هنرهای معاصر لازم داریم
موزۀ هنرهای معاصر کرمان پیش از پاییز بازگشایی می‌شود
بعد از تهران غنی‌ترین گنجینه را در موزه صنعتی داریم
اسما پورزنگی‌آبادی: بازدیدکنندگان موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان مدت‌هاست که با درهای بسته‌ی موزه روبه‌رو هستند چراکه بخشی از این بنا، در دست مرمت است. محمدرضا علیزاده، مدیرکل فرهنگ‌وارشاد استان کرمان درباره‌ی این پروژه توضیحاتی داد.
گفت‌وگو با او، به گنجینه‌ی موزه که دومینِ کشور از لحاظ غنا و ارزشمندی است کشیده شد و بعد هم به مشکلات و چالش‌ها؛ که در ادامه می‌خوانید.
آقای علیزاده، مدتی است که پروژه‌ای مرمتی در موزه صنعتی در حال اجراست. لطفا درباره‌ی آن توضیح دهید که چه اقدامی در حال انجام است؟ و اینکه چه زمانی به اتمام می‌رسد؟
همان‌طور که اطلاع دارید، بنای موزه هنرهای معاصر کرمان تاریخی و ثبت ملی است. سقف ساختمان اول این موزه که محل گالری و نمایش آثار است، شکاف برداشته بود. با هماهنگی میراث‌فرهنگی، سقف اصلی را برداشتیم و مجدد سقف ایجاد شد. پروژه از حدود دو ماه قبل با نظارت میراث‌فرهنگی شروع شده و حداکثر تا پایان شهریورماه، تمام می‌شود. بعد از آن، آثار نصب و برای بازدید عموم آماده می‌شود.
پس در تمام دو ماه گذشته، موزه تعطیل بوده است.
بله. ما از فرصت تعطیلی و محدودیت‌هایی که به‌دلیل شرایط قرمز و نارنجی کرونا فراهم شد، استفاده کرده و موزه را تعطیل کردیم تا مرمت این بخش از بنا با سرعت انجام شود.
درباره‌ی این موزه و ارزش‌هایی که دارد، به‌ویژه گنجینه‌ی آن، زیاد صحبت می‌شود. لطفا شما در این‌باره توضیح دهید که چه ارزش و اهمیتی دارد.
موزه‌های هنرهای معاصر که نه آثار میراثی بلکه آثار هنری معاصر را در خود نگه می‌دارند، از موزه‌های مهم هنری در دنیا و کشور ما هستند. در حال حاضر، شهرهایی از جمله تهران، کرمان، اصفهان، اهواز و آبادان موزه هنرهای معاصر دارند. در برخی شهرها ازجمله رشت هم ساختمان موزه هنرهای معاصر در حال احداث است. اینکه ساختمان موزه مدرن باشد یا تاریخی باشد، اهمیت چندانی ندارد بلکه گنجینه‌ی این موزه‌هاست که اهمیت دارد و به اذعان همگان، گنجینه‌ی موزه هنرهای معاصر کرمان غنی‌ترین گنجینه‌ی کشور بعد از موزه تهران است. این موزه بیش از ۴۰ سال راه‌اندازی شده است. در ابتدا، آثاری خریداری و به آن اهدا شده و این روند تاکنون ادامه داشته است. آثار ارزشمندی از استاد صنعتی در موزه داریم، در سال‌های ابتدایی دههی ۸۰ در پی تفاهم استان و وزارت‌خانه، گنجینه‌ی آثار زنده‌یاد سهراب سپهری به کرمان منتقل شد و هفته‌ی گذشته هم، اتفاق مهمی در راستای تقویت گنجینه‌ی موزه رخ داد که اهدای ۱۲۱ اثر از طرف خانواده‌ی مرحومه میرعمادی و همسرشان آقای دکتر ناصری (مجموعه‌ی ارمغان) با همکاری معاونت هنری وزارت ارشاد و موزه تهران بود. این ۱۲۱ اثر، با ارقام فعلی، بین ۱۴ تا ۱۶ میلیارد تومان ارزش دارد و متعلق به بهترین هنرمندان نامی کشور هستند.
در حال حاضر، در گنجینه‌ی موزه چه تعداد اثر وجود دارد؟
بیش از سه هزار اثر داریم و زمانی که موزه فعال است به‌صورت تدریجی از گنجینه بالا آمده و در گالری‌ها به نمایش درمی‌آید. گنجینه‌ی بسیار غنی و ارزشمندی داریم. طی سال‌های اخیر، بحث پایلوت گردشگری هنری با محوریت موزه کرمان مطرح بود که در این راستا اقداماتی از جمله مرمت هزار اثر موزه که از ۴۰ سال قبل مرمت نشده و در شرایط خوبی هم نگهداری نشده بود را دو سال قبل انجام دادیم. در ساختمان فاز دو موزه، کارهایی صورت گرفت تا امکان نمایش بیش‌تر آثار ایجاد شود، مرمت ساختمان فاز یک موزه را در دست انجام داریم و تقویت گنجینه هم یکی از برنامه‌های جدی بوده است. افزایش ایمنی موزه و برقراری تعامل با موزه‌های کشور و دنیا را هم در برنامه داریم که بخشی از این برنامه با نمایش آثار تونی‌کرگ انجام شد. همچنین، برای معرفی موزه، کتابی شامل تصاویری حرفه‌ای از تعدادی از آثار موزه تهیه کردیم که به‌زودی منتشر و رونمایی می‌شود. کتاب دیگری از ۱۲۱ اثر اهدایی مرحومه میرعمادی تهیه شده که آن هم در آینده‌ای نزدیک منتشر می‌شود. تلاش داریم برای بهره‌مندی هرچه بیش‌تر هنرمندان و مردم، موزه را بیش از پیش معرفی کنیم.
آقای علیزاده، کل آثاری که از طرف زنده‌یاد میرعمادی اهدا شده، حدود ۷۰۰ اثر بوده است. چرا به کرمان ۱۲۱ اثر رسید. سهم کمی نیست؟
این مجموعه، آثار متنوع و متعددی دارد که بخشی از آن به موزه تهران و کرمان آمده و بخش دیگر آن به‌مرور به دیگر موزه‌های کشور اهدا می‌شود اما براساس تفاهم کرمان و معاونت هنری وزارت‌خانه و با توجه به جایگاه موزه کرمان، ۱۲۱ اثر از بهترین آثار «انتخاب شدند» و جزو بهترین آثار از بهترین هنرمندان هستند وگرنه آثار از هنرمندان مختلف وجود داشت ولی ما از بهترین‌ها را انتخاب کردیم. حتی در دوره‌ای قرار بود ۴۰۰ اثر از تهران به کرمان منتقل شود ولی وقتی بررسی شد، دریافتیم ارزش هنری لازم و متناسب با جایگاه موزه کرمان را ندارند منصرف شدیم. موزه‌های دیگر شهرهای کشور چندان گنجینه‌های غنی‌ای ندارند مثلا موزه اصفهان متعلق به شهرداری است و غنای موزه‌ی کرمان را ندارد.
گهگاهی در رسانه‌ها خواسته‌هایی مبنی بر انتقال آثار سهراب سپهری مطرح می‌شود. چه‌قدر این موضوع جدی است؟
اصلا جدی نیست. آثار سهراب سپهری، طبق قانون جزو اموال و گنجینه‌ی هنرهای معاصر کرمان است و کسی نمی‌تواند آن را از کرمان منتقل کند. گاهی صحبت‌هایی مطرح است که برخی علاقه‌مندان، می‌خواهند از آثار سهراب عکسبرداری کنند تا کتابی از آن چاپ کنند، این، اقدام خوبی است اما پروتکل‌هایی دارد که باید طبق آن عمل و مالکیت معنوی موزه کرمان رعایت شود. هر از گاهی از سوی ناشران برجسته چنین تقاضاهایی داشتیم که تاکنون عملی هم نشده است ولی انتقال آثار از لحاظ قانونی ممکن نیست.
اشاره کردید که ایمنی موزه باید تقویت شود. به جز این، برای نگهداری و نمایش آثار با چه مشکلات و کمبودهایی مواجهید؟
به هر حال، این موزه در یک بنای تاریخی و ثبت ملی دایر شده و به همین دلیل، محدودیت‌هایی وجود دارد و ایجاد تغییرات در آن ممکن نیست تا جایی که گنجینه‌ی موزه، در زیر زمین ایجاد شده تا مشکلی برای ساختمان اصلی پیش نیاید. این بنا، نیاز به تجهیز و استحکام‌بخشی دارد که مرمت سقف آن در همین راستا در حال انجام است. راه‌اندازی ایستگاه انتظامی در محل موزه سال‌هاست که مطرح شده ولی به نتیجه نرسیده است. در مجموع اما، اگر قرار باشد اتفاقی ماندگار رخ دهد، وقتی دومین گنجینه‌ی کشور را داریم، باید ساختمانی مدرن برای موزه هنرهای معاصر احداث شود تا مشکلات و محدودیت‌های فعلی برای نمایش آثار و امنیت آن برطرف شود. اگر ساختمانی مدرن داشته باشیم، نمایش آثار موزه از گنجینه به گالری‌ها با خیال آسوده‌تر صورت گیرد. الان اما با وسواس و محدودیت این کار را انجام می‌دهیم.
مصوبه‌ای در این خصوص وجود دارد که ساختمانی جدید برای موزه هنرهای معاصر کرمان احداث شود؟
در دولت‌های مختلف، موضوع احداث موزه مدرن کرمان مطرح شده است. در دولت‌های یازدهم و دوازدهم موزه کرمان حتی جزو طرح‌های پیشنهادی سفر ریاست‌جمهوری بود. در دههی ۸۰ حتی موزه مدرن کرمان در بخشی از همین موزه فعلی طراحی شد که به دلیل محدودیت‌های میراثی، منتفی شد. در دولت‌های نهم و دهم نیز به این موضوع پرداخته شد ولی موزه مدرن نیازمند اعتبارات مالی و حمایت‌هایی حتی در سطح ملی است و امیدوارم هرچه زودتر، این اتفاق بیفتد. الان کرمان آثار دارد، ساختمان ندارد؛ استان‌های دیگر ساختمان دارند ولی آثار ندارند! کدام باید در اولویت باشد؟ بدیهی است کرمان که گنجینه‌ی غنی‌ای دارد. البته، بنای فعلی موزه هنرهای معاصر هم معماری ارزشمندی دارد اما برای نمایش آثار این گنجینه، محدودیت داریم و نیاز است ساختمانی مدرن احداث شود.
