گفت‌وگو با تقی‌زاده مدیرکل روابط عمومی استانداری کرمان؛
پیگیری مطالبات مردم سخت اما لذت‌بخش است
دادستان به بازگشایی پایگاه امداد جادهای لوت ورود کرد
نگران تخریب بستر نمکین دریاچۀ لوت هستم
اسما پورزنگی‌آبادی: طی هفته‌های اخیر، شهداد مدام روی خط خبرها در شبکه‌های اجتماعی بوده است و اغراق نیست اگر بگویم در این وضعیت، دکتر عباس تقی‌زاده روزنامه‌نگار شهدادی و مدیرکل روابط عمومی استانداری کرمان نقش فراوان داشته است. از توئیت‌هایی که پشت هم درباره‌ی ادعای فرماندار بم مبنی بر اضافه شدن بخشی از شهداد به این شهرستان گرفته تا پست‌های اینستاگرامی که از وضعیتِ این روزهای دریاچه‌ی خشکیده‌ی لوت و پایگاه امداد جادهای حاشیه‌ی جاده‌ی شهداد ـ نهبندان نوشته است.
یادمان نرفته که او پیش از این، درباره‌ی مشکلات شهداد به مقامات نامه می‌نوشت. در این گفت‌وگو، از او درباره‌ی همین پیگیری‌ها و بازخوردهایش پرسیدم.
آقای دکتر، طی روزهای اخیر مطالباتی در خصوص شهداد را از طریق صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی مطرح کرده‌اید. خاطرم هست که سابق بر این، برای پیگیری خواسته‌های مردمی، نامه‌هایی به مسئولان می‌نوشتید؛ قبل از اینکه درباره‌ی این مشکلات بگویید، با توجه به تخصص و مسئولیت سازمانی که دارید، می‌خواهم بدانم با چه اهدافی این اقدامات را انجام می‌دهید؟ تاکنون چه بازخوردهایی از شیوه‌ی جدید پیگیری‌هایتان از سوی مسئولان داشته‌اید؟ با توجه به مسئولیت سازمانی‌تان، احیانا تذکری هم به شما داده شده است؟ و در ادامه بفرمایید شبکه‌های اجتماعی چه‌قدر توانسته در حل مشکلاتی مطرح می‌کنید موثرتر عمل کند؟ و به‌طور کلی ارزیابی مقایسه‌ای و در ادامه، تحلیلی از نقش شبکه‌های اجتماعی در پیگیری مطالبات مردمی داشته باشید؟
پیگیری درخواست‌ها و مطالبات مردمی از راه‌های مختلف قابل انجام است. برخی مطالبات جنبه‌ی شخصی و برخی جنبه‌ی عمومی دارند. معمولا در ابتدا از روش‌های اداری و رسمی پیش می‌روم و وقتی به پاسخ نرسم، سراغ رسانه‌ها اعم از رسمی و اجتماعی می‌روم. تاکنون برای مطالبات شهداد به دکتر لاریجانی، احمدی‌نژاد، روحانی و استانداران کرمان نامه نوشتم. خیلی کم پیگیری کردند و از آن‌ها که خطاب‌شان رئیس‌جمهور بود بازخوردی به دستم نرسید. چند سالی هم در وبلاگ شهداد نیوز به درخواست‌ها می‌پرداختم که موثر بود. در مجموع، پیگیری مطالبات مردم و منطقه‌ی شهداد که صدا و رسانه ندارند مبارزه‌ای سخت اما لذت‌بخش است. رضایت مردم و امیدی که در دل آن‌ها زنده می‌شود زیباترین بخش ماجراست. همین‌جا بگویم که شیوه‌ی مدیریتی دکتر زینی‌وند به فعالیت‌های مجازی اخیرم کمک زیادی کرده است. قدرت شبکه‌های اجتماعی نیز، روز به روز در حال افزایش است. هر کدام زبان خاص خودش را دارد و من به‌تازگی از توئیتر و اینستاگرام بیش‌تر در این خصوص استفاده می‌کنم و با مدد برخی خبرنگاران و اهالی رسانه این صدا تقویت می‌شود که آخرین نمونه‌اش به مسائل مرتبط با لوت برمی‌گردد. قدرت جریان‌سازی رسانه‌های اجتماعی، از ویژگی‌های مهم آن‌ها است که گاه مثلا طرح یک مسئله درباره‌ی شهداد به عنوان یک بخش محروم، با امکان و توانی که به کنشگران اجتماعی می‌دهد، بر سیاست قدرت و قدرت سیاسی به سهم خودش تاثیر می‌گذارد. برخی سوژه‌های مطرح شده که در ابتدا معمولا پشت دروازه رسانه‌های رسمی می‌مانند وقتی در رسانه‌های اجتماعی مورد توجه قرار می‌گیرند؛ همان رسانه‌های رسمی دروازه‌ها را می‌گشایند تا هم به سانسور محکوم نشوند و هم در سبد رسانه‌ای مخاطبان باقی بمانند؛ البته همواره این‌گونه نیست. گاهی یک مطلب و پست مجازی، بهانه‌ی خبری خوبی برای رسانه‌ها فراهم می‌کند، چراکه شهروند خبرنگار و شاهدان عینی به سراغ در دسترس‌ترین و سهل‌ترین بستر و روش انتقال پیام می‌روند. یک در هم‌تنیدگی بین رسانه‌ها و فضای رسمی و غیررسمی ایجاد شده که گاهی تفکیک آن از هم سخت می‌شود. شبکه‌های اجتماعی عاملیت و نقش افراد را افزایش داده‌اند، پدیده‌ای که در ساختار رسانه‌های جمعی و رسمی خیلی کم وجود دارد. خودتولید، خودتوزیع و خودگزین بودن این شبکه‌ها برای سیستم سنتی سیاسی و اجرایی، چالش ایجاد کرده است چون هنوز درون این سیستم‌ها برخی از مدیران حتی، تصور درست و کاملی از قدرت ارتباطات و جریان‌سازی شبکه‌های اجتماعی ندارند. همان‌ها که تا میکروفن و دوربین رسانه‌های جمعی نباشد معمولا سخن نمی‌گویند، به شدت از اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی دچار سردرگمی و کم اقبالی شدهاند. نمی‌خواهم نقش زیادی برای رسانه‌های اجتماعی قائل باشم اما به دلیل انسدادها و موانع ارتباطی در سیستم اجرایی و مدیریتی و سیاست‌های رسانه‌ای، کنش مجازی شهروندان فزونی یافته است. درباره‌ی بازخوردها باید عرض کنم اهالی بخش شهداد حمایت و همراهی کردند. دادستان کرمان هم به موضوع پایگاه امدادی و انتظامی در کیلومتر ۷۵ جاده شهداد به نهبندان پس از این درخواست در اینستاگرام ورود پیدا کرد. هلال‌احمر هم همواره از پیگیری‌ها استقبال کرده است. بنده در هیچ صفحه‌ی مجازی به مسئولیتم اشاره نکرده‌ام اما طبیعی است که بسیاری این مطالب را با شخصیت حقوقی‌ام ربط دهند. تعدادی تعجب می‌کنند. عده‌ای می‌گویند برای خودت دردسر درست می‌کنی، مجبوری این‌ها را مطرح می‌کنی؟ چه سودی برایت دارد؟ از مدیران هم برخی واکنش نشان ندادند برخی آن را یک حق طبیعی دانستند و تعداد بسیار کمی دلخور شدند و مستقیم و غیرمستقیم آن را منتقل کردند. ولی با گفت‌وگو بسیاری از سوءتفاهم‌ها مرتفع شده است. این نکته را هم عرض کنم مطالبات مطرح شده مانند فعال کردن مجدد پایگاه امداد جادهای، استقرار دوباره‌ی نیروهای انتظامی در این محل، تعیین تکلیف، زیرسازی و آسفالت بخش‌های سیل‌زده و بازگشایی ایمن جاده‌ی شهداد به نهبندان، مطالبات عمومی هستند. موضوع الحاق لوت شهداد به بم اما موضوعی عمومی، چالشی و خاص بود که چون در حیطه‌ی وزارت کشور انجام شده بود و فعلا به این تشکیلات مامور هستم طرح آن بیش از بقیه‌ی مطالبات، برای تعدادی مایه‌ی ناراحتی، سوال و تعجب شد. جای خالی پیوست‌های رسانه‌ای را در این نوع تصمیم‌ها کاملا احساس کردم. این نکته را هم عرض کنم بحثم روی استفاده از ظرفیت شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی برای پیگیری مطالبات اصیل مردمی است و به هیچ وجه استفاده از این ظرفیت به عنوان عاملی غیرحرفه‌ای و سودجویانه مدنظر نیست که این رویه‌ی نادرست بسیار آسیب‌زا و سوزاننده‌ی اعتماد و سرمایه‌ی اجتماعی خواهد بود.
یکی از مطالبات شما درباره‌ی ادعایی بود که فرماندار بم در خصوص ریگ یلان و اضافه شدن بخشی از لوت به این شهرستان مطرح کرده بود. بالاخره تصمیم چه شد؟ آیا از شهداد قرار است به بم بدهند؟ و در ادامه بفرمایید موضوع شهرستان شدن شهداد تا چه حد جدی است و مدافعان تشکیل شهرستان شهداد چه می‌گویند؟
این ادعا سوم آبان ۱۴۰۰، و توسط ایرنا در قالب خبر شورای اداری بم با حضور نماینده‌ی شهرستان‌های شرقی از زبان فرماندار رسانه‌ای شد. خبر را یک نفر برایم در واتساپ فرستاد و توضیح خواست. همان شب و روز بعد، برای دریافت پاسخ و چگونگی این رخداد و کسب اطلاعات دقیق دست به کار شدم. فکر می‌کنم با ۹ مسئول و کارشناس مرتبط در سطوح مختلف ارتباط گرفتم. فقط فرماندار بم موضوع را تایید کرد و در کل به پاسخ دقیقی نرسیدم.
جست‌وجوهایم در اینترنت ۱۷ آبان مرا به مصوبه‌ای رساند که هیات دولت در ۲۷ اسفند ۹۹ به درخواست دوم تیر ۹۹ وزارت کشور آن را مصوب کرده است و در تاریخ ۲۳ فرورین ۱۴۰۰ از سوی معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شده است. طبق این مصوبه که در سامانه‌ی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بارگذاری شده است، قسمت‌هایی از کشیت گلباف و لوت در اندوهجرد شهداد به شهرستان بم الحاق شده است. پیشنهاد شهرستان شدن شهداد اول آبان‌ماه در سفر استاندار کرمان به شهداد و در حضور نمایندگان مردم کرمان و راور در مجلس، امام جمعه، بخشدار و اعضای شورای شهر شهداد مطرح شد و دکتر زینی‌وند استاندار محترم، دستور آغاز مطالعات تاسیس آن را صادر کرد. درخواست مردمیِ شهرستان شدن بخش شهداد به دهه‌های قبل برمی‌گردد و با دستور استاندار، طبق قانون و ضوابط تقسیمات کشوری بررسی می‌شود. مدافعان می‌گویند شهداد به دلیل وسعت بسیار زیاد، بیابان جهانی لوت، جاذبه‌های بی‌نظیر، قدمت تاریخی ۷ هزار ساله، وجود زیرساخت‌ها، جاده‌ی ترانزیتی، دارابودن دو شهر و ۱۲۷ آبادی و روستا، جمعیت، هم‌مرز بودن با استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، گردشگرپذیر بودن و قطب خانه‌های بوم‌گردی کشور، ویژگی‌های امنیتی لوت و قدمت بخشداری و ظرفیت‌های کشاورزی و معدنی استحقاق شهرستان شدن دارد ولی همه چیز به نظر وزارت کشور و قوانین وابسته است.
یکی دیگر از مطالبات جنابعالی در صفحه‌ی اینستاگرام‌تان، درباره‌ی وضعیت پایگاه امداد جادهای حاشیه‌ی جاده‌ی تخریب‌شده‌ی شهداد ـ نهبندان است. آقای دکتر، مگر چند ماه قبل، هلال‌احمر برای بازگشایی این پایگاه اقدام نکرد؟ مشکل چیست که این پایگاه فعال نمی‌شود؟ بازگشایی آن چه مزایایی دارد و عدم فعال‌سازی آن، چه چالش‌هایی ایجاد کرده است؟ چرا از دادستانی خواستید به موضوع ورود کند؟ و چه پاسخی در این خصوص تاکنون دریافت کرده‌اید؟
این پایگاه اواخر فروردین ۹۸ با وقوع سیل و ترک اجباری نیروهای امدادی و انتظامی مستقر در آن، تعطیل شد. سیل در آن نقطه نبود و هیچ آسیبی از بابت سیل ندید ولی راه ارتباطی پایگاه با شهداد موقتا قطع شد و در حال حاضر، وضعیت خوبی ندارد. درختان آنجا خشک شدند، تجهیزات و وسایل یا تخلیه و یا سرقت شدهاند و بازگشایی مجدد آن خواست اهالی، امام جمعه و بخشدار و دیگر مسئولان بخش شهداد، گردشگران و مسافران عبوری از جاده‌ی شهداد به نهبندان است. باتوجه به تردد خودرو، مسافر، نفتکش، کامیون، حضور گردشگران، نبود هیچ آبادی از ده‌سلم تا ده‌سیف به طول ۲۲۰ کیلومتر، بیابان جهانی لوت، وقوع حوادث جادهای به خصوص واژگونی خودرو و گم شدن گردشگران، بازگشایی آن ضرورت دارد. عدم فعالیت آن منجر به افزایش موارد فوتی در حوادث جادهای و حوادث پیش آمده برای گردشگران می‌شود و به گردشگری در حال رونق گرفتن آسیب می‌زند. ضمن آنکه وجود آن در کنار استقرار نیروی انتظامی که در آن محل ساختمان و تجهیزات دارد تامین‌کننده‌ی امنیت، محلی برای استراحت مسافران است و باعث فعالیت مجدد پمپ بنزین و خدمات رفاهی می‌گردد. طبیعی است استقرار نیروهای انتظامی در محل برای فعال‌سازی ضروری است. تعطیلی پایگاه، موقت بود اما الان به ۳۱ ماه رسیده است. از آنجا که خسارت زیادی به پایگاه وارد شد، درختان خشک شدند و با وجود مصوبات، نیروها و سازمان‌ها در فعال‌سازی آن هنوز اقدام عملی انجام ندادند؛ از دادستان خواستار ورود به ماجرا شدم که ۱۷ آبان از طرف ایشان اعلام کردند دستور رسیدگی صادر شده است که از آقای سالاری تشکر می‌کنم.
از دیگر مواردی که در صفحه‌ی اینستاگرام‌تان به آن پرداخته‌اید، ابراز نگرانی از خشک شدن دریاچه‌ی بزرگ لوت و تخریب بستر نمکی آن است. لطفا در این خصوص، توضیحات بیش‌تری ارائه کنید. وضعیت دریاچه در حال حاضر چگونه است؟ پایگاه جهانی لوت ادعای ساماندهی آفرودسواران را دارد. مگر همچنان در کار تخریب هستند؟ پیشنهاد مشخص‌تان برای حفظ این محدوده چیست؟
دریاچه خشک شده است. بستر نمکی آن زیبایی خاصی دارد. کلوت‌ها شبیه کشتی‌هایی هستند که در نمک فرورفته‌اند اما بیم آن می‌رود خودروسواران وارد بستر نمکین آن شوند. به هرحال آنجا کسی نیست که حفاظت کند و مانع شود و در کل همه باید رعایت کنیم. هر کس از هر راهی که می‌داند و می‌تواند با آموزش، نصب تابلو، مصاحبه، اطلاع‌رسانی و تصویب مقررات و ساماندهی گردشگری لوت و فعال‌سازی سازمان‌های مردم نهاد کمک کند. از تلاش‌های میراث و پایگاه ثبت جهانی تشکر می‌کنم و امیدوارم هر چه زودتر مسائل مرتبط با گردشگری لوت، ساماندهی شود و پشتوانه اجرایی پیدا کند.
خود شما در سال‌های گذشته نسبت به تخریب جاده‌ی شهداد ـ نهبندان در مجاورت همین دریاچه ابراز نگرانی‌هایی داشته‌اید. در این سه سالی که جاده تخریب شده، چه خسارات و مشکلاتی ایجاد شده است؟ و آیا اطلاع دارید چرا کاری برای بازسازی آن یا احداث جاده‌ی جدید نمی‌شود؟
این مسیر تقریبا فاقد پل هست. جلساتی در معاونت عمرانی استانداری کرمان به ریاست دکتر موسوی برگزار شده است. دکتر فدائی و دکتر زینی‌وند استانداران قبلی و کنونی کرمان هم موضوع جاده‌ی تخریب‌شده را پیگیری کردند. قرار شد مشاور، مطالعات لازم را انجام دهد. باید چاره‌‌ای اساسی اندیشیده شود تا هر ساله سیل آن را تخریب نکند و ملاحظات ثبت‌جهانی رعایت شود. طبق آخرین تصمیمی که دکتر زینی‌وند و دکتر موسوی گرفتند موضوع اصلاح و ترمیم جاده‌ی شهداد ـ نهبندان به‌عنوان یکی از پروژه‌ها در سفر آینده‌ی دکتر رئیسی رئیس‌جمهور به کرمان در دستور کار قرار گرفته است.
