با معرفی برندة مزایده در صندوق احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی کشور؛
زندگی به شترگلوی ماهان برمی‌گردد
گروه جامعه ـ عمارت شترگلوی ماهان سرانجام به بخش خصوصی واگذار شد تا مرمت و احیا در آن صورت بگیرد. در مزایده‌ای که به‌تازگی توسط صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی کشور برگزار شد، سرنوشت این عمارت به «مسعود دهقانی» سپرده شد؛ دهقانی، مدیرعامل آژانس مسافرتی جنوب‌شرق، عضو هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر مسافرتی استان کرمان و نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق کرمان است.
به گزارش استقامت، عمارت شترگلو در شهر ماهان و در خیابانی روبه‌روی آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی قرار دارد؛ یک بنای تاریخی ۱۲۰ ساله و متعلق به دوران قاجاریه، با وسعت پنج هزار و ۳۸۲ مترمربع که در مالکیت اداره کل میراث استان بوده و تاکنون چندین بار به مزایده رفته اما هواخواه پیدا نکرده است. حمید روحی؛ معاون میراث فرهنگی استان کرمان چندی پیش به استقامت گفت: «در این سال‌ها فکر می‌کنم بالغ بر ۱۰ بار عمارت شترگلو را به مزایده گذاشتند و کسی شرکت نکرد!». انتقاد او ناظر به تردید و بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران کرمانی از ورود به بناهای تاریخی بود و البته روحی اذعان کرد؛ شرایطی که واگذاری این بناها دارد برای سرمایه‌گذاران به اندازه‌ی کافی جذاب نیست.
مهرماه سال گذشته اما، خبرگزاری‌های محلی به نقل از مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان نوشتند: عمارت شترگلو ماهان با همکاری صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی، در قالب یک مزایده و طی مدت ۱۳ سال به شرکت خصوصی «طرح و آفرینش» واگذار شد. محمود وفایی در توضیح بیش‌تر گفت: «مبلغ اختصاص داده شده برای مرمت این بنای تاریخی ۱۶ هزار میلیون ریال در نظر گرفته شده است».
از سرنوشت این واگذاری اما اطلاعی در دست نیست و آنچه معلوم است این‌که هیچ اقدام عملیاتی از سوی شرکت فوق در شترگلو صورت نگرفت تا این‌که حدود سه هفته قبل، دهقانی توانست در مزایده‌‌ی واگذاری آن، برنده شود.
به گفته‌ی روحی، چندین شرکت بزرگ بومی و غیربومی در این مزایده شرکت داشتند و طبق برآورد اولیه، حدود دو و نیم میلیارد تومان هزینه برای مرمت و بازسازی شترگلو نیاز است.
معاون میراث فرهنگی استان در خصوص مدت زمان واگذاری این عمارت به آقای دهقانی گفت: «هنوز اسناد مزایده را به کرمان تحویل نداده‌اند اما معمولا بناها ۱۵ ساله واگذار می‌شود».
وی با بیان این‌که طرح مرمت عمارت شترگلو را بخش خصوصی تهیه می‌کند، افزود: «بعد از عید نوروز عملیات مرمت و بازسازی این بنا به‌طور رسمی شروع خواهد شد».
روحی در پاسخ به استقامت مبنی بر این‌که چه نوع کاربری برای آن تعریف شده است، توضیح داد: «ساختمان اصلی این بنا، وسعت زیادی ندارد که بتوان آن را به‌عنوان فضای اقامتی مورد استفاده قرار داد؛ یک رستوران سنتی در این محل راه‌اندازی خواهد شد».
وی در عین‌حال اظهار کرد: «در تملک‌هایی که میراث فرهنگی انجام داده، سه خانه‌ی با ارزش در مجاورت شترگلو وجود داشت که به این بنا ملحق می‌شود و از کل آن به‌عنوان رستوران و فضای اقامتی می‌توان استفاده کرد».
وی در پاسخ به این سوال که آیا در طول سالیانی که بنا به‌حال خود رها بوده، تخریب‌های جدی‌ای در آن صورت گرفته است یا خیر؟ گفت: «تخریب جدی در شترگلو نداشتیم؛ ضمن این‌که ساختار اصلی عمارت، هشتی وسط گنبدخانه و حوض‌خانه و سه‌دری و پنج‌دری آن در سال‌های ۷۲،۷۳ و ۸۲ استحکام‌بخشی شده و کارهای حفاظتی در مورد آن انجام شده است». معاون میراث فرهنگی استان کرمان تصریح کرد: «خوشبختانه هیچ عنصر معماری در این عمارت خراب نشده است». روحی در پاسخ به این سوال که با ساخت‌وسازهای غیرهمگون که در حریم شترگلو صورت گرفته است چه خواهند کرد؟ اظهار کرد: «در دوره‌ای برای شترگلو حریم تعیین شد و ساخت‌وسازهای اطراف آن خیلی کنترل شده است اما روبه‌روی آستانه چند بنای تجاری ساخته شده و در حالی‌که طبق ضوابط مجاز بودند حداکثر ارتفاع چهار و نیم متری داشته باشند، تخلف کرده و یک طبقه بیش‌تر ساخته‌اند. ما از طریق دفتر حقوقی اداره این تخلفات را پیگیری کرده و طبق قانون با این تخلف و تعرض‌ها برخورد خواهد شد».
در سایت اینترنتی صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی کشور در معرفی شترگلو نوشته شده است: «خانه‌ی تاریخی شترگلو، متعلق به اواخر دوره‌ی قاجار، دو قسمت شاه‌نشین و اندرونی دارد. عمارت شاه‌نشین این مجموعه روبه‌روی حرم شاه نعمت‌الله ولی قرار گرفته است. بالای عمارت شاه‌نشین، دو بادگیر مرتفع و یک کلاه فرنگی قرار گرفته و سقف داخلی آن نیز با یزدی‌بندی زیبایی تزیین شده است. عمارت شترگلو دارای چند حیاط است که حیاط شمالی انارستان و حیاط جنوبی نارنجستان بوده است».
در ادامه‌ی این متن اذعان شده است: «یکی از موارد قابل توجه در این عمارت جریان دایمی آب درون بنا در سرتاسر عمارت بوده است. وجود درهای اُرسی زیبا و حجره‌های تو در تو از دیگر موارد قابل توجه این بنای فاخر و تاریخی است. همچنین، این بنا شامل یک حوض‌خانه است که چهار ایوان در چهار طرف آن برای نشستن ساخته شده و به پنج‌دری‌ها و سه‌دری‌ها راه دارد».
در گزارشی که هفته‌نامه‌ی فردای‌کرمان در تاریخ ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۴ (خورشیدی) از شهر ماهان منتشر کرده، در توصیف این بنا آمده است: «مثل یک قرص ماه تابان فرضش کنید که چهره‌اش کبود شده باشد؛ هیچ نشانی‌ای در شهر ماهان برای هدایت گردشگران به سمت شترگلو نیست. اینجا شرق شهر ماهان است و رو به سمت غروب که بایستی، رنگ آبی درخشان گنبد و مناره‌های مقبره‌ی شاه نعمت‌الله ولی را از آنجا می‌بینی. می‌گویند این بنا دارای چند حیاط بوده که حیاط شمالی، انارستان و حیاط جنوبی، نارنجستان بوده است. چیزی که از این بالا (پشت‌بام عمارت شترگلو) دیده می‌شود اما، تنها یک محوطه‌ی خاکی با یک تک درخت بیجان است و یک محوطه‌ی دیگر که تعدادی تنه‌ی تنومند درخت روی زمینش افتاده و چند درخت انار و کاج دیگر که هنوز روی زمین نیفتاده است!».
گزارشگر در ادامه توضیح داده است: «منظره‌ی تک‌درخت بیجان را از ایوان و پنج‌دری هم می‌توان دید و غصه خورد. ساختمان شامل یک حوض‌خانه‌ی مرکزی است که از مقرنس‌کاری و نقش‌های گل و بته و ماهیِ سقف و دیوارهای آن چیز زیادی نمانده است. داخل اتاق‌ها قدم می‌زنم و درِ چوبی سوخته شده و پنجره‌هایی که با آجر مسدود شده و سقف‌هایی که ترک خورده و فضولات انسانی و حیوانی که در گوشه گوشه‌ی آن ریخته شده، آن‌قدر حالم را بد می‌کند که عمارت را ترک کنم… این بنای رو به ویرانی گذاشته، در کنار یکی از ورودی‌های خود، منظره‌ی بدریختِ یک دیوار بلوکی را هم دارد. کسی نیست ساخت و سازهای حریم آن را کنترل کند؟ دور تا دور آن را خانه‌های نوساز با نماهای آجری و سفالی گرفته‌اند و درست کنارش را یک دیوار بلوکی! مردم ماهان چطور طاقت دیدن هر روزه‌ی این بنا را دارند؟ از وضع اسفناک آثار تاریخی کرمان که یک نمونه‌اش هم همین شترگلو است، چیز تازه‌ی ندارم بگویم. خودتان بروید ببینید بین یک مشت خانه‌ی فکلی، این بنای تاریخی چطور مثل یک مرغ سرکنده روی خاک دست و پا می‌زند؟».
با واگذاری این بنا به بخش خصوصی امیدها برای بازگشت زندگی دوباره به شترگلو جوانه زده است. باید منتظر آینده ماند.
