بیست‌وهفتمین نشست «یک مؤلف، یک کتاب» برگزار شد
سنت نقالی «ارگ کلیدر» را خواندنی کرده است
مهرداد خرسند – بعد از ظهر روز یک‌شنبه‌ی گذشته، مورخ ۲۸ خرداد‌ماه، بیست‌وهفتمین نشست «یک مؤلف، یک کتاب» در فرهنگ‌سرای شهر مس سرچشمه با حضور مهدی ثانی و رضا شمسی به عنوان منتقد و محسن علومی، نویسنده‌ی کتاب «ارگ کلیدر» و جمعی از علاقه‌مندان حوزه‌ی ادبیات داستانی استان برگزار شد.
تقدیر از هنرمندان در پیشبرد فرهنگ تاثیرگذار است
در این جلسه مهدی ثانی به عنوان اولین منتقد مدعو با تشکر از روابط‌عمومی مس منطقه کرمان که با برگزاری برنامه‌های هنری و نشست‌های مختلف در زمینه‌های شعر و ادبیات و داستان منزلت هنر و هنرمندان را گرامی داشته، اظهار داشت: «در زمان انزوای هنر و گوشه‌نشینی هنرمندان، یاد کردن از هنرمندان حرکت بسیار شایسته و تاثیرگذاری است که باید هرچه بیشتر رواج پیدا کند. چرا که تقدیر از هنرمندان در پیشبرد فرهنگ تاثیرگذار است.»
ثانی در مورد رمان ارگ کلیدر اظهار داشت: من نویسنده‌ی این داستان را می‌شناسم و می دانم که او برای نوشتن این کتاب از فضا، شخصیت، ابزار، زندگی و هر اتفاق دیگری که می‌افتد، استفاده نموده تا بتواند به قشنگی اتفاقات را به تصویر بکشد و نگاه او به مسایل، نگاهی دقیق و موشکافانه است؛ تجربه‌ی عینی برای نویسنده کافی است.»
که این پیشکسوت ادبیات نمایشی کرمان ادامه داد: «محسن علومی ارگ بم را به مانند یک ظرف بزرگ فرهنگی و میراث‌دار تمدن سترگ ایرانی، انتخاب کرده و کلیدر محمود دولت‌آبادی را در ارگ ریخته و به‌دلیل شناختی که از شخصیت‌ها داشته، آدم‌هایی را که در کلیدر نقش واقع‌گرایانه داشته‌اند، به شخصیت‌های مورد نظر خود تبدیل کرده و لحظه‌های بسیار زیبا و نابی را برای کتاب خود خلق کرده است.»
قوی‌ترین بخش رمان استفاده
از متن‌های بزرگ‌تر است
در بخش دیگری از این جلسه، رضا شمسی با اظهار این نکته که فرایند نقد به‌مثابه‌ی یک امر خلاقه، به اندازه و همطراز با یک اثر هنری است و همان وزن و ارزش را دارد، گفت: «ارگ کلیدر، متنی است که در آستانه‌ی رمان شدن قرار دارد و نمی تواند مصداق تعریف ژنریک رمان باشد.» این منتقد با اشاره به این نکته که در بازخوانی و نقد کلیدر از تکنیک گشودن رمان بهره می‌جوید، گفت: «در صحنه‌ی آغازین این داستان ما با فاکتورهایی مثل بیان فرد‌گرایانه‌ی روای، در مقابل نقل حوادث و استفاده از طرح و توطئه، بیزاری مردم، سلطه‌ی ظلم و احاطه‌ی ظالم و استفاده از تکنیک‌های نو اما تکامل نیافته مواجهیم که در سرتاسر رمان ساری و جاری است.»
رضا شمسی در بخش دیگری از سخنانمش گفت: «قوی‌ترین بخش کتاب مورد بحث ما، استفاده از متن‌های بزرگ کلیدر و داش آکل است.» او ادامه داد: «وارد کردن شخصیت‌های کلیدر به ارگ کلیدر، حرکت خلاقانه‌ی بسیار مهمی است، اما به گمان من نتوانسته به اجرای قوی ادبی دست یابد.»این منتقد ادبی بخش پایانی ارگ کلیدر را که بیانگر رابطه‌ی بینامتنی با داستان “داش آکل است، را نسبت به بخش اول، قوی‌تر توصیف کرد و گفت:«در این قسمت چون نویسنده می‌کوشد تا با اجرای مجدد داش آکلِ صادق هدایت، در قامت داش اسماعیل، اجرای ادبی خود را به رخ بکشد، ما با یک خلاقیت ادبی مواجه می‌شویم و از این خلاقیت لذت هنری می‌بریم.»
او گفت: «این کتاب متنی جذاب و خواندنی است که بیش و پیش از آنکه ریشه در تکنیک‌های رمان نویسی داشته باشد، سنت نقالی و روایت‌گری ما را پشت سر خود دارد و همین سنت نقالی است که «ارگ کلیدر» را خواندنی کرده است.
اما به‌عنوان اولین کار علومی بیانگر آن است که ما با یک نویسنده‌ی غیر مقلد روبرو هستیم.»
گفتنی است ارگ کلیدر اولین اثر چاپ شده محسن علومی در حوزه ادبیات داستانی است که توسط انتشارات سورمه رفسنجان چاپ و روانه بازار کتاب شده است. این کتاب داستان تلاش‌های مردمی است که همزمان با آنکه شخصیت‌های رمان پرآوازه‌ی “کلیدر” نوشته‌ی محمود دولت‌آبادی به شهر بم تبعید شده‌اند، در بستر ارباب رعیتی دهه‌های اغازین قرن، در شهر خود به زندگی‌شان ادامه می‌دهند و حرکت‌های اجتماعی را تجربه می‌کنند.
