مدیرکل آموزش و پرورش استان کرمان:
برای اول مهر کاملا آماده‌ایم
تلاش می‌کنیم آموزش و پرورش وارد حاشیه‌ها نشود
محمدلطیفکار – دکتر محمد محسن‌بیگی از جمله مسوولانی است که هربار با او مصاحبه کرده‌ام از صراحت لهجه‌ی او لذت برده‌ام. حوزه‌ی کاری‌اش را به خوبی می‌شناسد و هیچ سوالی را هم بی‌پاسخ نمی‌گذارد. ماهیت آموزش و پرورش به گونه‌ای است که می‌توان گفت مدیرکل این اداره با اکثریت قاطع مردم استان سر و کار دارد؛ وقتی از او می‌پرسم در آستانه‌ی سال تحصیلی چقدر آمادگی بازگشایی مدارس را دارید، با قاطعیت می‌گوید نزدیک صد درصد آماده‌ایم. او البته در ادامه به چالش‌ها و موانع توسعه‌ی آموزش و پرورش و نواقص کار، اشاره هم می‌کند و توضیح می‌دهد که اگرچه این نهاد مسوول تحصیل فرزندان این آب و خاک است، اما ما تنها زمانی می‌توانیم به اهداف این نظام آموزشی برسیم که سایر نهادهای مرتبط نیز همدلی و همکاری لازم را داشته باشند. محسن‌بیگی معتقد است مع‌الوصف آموزش و پرورش استان کرمان در سال گذشته پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است؛ و برای مدعای خود نمونه‌هایی از این موفقیت‌ها را برمی‌شمارد. زبان او در پایان این مصاحبه اما به تلخی می‌گراید و از اینکه عده‌ای تلاش می‌کنند تا برای این مهمترین نهاد تعلیم و تربیت حاشیه‌سازی بکنند سخت گلایه‌مند است. او در عین‌حال تاکید می‌کند که ما البته سعی می‌کنیم که وارد حاشیه‌ها نشویم. این مصاحبه را بخوانید.
آقای دکتر محسن‌بیگی! در آغاز سال تحصیلی هستیم. طبعا اولین سوالی که به ذهن می‌رسد این است که آموزش و پرورش کرمان برای شروع مهر ماه چقدر آمادگی دارد؟ این آمادگی دست‌کم در دو بعد مد نظر است؛ یکی اینکه فضای کافی و مناسبی در اختیار دانش آموزان هست؟ دوم اینکه از نظر تامین دبیر و امکانات آموزشی این آمادگی کافی است؟
می‌توانم بگویم با شروع مهر هرسال، و بلافاصله بعد از استقرار دانش‌آموزان باید کار و برنامه‌ریزی و اقدامات را برای شروع سال تحصیلی بعد آغاز کنیم؛ هم در حوزه ساماندهی تجهیزات و هم در حوزه ساماندهی نیروی انسانی. امسال تقریبا می‌توانم بگویم آمادگی ما برای بازگشایی مدارس به صورت کامل است و با رصدی که کردیم و اتفاقات و برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته تقریبا ۹۵ درصد ثبت‌نام‌ها انجام شده و افراد در سامانه نام‌نویسی کرده‌اند. از پیش‌دبستانی تا پیش‌دانشگاهی ثبت نام شده‌اند و ساماندهی نیروی انسانی و صدور ابلاغ‌هایمان نیز بیش از ۹۰ درصد انجام شده و مقداری که هنوز باقی مانده، برای ورود نیروهای جدید است. برای کسانی که از دانشگاه فرهنگیان فارغ‌التحصیل شدند و همچنین کسانی که سال اول هستند و تعداد کمی که باید در نقل و انتقالات جابه‌جا شوند. اما در باقی موارد تقریبا کارها انجام شده است. سامان مدارس از نظر ساختاری یعنی تعیین مدیر و تعیین کادر اداری و تعیین ظرفیت برای ثبت‌نام‌ها انجام شده است و از نظر آماده‌سازی فضای فیزیکی مدارس اصطلاحا تحت عنوان پروژه مهر بلافاصله بعد از تعطیل شدن کلاس‌ها در خرداد ماه سال جاری، تامین و تجهیز مدارس ما آغاز شده است. در سرکشی و بازدیدی هم که از شهرستان‌ها و مناطق و مدارس داریم این نکته کاملا ملموس است که مدارس تغییرات جزیی و جا‌به‌جایی‌هایی که باید اتفاق می‌افتاد را انجام داده‌اند و بعضا آماده کردن و ارسال تجهیزات مدارس جدیدی که ساخته شده و باید مورد بهره‌برداری قرار بگیرد در ابتدای مهر اتفاق افتاده است و فکر می‌کنیم که ما نسبت به سال گذشته حتی چند درصدی برای شروع پروژه مهر جلوتر هستیم. اما باید یک واقعیت را در نظر بگیریم و آن این است که به هرحال آموزش و پرورش با گستره عظیمی که دارد ممکن است گاهی مشکلاتی را هم داشته باشد. مثلا عرض می‌کنم ساختمانی که خیرین شروع به ساخت کردند یا نوسازی که شروع به ساخت کرده را شاید نتوانیم مثلا در چند روز اول مهر از آن استفاده کنیم و قاعدتا بچه‌ها باید همچنان در فضای نامناسب‌تری مستقر باشند یا اینکه در ۱۵ مهر یا دهم مهر یا کمتر و بیشتر مدرسه تحویل داده شود. یا اینکه مثلا مدرسه ساخته شده، کاملا نوساز و آماده است و تجهیزات در آن مستقر شده اما ممکن است حیاط‌سازی آن هنوز اتفاق نیفتاده باشد یا حصار آن درست نشده باشد که این‌ها کاملا قابل پذیرش هستند؛ یعنی زمانی که ما بخواهیم کار عظیمی را انجام بدهیم، محدودیت‌ها و نقاط ضعف این چنینی گاهی به صورت طبیعی در کار بروز پیدا می‌کند ولی در عین حال تلاش دوستان ما در شهرستان‌ها و مناطق همه بر این بوده که شروع مهر مشکل چندانی نداشته باشد. فکر می‌کنم که آمادگی ما تقریبا نزدیک به صد در صد است.
آقای دکتر! اما همیشه نگرانی‌هایی از حواشی شهر کرمان یا شهرهای دور استان وجود دارد. در آنجا وضعیت چطور است؟
من حواشی شهر کرمان را مثال می‌زنم؛ چرا که حواشی شهرهای دیگر چندان مشکل خاصی ندارند، چون تقریبا جزو شهر حساب شده و از قبل امور پیش‌بینی شده و کمبود آنچنانی ندارند ولی در بعضی جاها مثلا شهر کرمان جمعیتی که در شهرکی به نام شهرک صنعتی مستقر شده و تراکم جمعیتی که در شرف‌آباد یا سیدی ایجاد شده طبیعتا چون از قبل زیرساخت‌های لازم برایشان پیش‌بینی و آماده نشده بعضی دچار مشکل هستند و در بعضی موارد هم متاسفانه امکان رفع آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد. مثلا در شهرک صنعتی وقتی که هیچ مدرسه و فضای آموزشی وجود نداشته و امروز بیش از یک‌هزار دانش‌آموز آنجا وجود دارد، طبیعتا امکان اینکه این بچه‌ها را بشود در همان مجموعه ساماندهی کرد وجود ندارد . ما از سال گذشته تلاش کردیم در مناطقی که تراکم جمعیت بالاست یا در حاشیه شهرها قرار دارند، به میزانی که همکاری با ما صورت گرفته، فضا تامین کنیم. مثلا در شهرکی به نام شهرک الله‌آباد مدرسه‌ای وجود داشته که سال‌ها نیمه‌ساز است. در سال گذشته با ظرفیت خیرین یک مدرسه‌ای افتتاح شده و بیش از یک‌هزار دانش‌آموز را آنجا مستقر کردیم، اما تامین اعتبار این مدرسه‌ی نیمه‌ساز بر عهده‌ی ما نیست و سازمان نوسازی مدارس و فرمانداری کرمان باید پیگیری کنند که این مدرسه سریع‌تر اعتبارش تامین و تکمیل شود و در اختیار دانش‌آموزان قرار بگیرد. یا مثلا در شهرک صنعتی با رایزنی که کردیم زمینی را تهیه کردیم در اختیار گذاشتیم و از طریق بنیاد برکت مدرسه‌ای شروع به ساخت کردند، اما موانعی که شهرداری و اداره آب ایجاد کرده، این کار را به تاخیر انداخته است و اکنون برای شروع سال تحصیلی متاسفانه مدرسه به بهره‌برداری نمی‌رسد و این مدرسه احتمالا زودتر از آذر و دی نمی‌تواند تحویل داده شود. در عین حال ما گفته‌ایم که ثبت نام دانش‌آموزان این مناطق در نزدیک‌ترین مدارس به این محلات، انجام شود؛ حتی اگر لازم شده تراکم دانش‌آموزان را در کلاس‌ها بالا ببریم، این کارها را انجام دادیم که امروز هیچ دانش‌آموزی که مراجعه کرده، بدون ثبت‌نام نمانده است. ممکن است در یک مدرسه ظرفیت تکمیل بوده و جا نداشته اما همین دانش‌آموز به یک مدرسه دیگر هدایت شده و در آنجا ثبت‌نام شده است. اما مواردی وجود دارند که اصلا مراجعه نکرده‌اند و دلیل آن این است که در بعضی مناطق خانواده‌ها حساسیت لازم را نداشته و اگر مدرسه در نزدیک آنها باشد شاید ثبت‌نام کنند. ما به دنبال کم کردن فاصله هم هستیم که همان‌هایی هم از تحصیل باز نمانند، اما در مجموع فکر می‌کنم ما در هیچ‌کجا مراجعه‌کننده‌ای نداریم که به او بگوییم در هیچ مدرسه‌ای جا نداریم. این اتفاق نیفتاده و نمی‌گذاریم هم که بیافتد.
در کل استان چطور؟
در همه‌ی استان با رصدی که انجام می‌شود می‌بینیم که در حاشیه‌ی شهرهای دیگر مشکل آنچنانی نداریم. اما در شهر کرمان، اندکی در رفسنجان و کمی در سیرجان دیگر؛ مشکلاتی وجود دارد، اما تقریبا در بقیه شهرهای‌مان حاشیه‌ها با متن شهرها تفاوت چندانی ندارند.
در آغاز سال تحصیلی هستیم؛ جنوب استان به لحاظ تامین نیروی انسانی چه وضعیتی دارد؟
همین‌جا این نکته را اشاره کنم که خدا را شکر در راستای عدالت آموزشی‌ای که دنبالش بودیم تفاوت شمال و جنوب از لحاظ نیروی انسانی و تجهیزات به حداقل رسیده و موارد محدودی داریم که بیان‌گر تفاوت آنچنانی بین شمال و جنوب باشد. اگر هم تفاوتی باشد مثلا ممکن است در ظرفیت‌ها باشد، نه در عملکردها. به عنوان مثال مدرسه تیزهوشان در کرمان با تیزهوشان در کهنوج خیلی متفاوت هستند. مثلا ما در شهر رودبار مدرسه تیزهوشان نداریم و طبیعی هم هست که نداشته باشیم. چون پذیرش دانش‌آموز در آزمون تیزهوشان از طریق ثبت‌نامی انجام می‌شود و آزمون خاصی را دارد که طبیعتا در شهر کرمان و به عنوان مثال در زرند و شهربابک و سیرجان نمود پیدا می‌کند و ممکن است که در شهرهای دیگر نمود پیدا نکند؛ اما این ارتباطی به حوزه‌ی عملکردی ما ندارد که بگوییم تبعیض و تفاوتی وجود دارد. از نظر نیروی انسانی تقریبا در تمام مناطق جنوبی‌مان برنامه برای تامین نیروی انسانی داریم؛ چه از نیروهای موجود و چه از نیروهایی که باید وارد شوند. ما حتی در جذب حق‌التدریس افرادی که سابقه پیش‌دبستانی و نیروهای خدمات آموزشی و شرکتی داشتند اولویت را به مناطقی که با کمبود مواجه هستند دادیم و در عین حال از نیروهای بومی استفاده می‌کنیم که در آینده ثبات و پایداری بیشتری داشته باشند. بنابراین در حوزه‌ی مناطق جنوبی و مناطق محروم امروز به جرات می‌توانیم بگوییم که گاهی حتی وضعیت نیروی انسانی ما از مناطق شمالی نیز بهتر است. امروز در بعضی از جاها در شمال استان ممکن است نیاز باشد که از حق‌التدریس استفاده کنیم اما در جنوب بعضی از مدارس نیروی مازاد داشتند که در جریان نقل‌وانتقالات مشکل حل خواهد شد.
آقای دکتر! نگاهی به نتایج کنکور امسال نشان می‌دهد که استان کرمان جایگاه بهتری داشته؛ می‌خواهم ببینم ارزیابی شما از این نتایج چگونه است؟
ما در بحث کیفیت‌بخشی به بحث آموزش و پرورش، این حساسیت را به وجود آوردیم که امروز مدیران و معلمان ما در کلاس‌ها و ناظرین ما در ادارات شهرستان‌ها و مناطق و سیاست‌گذاری در اداره کل به سمت کیفیت‌بخشی می‌روند که نتایج آن را اکنون داریم به صورت ملموس می‌بینیم. هم‌اکنون در استان کرمان فاصله‌ی قبولی در رشته‌های خوب در کنکور، حتی بین شهرها هم کم‌کم دارد برداشته می‌شود. ما علاوه بر اینکه سال گذشته نفر دوم رشته ریاضی را از استان کرمان داشتیم، امسال نیز رشته اول تجربی کشوری از استان کرمان بوده است. در عین حال بیش از ۶۰۰ رتبه‌ی زیر هزار تا کنون شناسایی کردیم و این عدد احتمالا افزایش پیدا می‌کند چون این اطلاعات را خود افراد با کارنامه ارائه می‌کنند و ممکن است هنوز برخی اطلاعات را نداشته باشیم. شما اطلاع دارید که گاهی اوقات رتبه‌های تا دو هزار و ۵۰۰ نیز در بعضی از سهمیه‌ها و در بعضی از مناطق در رشته‌های بسیار خوب مثل رشته‌های پزشکی و دندان‌پزشکی و داروسازی قبول می‌شوند؛ ما در شهرستان قلعه‌گنج رتبه‌ی سه رقمی داریم و در یک جایی در بلوک جیرفت رتبه‌ی دو رقمی داریم. همچنین در کهنوج بیش از ۱۰، ۱۵ رتبه‌ی زیر هزار داریم و این نشان می‌دهد که عدالتی که در پی آن بودیم که در شهرستان‌ها گسترش پیدا کند، کم‌کم دارد خودش را نشان می‌دهد. به صورت نسبی از عملکرد همکاران‌مان در حوزه‌ی آموزش در شهرهای مختلف راضی هستیم و فکر می‌کنیم که جهت‌گیری دارد به سمت و سویی می‌رود که روز به روز بتوانیم چشم‌انداز بهتری برای استان کرمان داشته باشیم.
آقای دکتر یکی از نشانه‌های پیشرفت در واقع همان نتایج کنکور است. اما غیر از آن، میانگین نمراتی که در تمام پایه‌ها هست هم اهمیت دارد؛ لطفا بگویید که آموزش و پرورش نسبت به سال‌های قبل چه وضعیتی دارد؟
ما در سال گذشته حدود یک نمره در معدل امتحان نهایی‌مان افزایش داشتیم و همان‌طور که می‌دانید در امتحان نهایی امکان تغییر و اعمال نیست و مقایسه در سطح کشور انجام می‌شود. ما جزو پنج استانی هستیم که بیشترین رشد را در معدل ورقه‌ی امتحان نهایی داشتیم که نکته مثبتی است و جالب است که در بعضی از مناطق محروم مثل فهرج حدود سه نمره در امتحان نهایی افزایش پیدا کردیم و این نشان می‌دهد در شهرستان‌هایی که قبلا درجات پایینی در حوزه‌ی عملکردی و کیفی داشتند اکنون بروز این حساسیت‌ها با تلاش همکاران و مشارکت خانواده‌ها دارد جواب می‌دهد. اما به همین هم قانع نیستیم و به دنبال این هستیم که جایگاه‌مان را بتوانیم خیلی بهتر از این ارتقا بدهیم که از میانگین کشوری بالاتر برویم. اگر در بین استان‌های کشور رتبه‌ای حدود ۱۳ را داریم به دنبال افزایش و ارتقای این جایگاه هستیم.
یک شاخص دیگر پیشرفت نیز حضور آموزش و پرورش در المپیادها و جشنواره‌ها و مسابقات علمی و فرهنگی است. در این زمینه جایگاه استان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در سال گذشته بچه‌های استان کرمان، در المپیاد هشت رتبه‌ی جهانی و کشوری داشتند؛ یک رتبه نقره‌ی جهانی، دو رتبه‌ی طلا و پنج رتبه‌ی برنز کشوری داشتیم. در جشنواره خوارزمی رتبه‌ی اول کشور را سال گذشته کسب کردیم و امسال هم که در حال برگزاری است، تعداد طرح‌هایی که برای کشور فرستادیم نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده که امیدوار هستیم بچه‌ها نتایج خوبی کسب کنند. در مسابقات و جشنواره‌های فنی- حرفه‌ای و کاردانش با توجه به اینکه اکنون به این رشته‌ها توجه بیشتری می‌شود سال گذشته ما دو رتبه‌ی کشوری اول، یک رتبه دوم، چهار رتبه‌ی سوم کشوری داشتیم که بچه‌های فنی – حرفه‌ای و کاردانش کسب کردند که این نشان می‌دهد از لحاظ مهارتی هم بچه‌های استان کرمان جایگاه بسیار خوبی دارند. همچنین در بحث مسابقات ورزشی مقام اول جهانی دوو میدانی دانش‌آموزان معلول کشور از استان کرمان بوده و در مسابقاتی هم که به صورت تیمی برگزار می‌شود مقام سوم کشوری ورزش فوتسال را بچه‌های ناشنوای کرمان داشتند و مقام سوم کشوری دوو میدانی نیز متعلق به بچه‌های نابینای کرمان بود. همچنین دو نفر از بچه‌های پهلوانی و زورخانه‌ای دانش‌آموزی ما به تیم ملی کشور دعوت شدند و یکی از بچه‌های نونهال ما از شهرستان منوجان به تیم ملی ووشو دعوت شد. بچه‌های ما ۴۱ رتبه کشوری در مسابقات فرهنگی – هنری و امور تربیتی داشتند مثل مسابقات قرانی و در رشته‌های ورزشی دانش‌آموزی که حدود ۱۲، ۱۳ رشته است نیز بچه‌های ما ۴۷ مدال را در مسابقات کشوری داشتند. ۱۳ مدال طلا، ۲۳ نقره و ۱۱ برنز. این هم در حوزه ورزشی سال گذشته که جایگاه ما در کشور خوب است. در بحث برنامه‌های سلامت و تندرستی نیز استان کرمان رتبه کشوری دارد. در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با فعالیت‌های وسیعی که در این حوزه اتفاق افتاده استان کرمان رتبه‌ی اول کشوری را کسب کرده و در جشنواره نوجوان سالم، استان کرمان، چهار رتبه‌ی برگزیده کشوری را داشته است. رتبه‌ی اول آزمایشگاه نانو را پژوهشکده کرمان به خودش اختصاص داده که فقط از طرف آموزش و پرورش ارزیابی نشدند؛ بلکه از طریق ستاد ویژه‌ی نانوی کشور ارزیابی انجام شده. در طرح تعالی مدیریت یک رتبه‌ی ممتاز و چهار رتبه‌ی موفق را در مدارس ابتدایی داشتیم که این بار هم به صورت کشوری رصد می‌شود و کاری است که معمولا بر روی آن حساسیت ویژه‌ای وجود دارد. ما بر اساس گزارش‌های سرشماری‌ای که در سال ۹۵ منتشر شد، جزو پنج استانی هستیم که بیشترین میزان رشد را در خالص سواد داشته‌ایم. یعنی ما در حوزه سوادآموزی بین سرشماری ۹۰ تا ۹۵ حدود پنج درصد رشد باسوادی داشتیم که جزو پنج استان برتر کشور هستیم. و این در حالی است که همان‌طور که می‌دانید که ما تقریبا در بحث نرخ بی‌سوادی در گذشته یکی مانده به آخر بودیم. این‌ها حاصل موفقیت‌های تیمی و یک برنامه‌ریزی سامان‌یافته است. امروز در حوزه‌های مختلف دوستان برنامه‌های بلندمدت، کوتاه‌مدت و میان مدتی را برای خودشان طراحی و هدف‌گذاری کردند که این بستر اتفاق افتاده و این حساسیت در بین همه‌ی همکاران به وجود آمده و فکر می‌کنم این کار تیمی و هماهنگی و همدلی نتایج خوبی را برای استان و مردم و دانش‌آموزانی که امیدهای آینده هستند رقم زده است. البته در بعضی از حوزه‌های دیگر هم دوستان موفقیت‌های بسیار خوبی داشتند. بحث هنرهای تجسمی، مسابقات گروه‌های سرود و آوایی که برگزار شده، استان کرمان رتبه‌ی دوم را داشته است. در رشته‌ی هنرهای تجسمی بچه‌های ما در سال ۹۵، هشت مقام کسب کردند. در مسابقات قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه تقریبا می‌توانم بگویم بچه‌ها در آنجا مدال درو کردند. با بیش از ۴۰ مدالی که بچه‌ها کسب کردند ما در سطح کشور خوب درخشیدیم. آن هم بچه‌هایی از کوهبنان، در جایی که می‌توانیم بگوییم امکانات چندانی ندارند. در بحث مسابقاتی هم که در حوزه علمی – کابردی و کاردانش است پنج نفر از دانش‌آموزان ما مقام کسب کردند. در بحث جشنواره نوجوان (متوسطه اول) خوارزمی علاوه بر جوان خوارزمی، امسال هشت نفر از دانش‌آموزان ما رتبه‌های خوبی کسب کردند.
آقای محسن‌بیگی با این وصف، آیا از لحاظ افت تحصیلی یا بازمانده از تحصیل، شما با مشکلی مواجه نبودید؟
ببینید؛ در استان در این حوزه دو قضاوت وجود دارد. یکی بر اساس آمار ثبت احوال است که بر اساس تولد افراد در یک شهرستان و منطقه به ما اطلاعاتی می‌دهد که ممکن است تعدادی از آنها در سامانه‌های ما ثبت نشده باشند. اما یک واقعیت مهم‌تری وجود دارد و آن یافته‌های میدانی است. بر اساس سامانه ثبت احوال بازماندگان از تحصیل در استان کرمان چیزی حدود ۵۰۰ نفر است که تقریبا یک درصد از دانش‌آموزانی می‌شود که در یک سال متولد شدند و در واقع در مدارس ثبت‌نام نشدند. اما وقتی‌که به صورت میدانی رصد می‌کنیم به نظر می‌رسد که حداقلش این است که این‌ها در استان کرمان حضور ندارند؛ چرا که ما در هر نقطه روستایی ولو با دو، سه نفر دانش‌آموز مدرسه راه انداختیم. شوراهای محلی، خانواده‌ها و دهیاران همدیگر را می‌شناسند. وقتی که ما اعلام می‌کنیم بچه‌های بازمانده از تحصیل هرجا که هستند را معرفی کنید و رصد می‌کنیم، می‌بینیم این‌ها وجود خارجی ندارند؛ یعنی در صحنه‌ی میدانی و صحنه‌ی عمل تصورمان این است که این عدد خیلی خیلی کمتر باید باشد. ما الان بر اساس اطلاعاتی که سامانه آموزش و پرورش به ما می‌دهد ۹۸٫۵ درصد نرخ جذب دانش‌آموزان بچه‌های شش ساله پایه اول است که قبلا حدود شش درصد به ما گزارش می‌کردند. با آن یک درصد اختلافی که گاهی در آمارها داریم فکر می‌کنیم که این عدد به واقعیت نزدیک باشد. اما یک مطلبی را باید بپذیریم و آن اینکه ما گاهی وقت‌ها متاسفانه شناسنامه جعلی داریم. گاهی شناسنامه‌های فوتی داریم که از سیستم ثبت احوال حذف نشده‌اند. گاهی افرادی به عنوان کودکانی که اصطلاحا امکان ثبت‌نام آنها در مدارس وجود ندارد( بچه‌هایی که معلولیت‌های شدید ذهنی و جسمی دارند) از متولدین محسوب می‌شوند اما به مدرسه ورود پیدا نکرده‌اند و یک نکته‌ی مهمتر این است که گاهی اوقات بعضی از این بچه‌ها از استان مهاجرت کرده‌اند و حضور فیزیکی در استان کرمان ندارند. و در یک نقطه دیگری از کشور هستند. اگر در آنجا ثبت‌نام نکرده باشند امکان رصد آنها از طرف ما وجود ندارد. به نظر می‌رسد که در این قسمت مشکل آنچنانی نداریم ضمن اینکه ما در گذشته یک مشکل و معضلی داشتیم به اسم بچه‌های تارک تحصیل که میزان آنها به شدت کاهش پیدا کرده است؛ خصوصا در بین دختران. در گذشته این معضل را داشتیم که بیشتر جنبه‌ی فرهنگی داشت اما اکنون حساسیت خانواده‌ها بیشتر شده و مدارس شبانه‌روزی که راه افتاده اکنون تا حدود زیادی کاهش پیدا کرده‌اند که این هم البته ممکن است با ایده‌آل‌های ما مقداری متفاوت باشد.
در زمینه افت تحصیلی چطور؟
می‌توانم به جرات بگویم با توجه به افزایش معدلی که داشتیم میزان و درصد قبولی دانش‌آموزان ما افزایش پیدا کرده و از طرفی با کاهش ریزش و تکرار پایه در ابتدایی هم با توجه به ارزشیابی کیفی توصیفی روبرو بودیم که فکر می‌کنم به صورت کلی و عمومی در استان با افت تحصیلی روبرو نیستیم. اما در بعضی از مناطق و بعضی جاهای خاص، در یک مدرسه‌ای ممکن است شاهد این اتفاق باشیم که این‌ها به عنوان موارد ویژه توسط ناظرین ما دارد پیگیری می‌شود که علت افت را بررسی می‌کنند. اما به صورت سرجمع در سال گذشته حدود یک‌هزار و ۳۰۰ دانش آموز تکرار پایه در ابتدایی کمتر داشتیم و این نشان می‌دهد که موفقیت تحصیلی در حال افزایش است. از طرف دیگر وقتی که افزایش درصد قبولی در متوسطه اول و متوسطه دوم را می‌بینیم (مثلا در امتحانات خرداد، قبولی‌های ما عمدتا بالای ۸۵، ۸۶ درصد است) وقتی که این اتفاق می‌افتد نشان می‌دهد که به صورت سرجمع مشکل نداریم؛ ولی در عین حال گاهی این‌ها را ریز کردیم و آن را مدرسه‌ای کردیم که در این مدرسه نسبت به سال گذشته چقدر افت و ارتقا داشته‌ایم که آن مواردی که به صورت افت وجود داشته ، دوستان دارند رصد می‌کنند.
آقای دکتر! شما به پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هم اشاره کردید. یکی از نگرانی‌هایی که معمولا وجود دارد این است که گاها آمارهایی منتشر می‌شود( البته در مورد کرمان نیست) که آسیب‌های اجتماعی در برخی مدارس چشمگیر است. اینکه می گویید کرمان رتبه اول را در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کسب کرده است، منظورتان چیست؟
ببینید؛ ما باید وجود آسیب را بپذیریم و این، قابل انکار نیست. به هرحال ما داریم واقعیت‌هایی را از جامعه و مدرسه می‌بینیم. یعنی مدرسه آینه‌ی بخش زیادی از جامعه است. اما در مجموع بین استان‌های کشور در خیلی از آیتم‌ها جلوتر نیستیم؛ یعنی مشکلات‌مان بیشتر از استان‌های دیگر نیست. تقریبا می‌توانم بگویم در بعضی از حوزه‌ها نسبت به خیلی از استان‌ها وضعیت‌مان بهتر است. در یکی دو تا از شاخص‌ها و آیتم‌ها در رده‌های بالاتر قرار می‌گیریم که این هم باز بر می‌گردد به وضعیتی که در استان و کشور و در سطح شهرستان‌ها و مناطق می‌بینیم. برنامه‌های ما برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در سه حوزه است؛ یکی در حوزه آشنایی همکاران با مسائل مختلف و آسیب‌هایی که وجود دارد و راهکارهای پیشگیری که در واقع به عنوان متولیان و مرتبطین مستقیم با دانش‌آموز در جریان قرار بگیرند و در کنار آموزش مطالب درسی، این کار را انجام بدهند و بحث دیگر، آشنایی والدین با این مسائل است که در جلسات اولیا و مربیان و دعوت از والدین در مدارس اتفاق می‌افتد و بخش دیگر آموزش خود دانش‌آموزان به صورت مستقیم و فوق برنامه است که مجموع این سه برنامه دارد اتفاق می‌افتد. خوشبختانه حساسیتی هم ایجاد شده که بعضی از دستگاه‌ها به کمک آموزش و پرورش بیایند. مثلا بهزیستی امروز احساس می‌کند که باید به اهدافش در آموزش و پرورش برسد نه در بیرون. همچنین دانشگاه علوم پزشکی، نیروی انتظامی و معاونت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری دستگاه‌هایی هستند که دارند به ما کمک می‌دهند و ما هم در طی سال گذشته از ظرفیت آنها هم در تهیه‌ی محتوا و هم در استفاده از کارشناسان به خوبی استفاده کرده‌ایم. در این قسمت ورود خوبی داشتیم و با ارزشیابی انجام شده، معلوم شد توانسته‌ایم جلوی رشد این مسائل را در مدارس بگیریم.
آقای دکتر! با توجه به اینکه ما در آستانه‌ی بازگشایی مدارس هستیم شما به عنوان مدیر کل آموزش و پرورش هیچ نگرانی‌ای هم دارید؟
ما از جهات مختلف نگرانیم. نگران این هستیم که زحماتی که همکاران می‌کشند و هزینه‌هایی که خانواده‌ها صرف می‌کنند، سیاست‌هایی که نظام دارد ودر برنامه‌های بالادستی مثل سند تحول بنیادین نوشته شده به صورت دقیق و کامل انجام نشود. نگران این هستیم که بعضی از دخالت‌ها در آموزش و پرورش موجب دلسردی بعضی از همکاران ما بشود. نگران هستیم که گاهی وقت‌ها کسانی از بیرون برای آموزش و پرورش تصمیم می‌گیرند که هیچ درک درستی از آموزش و پرورش ندارند. نگران هستیم که ممکن است بعضی از افراد در بیرون از آموزش و پرورش دخالت‌هایی در عزل و نصب‌ها و انتصابات انجام می‌دهند که این‌ها به اصل آموزش و پرورش لطمه بزند. ما از بابت این‌ها نگران هستیم، اما از جهت کاری نگرانی نداریم؛ چون داریم فعالیت‌هایمان را با برنامه‌ریزی پیش می‌بریم. امیدواریم هرکسی وظایف خودش را بشناسد و در چارچوب وظایف خودش عمل
کند.
امیدواریم شرایط و لوازم یک تربیت و تعلم درست را متوجه شوند و درواقع بگذارند آموزش و پرورش بدون حاشیه کار خودش را انجام بدهد؛ چون اگر بخواهند یک دستگاهی مثل آموزش و پرورش را درگیر حاشیه‌ها کنند، بیشترین آسیب را دانش‌آموزان می‌بینند. ما تلاش کردیم که آموزش و پرورش به هیچ عنوان درگیر حاشیه‌ها نشود و به همکاران‌مان در شهرستان‌ها و مناطق نیز اعلام کردیم که کارشان را انجام بدهند و درگیر حاشیه‌ها نشوند. ولی اگر از بیرون برای ما حاشیه‌ای درست کنند طبیعی است که به اصل کار آسیب می‌رسانند.
