زلزله‌زدگان کوهبنانی روزهای سختی را در چادر سپری می‌کنند

فغانِ سوزناک کوهبنان

مستاجران از همه آواره‌ترند  

 سرعت آواربرداری کند است

اسما پورزنگی آبادی – با آوار شدن حدود سه هزار و ۵۰۰ خانه در اثر زلزله‌ی شدید شب یلدا در کوهبنان، مردم این مناطق مجبورند سرمای زمخت این روزها را در پناه چادرها سپری ‌کنند؛ آن هم با هزار و یک مشقت و گرفتاری که این نوع زندگی به همراه دارد.

این زلزله اگرچه خوشبختانه تلفات جانی نداشت اما خسارات مالی گسترده‌ای به این منطقه که از مناطق محروم استان بوده، وارد کرده است. مردمانی که در مدت چند ثانیه‌، تمام زندگی خود را از دست داده‌اند، از صبح سه‌شنبه‌ی گذشته، خبر مرگ دلخراش یکی از جوانان روستای جور است که دل‌شان را به غمی سنگین‌تر نشانده است؛ پسر جوان ۲۵ ساله که در چادر کنار یک چراغ نفتی آرمیده بود، نیمه شب، پایش به چراغ می‌خورد، چراغ می‌افتد و شعله پخش می‌شود و چادر می‌سوزد و او را هم با خود می‌سوزاند. مردم کوهبنان از این حادثه‌ی تلخ سخت عزادارند. این اما همه‌ی رنج آن‌ها نیست که اگر بود هم، کم داغ بزرگی نیست. کوهبنانی‌ها سرمای شدیدی را در زمستان امسال تجربه می‌کنند آن هم در شرایطی که زلزله آن‌ها را از خانه و کاشانه‌شان بیرون رانده و چادرنشین‌شان کرده است. بیش از سه هفته از زمین‌لرزه‌ی پنج و دو دهم ریشتری ۲۹ آذرماه گذشته و تا شامگاه پنجشنبه، تعداد کمی کانکس دولتی به منطقه رسیده؛ مسئولان آمده و وعده‌شان داده و رفته‌اند. از روز چهارشنبه اما، مردمِ به ستوه آمده از این وضع نابسامان، با وجود محدودیت‌هایی که هست، خود را به فضای مجازی رساندند و با هشتگ «#کوهبنان _ تنهاست» برای فعالان رسانه‌ای استان پیام تلگرامی گذاشتند که صدای مردم زلزله‌زده‌ی کوهبنان باشند. پنجشنبه شب، به یکی از شهروندان کوهبنان که از معتمدین منطقه است تلفن می‌کنم و از او می‌خواهم تا از مشکلات بگوید. او که نمی‌خواهد که نامش در گزارش آورده نشود، می‌گوید: «از شب یلدا تا حالا حدود ۳۰۰ زلزله‌ی کوچک و بزرگ داشتیم. بعد از زلزله‌ی پنج و دو دهم ریشتری، اکثر بافت قدیمی شهر و خانه‌های خشت و گلی در شهر کوهبنان و روستای جور به طور کامل فرو ریخت. آنها هم که کامل فرو نریخته، ترک‌های شدیدی در سقف و دیوارها دارد. در این وضعیت، مردم همه در چادر زندگی می‌کنند. هوا هم بسیار سرد و غیرقابل تحمل است. به ویژه برای خانواده‌هایی که نوزاد و بچه‌ی کوچک دارند، در این سرما، زندگی داخل چادرها خیلی شرایط سختی ایجاد کرده است». او ادامه می‌دهد: «من به چادرها که سر می‌زنم همه ناراضی هستند. شدت سرما در کوهبنان بسیار بالاست و مردم درون چادر هم حتی از سرما در امان نیستند. چراغ‌های نفتی که داخل چادر باشند، بوی بدی را ایجاد می‌کند. اگر هم شعله‌ی آن را زیاد کنند احتمال آتش‌سوزی چادر وجود دارد. حالا ببینید در این وضعیت، کسانی هستند که مثلا چهار، پنج بچه هم دارند. چطور باید در یک چادر و با این شرایط تحمل کنند؟ بخاری برقی هم در این سرما جوابگو نیست». او می‌گوید: «از مسئولان و خیّران خواهش می‌کنم هرچه زودتر، به مردم کوهبنان کانکس برسانند تا این زمستان را سپری کنند؛ بعد از عید نوروز، می‌شود در چادر زندگی کرد اما الان نه!».

او ادامه می‌دهد: «تعداد زیادی از مردم و به ویژه کودکان دچار سرماخوردگی شده و می‌شوند؛ گاهی داروی سرماخوردگی کمیاب می‌شود چون مصرف واقعا بالاست». با این حال، او نیاز مبرم منطقه را تامین کانکس و وسائل گرمایشی مناسب می‌داند و اظهار می‌کند: «۸۵ درصد روستای جور تخریب شده و بیش از ۴۰۰ خانوار بی‌خانمان شده‌اند. در شهر هم بالای ۵۰ درصد خانه‌ها فروریخته و بخش زیادی دچار ترک‌خوردگی سقف و دیوار شده است. به داد مردم کوهبنان برسید».

از محمدتقی روح‌الامینی، استاد دانشگاه و نایب رئیس شورای شهر کوهبنان نیز می‌خواهم تا از شرایط منطقه بگوید. او صحبت‌هایش را با توصیفی از لحظه‌ی زلزله شروع می‌کند؛ «شب پنجشنبه من در خیابان بودم. زلزله آن‌قدر شدید بود انگار تیرآهن از آسمان روی زمین می‌ریختند. می‌دیدم همزمان با لرزش زمین، خانه و مغازه‌ها فرو می‌ریزد. مردم فریادکنان به خیابان‌ها ‌ریختند. برق هم قطع شد و گرد وغبار همه جا را فرا گرفت. همه نگران و هراسان بودیم. خطوط ارتباطی هم قطع شد و نمی‌شد با کسی تماس گرفت. خدا به ما رحم کرد کسی زیر آوار نماند».

او سپس می‌گوید: «اگرچه خسارت جانی نداشتیم اما خسارت مالی در کوهبنان بسیار بالاست. ۸۵ تا ۹۰ درصد خانه‌های کوهبنان غیرقابل سکونت شده است. مردم آن‌قدر ترسیده‌اند که حتی جرات نمی‌کنند در خانه‌های شناژی خود ساکن بشوند». روح‌الامینی ادامه می‌دهد: «روزهای اول پس از زلزله متاسفانه به دلیل عدم اطلاع‌رسانی درست، امدادرسانی به خوبی صورت نگرفت. رسانه‌ها در حد و اندازه‌ی این حادثه به آن نپرداختند و به حق مردم کوهبنان بسیار اجحاف شد». او می‌افزاید: «تا این‌که سرانجام توزیع چادر در منطقه آغاز شد اما نحوه‌ی توزیع متاسفانه مناسب نبود. در روستای جور حدود ۴۲۰ خانوار ساکن بودند اما گفته می‌شود ۵۸۰ چادر توزیع شده است. همین باعث شد که به برخی ساکنان شهر، چادر نرسد».

او با اشاره به سکونت تعداد زیادی از مردمان شهر کوهبنان و روستای جور در چادر می‌گوید: «هوای کوهبنان دارد بی‌رحمی می‌کند. دیشب (چهارشنبه ۲۰ دی‌ماه) دمای هوا به منفی ۱۲ درجه رسید. خیلی دارد سخت می‌گذرد. سرماخوردگی زیاد شده؛ علاوه بر تحمل این شرایط سخت، مردم دارند دچار مشکلات روحی و روانی می‌شوند. اینجا اکثریت زندگی کارگر دارند. کارگری که با خون دل برای خودش خانه و زندگی مهیا کرده بود الان می‌بیند که هیچ چیزی برایش نمانده است. چه باید بکند؟».

روح‌الامینی اظهار می‌کند: «قشر عظیمی از مردم این منطقه هم مستاجر بوده‌اند. این‌ها آواره‌تر از همه هستند. خانه‌خراب شده‌اند و صاحب‌خانه می‌خواهد آواربرداری کند و خانه‌اش را بسازد. این‌ها حتی جایی ندارند چادرشان را نصب کنند». او سپس بغض کرده و می‌گوید: «در این چند هفته، از ساعت دو بعداز ظهر غم دنیا روی دلم می‌نشیند؛ شما نمی‌دانید اینجا چه‌قدر دارد به مردم سخت می‌گذرد. وای از آن لحظه‌ای که سایه‌ی شب روی شهر می‌افتد. مردم مدام سرما می‌خورند. احتمال شیوع دیگر بیماری‌ها در این وضعیت زیاد است؛ هیچ‌کس جرات نمی‌کند به خانه‌اش برود. یک شهر چادرنشین شده‌اند». نائب رئیس شورای شهر کوهبنان ادامه می‌دهد: «مردم این منطقه توقع زیادی هم از مسئولین ندارند؛ نجیب و صبورند. نظام و کشورشان را هم دوست دارند و در این مدت هیچ‌گاه به تندی مطالبات خود را مطرح نکرده‌اند اما واقعا دارند به سختی زندگی می‌کنند. به خیّران بگویید به داد کوهبنان برسند. بیایید منطقه را ببینید تا بهتر مشکلات را درک کنید».

روح‌الامینی از مشکلات دیگری نیز سخن به میان آورده و توضیح می‌دهد: «کوهبنان پس از زلزله تبدیل شده به میدانی برای جولان سودجویان. افرادی از دیگر استان‌ها آمده و کانکس می‌فروشند. کانکس دو میلیونی را پنج میلیون تومان به مردم می‌فروشند. جرثقیل قبلا ساعتی ۶۰ هزار تومان کار می‌کرد اما الان ۱۵ دقیقه‌ای ۱۲۰ هزار تومان برای جابه‌جایی کانکس‌ها می‌گیرند. مردم هم مجبورند. این پول‌ها را می‌دهند و کانکس می‌خرند».

او در پاسخ به این پرسش که آیا از سوی دولت کانکس در منطقه توزیع شده است یا خیر؟ می‌گوید: «از روز سه‌شنبه (۱۹ دی‌ماه) توزیع کانکس آغاز شده اما روند بسیار کندی دارد. اعلام شده ابتدا به کسانی داده می‌شود که آواربرداری انجام داده‌اند. مسئول آواربرداری هم بنیاد مسکن است. در این دو، سه روز شاید تنها ۱۰، ۱۵ کانکس در روستای جور و محله‌ی طالقانی شهر توزیع شده باشد».

روح‌الامینی با اشاره به حضور شهرداری کوهبنان در عملیات آواربرداری می‌افزاید: «شهرداری کوهبنان با وجود این‌که وظیفه‌ای ندارد اما به کمک آمده منتها نیاز است عملیات بیش از این سرعت بگیرد. تقاضا داریم شهرداری کرمان و شهرداری‌های مجاور و حتی استان‌های همسایه را به کمک بیاورند تا هرچه زودتر بتوان اسکان در کانکس را انجام داد».

وی آمار خانه‌هایی که به‌طور کامل تخریب شده است را سه هزار تا سه هزار و ۵۰۰ واحد اعلام کرده و می‌گوید: «سه، چهار هزار خانوار بی‌پناه و بی‌خانمان هستند و هیچ‌کس به ویژه در ساعات شب، در خانه نمی‌ماند. هوا هم بسیار سرد است. از شما خبرنگاران خواهش می‌کنیم صدای مردم کوهبنان را به گوش مسئولین برسانید و ما را فراموش نکنید».

با وجود امدادرسانی و خدماتی که تاکنون از سوی نهادهای مسئول به این منطقه رسیده، کوهبنان اما هنوز آرام نگرفته است. در این سرمای استخوان‌سوز نیاز است دولت گوش شنواتری نسبت به آه و فغان‌ زنان، مردان به ویژه کودکان و سالمندان کوهبنانی داشته باشد؛ سرما را از سر بگذرانند، بهار را به شهر و روستایشان برمی‌گردانند. این سرما اما باید بگذرد. تا بهار راه درازی در پیش است. مردم کوهبنان در عذابند و احساس می‌کنند در این گرفتاری بزرگ تنها مانده‌اند.